„W inwestycjach infrastrukturalnych trwa stan kryzysowy”, „Sytuacja budowlanki jest krytyczna”, „70 proc. inwestycji mieszkaniowych mających się rozpocząć na wiosnę bieżącego roku została zamrożona”, „W wielu hurtowniach obowiązuje cena dnia” – to informacje, które w poniedziałek wylały się z komunikatów instytucji, firm i z wywiadów. W dodatku Grupa PSB Handel oszacowała, że w marcu kontynuowany był trwający od sierpnia ub.r. dynamiczny wzrost cen materiałów. W marcu ceny około 20 grup asortymentowych wzrosły średnio o 30 proc. rok do roku.

Czas na działania

Gospodarczy gabinet cieni, think tank przy BCC, przygotował dla resortu rozwoju raport o sytuacji w budownictwie, nawołując do szybkich działań. Jak podkreślił Łukasz Bernatowicz, „minister infrastruktury”, sytuacja w budownictwie jest dramatyczna.

– Ogromny wzrost cen materiałów budowlanych powoduje znaczny wzrost kosztów wykonywania zamówień w zakresie inwestycji infrastrukturalnych. Drożejące stal, beton, kruszywa, styropian, piasek powodują, że wykonanie umów na warunkach kosztorysów sprzed kilku czy kilkunastu miesięcy może okazać się niemożliwe. Istnieje ryzyko kaskadowej niewypłacalności wykonawców, od generalnego przez cały łańcuch podwykonawców, co skutkować będzie lawiną bankructw – ostrzegł Bernatowicz. Podkreślił, że zagrożone są terminy już rozpoczętych inwestycji kolejowych i drogowych, co przekłada się na ryzyko związane z rozliczeniem ich na czas. Interwencja rządu jest więc konieczna. Przede wszystkim należy zadbać o uruchomienie pieniędzy unijnych z KPO.

Trudna sytuacja dotyczy nie tylko inwestycji infrastrukturalnych. BCC, powołując się na Polski Związek Firm Deweloperskich, zaznacza, że 70 proc. inwestycji mieszkaniowych, mających się rozpocząć na wiosnę, zostaje zamrożona, ponieważ trudno jest skalkulować budżety przy takim wzroście cen materiałów i odpływie pracowników firm wykonawczych. Według BCC interwencji wymaga też strona popytowa rynku. Rosnące stopy procentowe przekładają się bowiem na dramatyczny spadek zdolności kredytowej Polaków. Sytuację mógłby ustabilizować program w rodzaju „Mieszkanie dla młodych” czy „Rodzina na swoim”. Co prawda ustanowiony został program kredytów z wkładem własnym gwarantowanym przez państwo, który wejdzie niebawem w życie, ale wiadomo już, że jego parametry są tak skonstruowane, że jego efektywność w dużych miastach będzie ograniczona.

Trudne negocjacje

– 2021 r. był trudny dla branży z uwagi na wzrost cen materiałów i zakłócenia w łańcuchach dostaw. W tym roku presja jest jeszcze większa. To na pewno wpłynie na marżowość firm. Rozmawiamy z zamawiającymi o waloryzacji – powiedział na konferencji Leszek Gołąbiecki, prezes Unibepu, jednego z topowych generalnych wykonawców w Polsce.

Rozmowy te są trudniejsze z publicznymi zamawiającymi. Limity waloryzacji są podnoszone – np. w drogownictwie z 5 do 10 proc. wartości kontraktu, ale tylko w nowych umowach. – Jako branża rozmawiamy z resortem o konieczności zniesienia limitów i rozszerzenia waloryzacji na starsze kontrakty. Bez tego firmy będą występować z roszczeniami, a może i schodzić z placów budowy – dodał szef Unibepu.