Wolą mieszkać z teściową

- Jeszcze niedawno hasło kampanii informacyjnej „Zamieszkaj bez teściowej", zachęcające do zaciągania kredytu hipotecznego, trafiało na podatny grunt. Wyż demograficzny inwestował we własne „M" na potęgę. Dziś jest odwrotnie. Największy boom na mieszkania minął - twierdzą eksperci Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce.

Było 15 proc. chętnych ...

Od 2007 spada odsetek gospodarstw domowych skłonnych kupować mieszkanie lub budować dom. Obecnie mniej niż 6 proc. z nich deklaruje taką ewentualność w najbliższych 12 miesiącach. Dla porównania w 2008 roku wskaźnik ten wynosił 15 proc. - wynika z raportu „Sytuacja na rynku consumer finance, II kwartał 2014", zrealizowanego przez Konferencję Przedsiębiorstw Finansowych (KPF) oraz Instytut Rozwoju Gospodarczego Szkoły Głównej Handlowej.

Eksperci poprosili jednocześnie badanych o ocenę przyszłego bezrobocia, jak również sytuacji gospodarczej Polski, która może być uznana za istotny czynnik kształtujący tzw. ufność konsumencką, współtworząc klimat zakupowy.

- Prognozy gospodarstw domowych odnośnie przyszłej sytuacji gospodarczej poprawiają się już czwarty kwartał z rzędu, co może zapowiadać dłuższy, średniookresowy trend. Wydłużenie tej tendencji może ponownie wpłynąć na zmianę utrzymującego się aktualnie, konserwatywnego ich nastawienia do zaciągania zobowiązań kredytowych - przewiduje Andrzej Roter, dyrektor generalny KPF. - Jestem też przekonany, że dobrze zaimplementowana dyrektywa o kredycie hipotecznym, nad czym intensywnie pracują eksperci KPF, może pozytywnie wpłynąć na koniunkturę dla rynku pośrednictwa i doradztwa kredytowego - dodaje Andrzej Roter.

Tylko częściowo na kredyt

Popyt na mieszkania jest znikomy, mimo wciąż istniejącej luki mieszkaniowej  - twierdzą eksperci KPF. Jednak zdaniem Pawła Szramowskiego, prezesa zarządu firmy Alex T. Great, daje się zauważyć ożywienie na rynku pierwotnym.

- Deweloperzy już zareagowali, dostosowując wielkość budowanych mieszkań do potrzeb rynku. Wynika to zarówno z zapisów rządowych programów - "Mieszkanie dla młodych", a wcześniej "Rodzina na swoim", jak i ze zmiany nastawienia osób, sposobiących się do kupna własnego „M", czyli poszukiwania lokum na miarę możliwości, nie na wyrost - tłumaczy Szramowski. Dodaje, że poza lokalizacją i ceną, deweloperzy konkurują wielkością mieszkań i dostępnością kredytu. Jednocześnie poprawiają atrakcyjność nieruchomości, m.in. wprowadzając różne udogodnienia dla mieszkańców, ulepszając wyglądu budynków i standard wykończenia.

Z drugiej strony, jak zauważa Katarzyna Dmowska z ANG Spółdzielnia Doradców Kredytowych, efekty wzrostu zainteresowania mieszkaniami na rynku pierwotnym najbardziej mogą odczuć klienci. -  W takiej sytuacji maleje skłonność deweloperów do obniżania cen czy nawet do indywidualnych negocjacji - uważa Katarzyna Dmowska.

Blisko 70 proc. spośród deklarujących kupno zakupu mieszkania lub domu, chce to zrobić przy pomocy kredytu albo pożyczki - 21,5 proc. w całości, a 48,2 proc. - w części.

Nie mają na wkład własny

W szczytowym okresie na rynku nieruchomości, przed kryzysem z 2008 r., 80 proc. deklarujących chęć kupna mieszkania sięgało po zewnętrzne finansowanie. - Te dane potwierdzają, że na rynku mieszkaniowym dla kredytu nie ma znaczącej alternatywy. Tym bardziej, że przy obecnym poziomie dochodów gospodarstw domowych, zdobycie pieniędzy na wkład własny stanowi spore wyzwanie. Nie mówiąc o pozyskaniu całej kwoty na zakup nieruchomości  mówi dr Piotr Białowolski, współautor raportu „Sytuacja na rynku consumer finance, II kwartał 2014".

- Program „Mieszkanie dla młodych" wielu osobom ułatwia podjęcie decyzji o zaciągnięciu kredytu, wypełniając lukę w postaci niezbędnego już wkładu własnego. Ponieważ program ten dotyczy oferty nowych mieszkań, to ten segment będzie dominował w transakcjach, ale tylko tam, gdzie nie napotka silnych barier. Bo sporo lokalizacji nie spełnia cenowych warunków "Mdm". Poza tym banki niemające w ofercie tego programu, obniżają cenę kredytu, by stać się konkurencyjnymi na rynku przekonuje Szramowski.

Przypomina, że prowadzona przez Komisję Nadzoru Finansowego w ubiegłym roku tzw. Rekomendacja S wymusza posiadanie wkładu własnego w wysokości 5 proc. wartości nieruchomości. Z roku na rok ten odsetek będzie rósł, by w 2017 roku osiągnąć 20 proc. - Ustalony na takim pułapie wkład własny może znacząco ograniczyć zdolność kredytową konsumentów. Póki co, obecny wymóg, mówiący o 5 proc., nie stanowi dla klientów większego problemu, a co za tym idzie, nie wpływa na popyt na kredyty hipoteczne - przyznaje Katarzyna Dmowska z ANG Spółdzielnia Doradców Kredytowych.

Drogi kredyt remontowy

Z badania wynika, że coraz mniej gospodarstw domowych deklaruje w najbliższym roku przeprowadzenie remontu mieszkania. Z dużym albo bardzo dużym prawdopodobieństwem dokona tego 11,7 proc. ogółu ankietowanych, podczas gdy przed kryzysem odsetek ten wynosił 25 proc.

Ok. 24 proc. badanych, planujących remont, wyraziło w II kwartale tego roku gotowość sfinansowania remontu kredytem.  To najniższy wynik w siedmioletniej historii badania „Sytuacja na rynku consumer finance". Jednocześnie aż o połowę mniej niż sześć lat temu.