Skąd tradycja Misteriów Męki Pańskiej

Lech Sokół, historyk dramatu i teatru

Publikacja: 15.04.2011 21:51

Lech Sokół, wykładowca w Instytucie Sztuki PAN i SWPS

Lech Sokół, wykładowca w Instytucie Sztuki PAN i SWPS

Foto: SWPS

W tym tygodniu Niedziela Palmowa, katolicy w Polsce, Austrii i Bawarii idą święcić do kościołów palmy. Ale ten dzień nazywany jest też Niedzielą Męki Pańskieji w wielu krajach odgrywane są misteria Męki Pańskiej...

Lech Sokół:

Triumfalny wjazd Chrystusa do Jerozolimy opisany w Biblii jest szalenie teatralny. Ludzie wiwatowali, rzucali płaszcze pod kopyta osiołka, na którym jechał Chrystus, podnosili w górę gałęzie palmowe, które zrywali z okolicznych drzew. Tak samo proces Chrystusa, wędrówka z krzyżem na Golgotę czy ukrzyżowanie. To wydarzenia, które są z istoty swej teatralne i można je z powodzeniem wykorzystywać w widowiskach.

Skąd pomysł, żeby teatralizować Biblię?

W pierwszych wiekach chrześcijaństwa większość ludzi nie umiała czytać, nie rozumiała łaciny. Dlatego zaczęto teatralizować i włączać do liturgii wydarzenia biblijne, a z czasem robić przedstawienia teatralne z najważniejszych wydarzeń Starego i Nowego Testamentu – liturgiczny teatr zajął się więc Bożym Narodzeniem i Wielkim Tygodniem zakończonym Zmartwychwstaniem.

To zwyczaje ogólnochrześcijańskie i ponadnarodowe?

W wielu krajach było bardzo podobnie. Książka o historii teatru francuskiego zaczyna się tak samo jak historia teatru polskiego, czyli od visitatio sepulchri, dramatu liturgicznego przedstawiającego odwiedzenie grobu przez trzy Marie.

Protestanci utrzymali tę tradycję?

W niektórych krajach protestanckich pastorzy pilnowali, żeby były tylko medytacja i modlitwa, żeby człowiek skupił się tylko na kontakcie z Bogiem. Nie występowały tam żadne elementy teatralne. Niedziela kalwińska nie znosiła niczego poza modlitwą. Było tam nawet zakazane granie na flecie.

Jak dziś w różnych krajach wygląda misterium Męki Pańskiej?

W Polsce jest wiele tradycji typowo narodowych – są bazie, palmy wielkanocne, stroje ludowe zależne od regionu. We Włoszech w Niedzielę Męki Pańskiej następuje niezwykłe ożywienie, zupełnie inne niż u nas – ważną rolę odgrywają niesione przez wiernych figury Chrystusa i świętych. Kiedyś figury Chrystusa Frasobliwego miały nawet ruchome ramiona. Za pomocą sznura podnoszono figurę ku sklepieniu kościoła, a ona wznosiła ramiona i także brała bezpośredni udział w widowisku.

Kultura
Noc Muzeów 2025. W Krakowie już w piątek, w innych miastach tradycyjnie w sobotę
Kultura
„Nie pytaj o Polskę": wystawa o polskiej mentalności inspirowana polskimi szlagierami
Kultura
Złote Lwy i nagrody Biennale Architektury w Wenecji
Kultura
Muzeum Polin: Powojenne traumy i dylematy ocalałych z Zagłady
Kultura
Jeff Koons, Niki de Saint Phalle, Modigliani na TOP CHARITY Art w Wilanowie