Jakie ideały ukształtowały nas, Polaków
Nie znajdowały u nas dużego oddźwięku ideały lepszego społeczeństwa, jak te, które widać w kulturze Zachodu. Ale żywiliśmy zawsze ideały wolności, jakkolwiek mało kto usiłował ukazywać sposób jej zagospodarowania, w tym pogodzenia z innymi wartościami.
Polacy z piętnem boskiego szału romantyzmu
Polacy mają trudności w analizie realiów. Koncentrują się na tym, jak być powinno, ulegając często pobożnym życzeniom. Nie oddzielają myśli od czynu, co stawało się źródłem wielu tragedii widocznych w naszej historii.
Polacy są obciążeni przeszłością
Cechy dawnej szlachty obciążały polskie społeczeństwo tradycjami anarchii, dyletanctwa, słomianego zapału czy antyintelektualizmu. Chłopi wdrukowywali w kolejne pokolenia wzorce zachowawczości, służalczości wobec silniejszych i nadużywania władzy wobec słabszych.
