Rytuały nakazujące ograniczenie spożycia pokarmu przez określony czas praktykowane są w niemal wszystkich religiach świata. Żydzi mają Yom Kippur, chrześcijanie Wielki Post, a muzułmanie – Ramadan, który właśnie się rozpoczął.

Muzułmanom nakazano pościć podczas Ramadanu ponad 1400 lat temu, by „osiągnęli większą  świadomości Boga”, starożytni Grecy zalecali poszczenie, aby leczyć ciało, a dzisiaj niektórzy naukowcy przekonują, że post jest najprostszym sposobem na to, by przedłużyć sobie życie i zapobiec chorobom cywilizacyjnym, takim jak cukrzyca, choroby serca czy nowotwory.

Jak działa post na organizm?

Już Hipokrates zauważał, że zamiast stosować lekarstwa, lepiej jest pościć przez jeden dzień, a lecznicza moc krótkich głodówek doceniana była przez lekarzy jeszcze w początkach minionego wieku.

Podczas postu ludzkie ciało może skoncentrować się wyłącznie na usuwaniu z organizmu toksyn i „naprawianiu” w nim uszkodzeń – uważają eksperci.

- Post pozwala oczyścić się jelitom, wzmocnić ich wyściółkę. Może także stymulować proces zwany autofagią, w którym komórki samooczyszczają się i usuwają uszkodzone i niebezpieczne cząstki – tak zalety poszczenia zachwalała w arabskiej telewizji Al Jazeera Claire Mahy, dietetyczka.  

Naukowcy uważają, że dieta, zdrowie jelit i dobrostan psychiczny są ze sobą ściśle związane. Zwolennikiem takiego podejścia  jest  m.in. Michael Mosley, twórca słynnej diety 5:2, opartej na sporadycznym niedojadaniu – a konkretnie 2 razy w tygodniu.

Jego zdaniem głodzenie się może prowadzić do uwolnienia BDNF (czynnika neurotroficznego pochodzenia mózgowego) w mózgu.

- Wykazano, że chroni on komórki mózgowe,  może zmniejszyć depresję i lęk, a także ryzyko rozwoju demencji  - uważa Mosley.

W 2012 roku Michael Mosley wydał swój dokument telewizyjny Eat, Fast and Live Longer i opublikował swoją najlepiej sprzedającą się książkę The Fast Diet, opartą na koncepcji przerywanego postu 5:2.

- To dieta, która zakłada jedzenie tylko w określonych dniach i godzinach, i w tym sensie jest podobna do postu praktykowanego przez muzułmanów podczas Ramadanu – tłumaczył Mosley.

Zdaniem autora diety, przynosi ona udowodnione korzyści, m.in. poprawia jakość snu oraz zmniejsza ryzyko niektórych nowotworów, w szczególności raka piersi.

Kiedy nie pościć

Podobnie jak w przypadku każdej diety, poszczenie nie jest odpowiednie dla wszystkich.Głodówek nie powinny przeprowadzać osoby cierpiące na schorzenia wątroby oraz nerek, a także diabetycy ze względu na duże ryzyko hipoglikemii. W ich przypadku niezbędna jest kontrola lekarska i stosowanie się do zaleceń specjalistów.

Lekarze i dietetycy uważają, że najlepszy wpływ na organizm mają krótkotrwałe posty, trwające nie dłużej niż 5 dni. Nie trzeba w tym czasie całkowicie rezygnować z jedzenia.  Najkorzystniejsze są niskokaloryczne posiłki (500-600 kcal dziennie) i przejście na dietę roślinną lub sokową. Po kilku dobach znów możemy wrócić do normalnego jedzenia.