- Elastyczny wynajem zrewolucjonizował rynek nieruchomości biurowych na świecie. W ciągu ostatnich kilku lat zmieniło się tradycyjne postrzeganie biura jako miejsca pracy - podkreślają eksperci Cushman & Wakefield. - Do rozwoju tego segmentu przyczyniły się przede wszystkim boom technologiczny, zmiany pokoleniowe oraz wprowadzenie koncepcji sharing economy.

Otwartość, współpraca, dostępność

Emma Swinnerton, dyrektor działu wynajmu elastycznych powierzchni biurowych w regionie EMEA firmy Cushman & Wakefield zauważyła, że rozwój tego sektora to rewolucja na rynku biurowym. - Popyt na tego typu powierzchnię rośnie bardzo dynamicznie na całym świecie. Głównymi rynkami, które warto obserwować są Londyn i Nowy Jork, ponieważ to tutaj kluczowi gracze wprowadzają do swoich ofert nowości. Wraz z rosnącym zainteresowaniem najmem elastycznym, coraz więcej wyzwań stoi przed operatorami coworkingowymi. Coworking w odróżnieniu od biur tradycyjnych oferuje najemcom większą elastyczność, jest również bezpieczniejszy m.in. ze względu na krótszy okres najmu.

Dodaje, że dla korporacji to doskonały produkt pozwalający na nawiązanie współpracy z mniejszymi podmiotami lub na zorganizowanie biura tymczasowego pozwalającego na kontynuowanie pracy w oczekiwaniu na nową powierzchnię w trakcie przeprowadzki. - Elastyczne miejsca pracy są niezwykle ważnym elementem europejskiej gospodarki i stają się coraz powszechniejsze w naszych miastach. Coworking jest odpowiedzią na zmieniające się potrzeby najemców oraz rosnące znaczenie takich wartości jak społeczność, otwartość, współpraca czy dostępność - podkreśla Emma Swinnerton.

A Catherine Bai, starszy konsultant w dziale badań i doradztwa w regionie EMEA firmy Cushman & Wakefield, wskazała m.in. na Londyn, Nowy Jork czy Berlin jako główne i najbardziej atrakcyjne lokalizacje coworkingowe na świecie. - Rozwój sektora elastycznych powierzchni na wynajem generowany jest przede wszystkim dzięki pojawieniu się na rynku dużych operatorów takich jak np. WeWork - tłumaczy. - Dlatego każde miasto z odpowiednio przygotowanym zapleczem dostępnej od ręki wolnej powierzchni biurowej z dogodnym dostępem do miejskiej infrastruktury transportowej, może liczyć na rozwój takiej przestrzeni.

W kamieniach i nowych biurowcach

W Polsce firmy oferujące powierzchnie serwisowane działają już od ponad 20 lat, ale rozwój sektora powierzchni coworkingowych rozpoczął się dopiero ok. siedmiu lat temu. - Pierwsi mali operatorzy oferowali głównie niewielkie lokale w domach jednorodzinnych, kamienicach czy budynkach poprzemysłowych o średniej powierzchni ok. 200 mkw., głównie poza centrami miast. - Dziś to Warszawa z 77,4 tys. mkw. powierzchni przeznaczonej pod wynajem elastyczny jest liderem, jeżeli chodzi o dostępność powierzchni coworkingowej. Warszawska podaż stanowi około 70 proc. całkowitych zasobów powierzchni coworkingowej w Polsce. Poza stolicą innymi miastami o dużej koncentracji tego typu powierzchni są Kraków, Poznań, Trójmiasto, Wrocław i Katowice.

Katarzyna Kotkowska, ekspert działu wycen i doradztwa w Cushman & Wakefield i Mikołaj Niemczycki z działu powierzchni biurowych tej firmy podczas prezentacji raportu „Coworking sector in Poland" wskazali, że w 2018 roku w Warszawie otwarto łącznie 37,6 tys. mkw. nowej powierzchni coworkingowej, dzięki czemu operatorzy tego typu centrów stali się jedną z najszybciej rozwijających się grup najemców.

- Wskaźnik wzrostu w tym sektorze w ostatnich pięciu latach wyniósł 70 proc., rok do roku. Na przestrzeni dwóch najbliższych lat, dzięki podpisanym w 2018 roku umowom najmu, zasób powierzchni coworkingowych wzrośnie o blisko 74,1 tys. mkw., a na koniec 2020 roku wyniesie 151 tys. mkw. - szacują eksperci.

- Przewidujemy, że może być jeszcze więcej, ponieważ operatorzy cały czas aktywnie poszukują nowych powierzchni pod wynajem, - zauważyła Katarzyna Kotkowska. Mikołaj Niemczycki dodał, że „60 proc. łącznych zasobów tego typu powierzchni w stolicy znajduje się w lokalizacjach centralnych, które są najbardziej pożądane przez najemców, ponieważ zwykle oferują dobry dojazd komunikacją miejską i dostęp do różnego rodzaju usług jak restauracje, kawiarnie, kluby fitness czy stacje rowerów miejskich.

Oprócz lokalizacji centralnych, centra coworkingowe powstają także na Pradze w rewitalizowanych kamienicach lub budynkach biurowych klasy A. Praskie zasoby stanowią 14 proc. całkowitej podaży powierzchni coworkingowej w Warszawie, a w strefie Ursynów i Wilanów, mimo relatywnie niewielkiej ilości powierzchni biurowej, jest aż 7 proc. takich biur.

Największym operatorem na warszawskim rynku biurowym w 2018 roku był Business Link, który jest obecny w trzech miejscach (Stadion Narodowy, Astoria Premium Office i Zebra Tower) o łącznej powierzchni 12 tys. mkw. WeWork otworzył swoją pierwszą lokalizację w budynku biurowym CEDET, kolejną – w styczniu 2019 roku w Browarach Warszawskich. Łącznie oferuje najemcom 9,7 tys. mkw. Innymi aktywnymi graczami byli operatorzy Solutions.Rent z dwiema ofertami w budynkach Plac Małachowskiego i Ethos o łącznej powierzchni 6,7 tys. mkw. oraz NewWork, który ma biura w budynkach Be The One oraz Mazowiecka 2/4.

- WeWork na całym świecie ma ponad 400 tys. członków. Wśród nich są startupy, przedsiębiorcy, większe firmy, a także spółki wchodzące w skład indeksu FTSE 500 - powiedział Misha Konoplev, dyrektor generalny WeWork Central & Eastern Europe. - Ze względu na popyt otwarcie biura w Polsce było dla nas oczywistym krokiem. Polska należy do największych i najszybciej rozwijających się gospodarek w Europie Środkowej oraz jest ważnym ośrodkiem dla firm z branży nowych technologii, mediów, transportu i instytucji rządowych. Tylko w Warszawie zarejestrowanych jest ponad 300 tys. firm, z czego 3 tys. to startupy, co świadczy o tym, że jest ona niezwykle pożądaną lokalizacją biznesową.