Służebność przesyłu a przeniesienie w inne miejsca na działce urządzeń dostarczających media

Sąd Najwyższy podjął uchwałę ważną dla właścicieli nieruchomości, na których znajdują się urządzenia przesyłające media (słupy, kable), a także dla firm dostarczających media (prąd, gaz, wodę, światło, telefon). Przesądził, że w postępowaniu o ustanowienie służebności przesyłu dla istniejących urządzeń nie jest dopuszczalne ustanowienie go według innego przebiegu niż istniejący.

Kabel pośrodku działki

Orange Polska SA wystąpiła Sądu Rejonowego w Bielsku-Białej o ustanowienie służebności przesyłu na nieruchomości należącej do Janiny T. Chodziło o studnię kablową umieszczoną na środku działki.

Właścicielka od lat toczyła boje o pozbycie się owej studni. Uniemożliwiła bowiem zabudowę nieruchomości znajdującej się w bardzo atrakcyjnym miejscu, tuż przy rynku Wilamowic, obok kamienicy należącej do Janiny T.

ąd rejonowy zdecydował się na polubowne rozwiązanie. Ustanowił służebność, ale jednocześnie podjął decyzję o przesunięciu kabli bliżej granicy działki.

Taka decyzja nie zadowoliła żadnej ze stron. Obie odwołały się do Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej.

Orange nie podobało się, że musi przenieść studnię, a Janinie T., że nadal będzie posadowiona na jej posesji. Sąd okręgowy, badając sprawę, nabrał wątpliwości, czy w postępowaniu o ustanowienie służebności przesyłu dla istniejącego urządzenia przesyłowego dopuszczalne jest ustanowienie innego przebiegu niż istniejący i nakazanie przeniesienia urządzenia.

Przenosiny studni

Zdaniem SO orzecznictwo sądów powszechnych jest rozbieżne. Dotyczy to również Sądu Najwyższego. Podobnie jest w doktrynie. Z uzasadnienia rządowego projektu nowelizacji kodeksu cywilnego powołującej do życia służebność przesyłu wynika natomiast, że ustawodawca chciał, by istniała możliwość przeniesienia.

Niemniej – zdaniem SO – dominuje raczej pogląd wykluczający podjęcie orzeczenia o zmianie przebiegu istniejącego urządzenia w postępowaniu o ustanowienie służebności przesyłu.

Sąd okręgowy zauważył także, że chociaż za ustanowienie służebności przesyłu właściciel nieruchomości otrzymuje jednorazowe wynagrodzenie, to jest to tylko rekompensata pieniężna. Tymczasem może się okazać, że szkoda przekroczy wartość nieruchomości. Chodzi o sytuacje, kiedy właściciel na skutek ustanowienia służebności przesyłu nie ma możliwości osiągania z nieruchomości wyższych zysków.

W tym zaś konkretnie wypadku z opinii biegłego z dziedziny architektury wynika, że właścicielka mogłaby wybudować na nieruchomości budynek usługowy o powierzchni 260 mkw. i czerpać z niego korzyści.

Nie wolno ruszyć

Sąd Najwyższy odpowiedział sądowi okręgowemu, że w sprawie z wniosku przedsiębiorcy przesyłowego o ustanowienie służebności przesyłu dla istniejących urządzeń nie jest dopuszczalne ustanowienie służebności przesyłu według innego przebiegu niż istniejący.