Rz: Deweloperzy biją na alarm, że coraz trudniej o atrakcyjną działkę, na której można zacząć szybko budować. Jest aż tak źle? Gdzie deficyt ziemi jest największy?

Dariusz Sokołowski, prezes zarządu Spectra Development: Polski rynek nieruchomości jest już rynkiem rozwiniętym. Dotyczy to przede wszystkim dużych miast, takich jak Warszawa, gdzie w ciągu ostatnich blisko trzech dekad wybudowano naprawdę dużo. Liczba niezabudowanych terenów, na których można realizować nowe inwestycje, siłą rzeczy się zmniejszyła.

Nie jest to jednak powód do alarmu. Nadal można znaleźć ciekawe tereny pod nowe budynki.

Nie zawsze jednak można od razu inwestować na działce.

Budowa może się wiązać z dodatkowymi pracami, np. rozbiórką starej zabudowy czy – w przypadku nieruchomości poprzemysłowych – ze zmianą sposobu przeznaczenia gruntu.

Nadal jednak rynek oferuje ciekawe możliwości. Jako potwierdzenie mojej tezy można podać porównanie powierzchni Warszawy z innymi dużymi miastami europejskimi. Stolica Polski ma niemal pięć razy większą powierzchnię niż Barcelona przy porównywalnej liczbie mieszkańców. Jeśli chodzi o atrakcyjne działki inwestycyjne, to jestem optymistą.

Spectra ma duży zapas gruntów? Będzie go powiększać?

Posiadamy bank ziemi, na której będziemy mogli realizować kolejne projekty. Mamy między innymi działkę graniczącą z lotniskiem Chopina, grunty pod zabudowę przemysłowo-logistyczną i mieszkaniową w okolicach Warszawy oraz nieruchomość na stołecznym Targówku. Oczywiście szukamy perełek na rynku gruntów, szczególnie w Warszawie. Zgodnie z naszą strategią kolejne inwestycje mieszkaniowe i biurowe zamierzamy realizować w stolicy.

Jakie tereny są na celowniku firmy?

Interesują nas działki, na których mogą powstać ciekawe zespoły urbanistyczne o przemyślanej koncepcji architektonicznej, takie jak kompleks Bobrowiecka, który stworzymy w Sielcach na Dolnym Mokotowie w Warszawie.

Na razie koncentrujemy się na finalizacji tej właśnie flagowej inwestycji. W skład kompleksu Bobrowiecka wchodzą dwa biurowce oraz apartamentowiec. Proces komercjalizacji Bobrowieckiej 8 oceniamy pozytywnie.

Dlatego też myślimy już o kolejnych inwestycjach.

Kiedy się rozpoczną? Będą to inwestycje komercyjne?

Na razie jest za wcześnie, by składać deklaracje dotyczące terminów i rodzaju inwestycji.

Sądzi pan, że rynek czeka powtórka z historii i za chwilę zaczną się szalone licytacje i bitwa o ziemię? Dojdzie do rekordowych transakcji?

Myślę, że rynek jest o wiele bardziej dojrzały niż chociażby dziesięć lat temu. Oczywiście w pewnym zakresie można oczekiwać rekordowych transakcji, zarówno na rynku komercyjnym, jak i mieszkaniowym. Spectra Development z założenia jest deweloperem, który unika i będzie unikać realizacji masowych projektów. Nie chcemy startować w wyścigu o rekordy pod względem wybudowanych metrów kwadratowych, liczby zrealizowanych inwestycji czy wartości transakcji.

Zgodnie z filozofią naszej spółki będziemy stawiać na unikatowe projekty i nowe lokalizacje.

Hossa na rynku biur zdaje się nie mieć końca. Rynek wchłonie wszystkie biurowce? Jest miejsce na nowe budynki?

Na dobre projekty z pewnością będzie popyt. Na pewno bardzo ważna jest lokalizacja. Poza zagłębiami biurowymi – w przypadku Warszawy to Służewiec Przemysłowy, Biznesowe Centrum i okolice ronda Daszyńskiego – potrzebne są biurowce, które wzbogacą tkankę miejską. Warszawskie Sielce na Dolnym Mokotowie są tego doskonałym przykładem. Poza nowymi lokalizacjami jest też miejsce na nowe koncepcje budynków biurowych, które muszą m.in. nadążać za zmianami na rynku pracy.

To znaczy?

Mając na uwadze to, że w kolejnych branżach mamy do czynienia z rynkiem pracownika, zarówno pracodawcy, jak i deweloperzy mają spore pole do popisu. Liczą się więc innowacyjne koncepcje dotyczące kształtowania przestrzeni biurowej, w której z jednej strony pracownicy będą się lepiej czuli, a z drugiej – przestrzeni, która pozytywnie wpłynie na ich zaangażowanie i kreatywność.

Przykładem jest nasz autorski koncept kultury wpisanej w przestrzeń. Zakłada on obecność sztuki w przestrzeniach budowanych przez nas biurowców. Dzięki współpracy z Fundacją Rodziny Staraków i prezentacji dzieł najwybitniejszych polskich artystów sztuki współczesnej zapewniamy pracownikom naszych najemców możliwość codziennego obcowania z wyjątkowymi pracami.