Płacili bez szemrania 50 USD za mkw.

Pierwsze nowoczesne budynki biurowe zaczęły powstawać w Warszawie na początku lat 90., jednak w bazach danych firm nieruchomościowych to LIM Center, czyli budynek hotelu Marriott, wybudowany w 1989 rok rozpoczyna erę nowych biurowców.

- W ostatnich 25 latach wybudowano w Warszawie 430 nowoczesnych projektów biurowych o łącznej powierzchni 4,2 miliona metrów kwadratowych. Istniejące wcześniej biurowce takie jak Universal, wybudowany w latach 1964-65, czy oddane do użytku dziesięć lat później Intraco, reprezentowały niski poziom wyposażenia. Inwestycje realizowane przez te lata przyniosły Warszawie wiele obiektów, zróżnicowanych pod względem standardu i funkcji - powiedziała Joanna Mroczek, dyrektor działu doradztwa i badań rynku w CBRE.

Pierwsze wieże

W latach 1990-2000 powstały między innymi takie budynki jak: Atrium (pierwszy etap zabudowy pierzei przy Al. Jana Pawła II), Galaxy (pierwszy budynek kompleksu Empark - kiedyś Mokotów Business Park przy Domaniewskiej), czy pierwsze wysokościowce takie jak Orco Tower, Ilmet (oba oddane do użytku w 1996 roku) czy wybudowany w 1998 roku Warsaw Financial Center.

Oprócz biurowców zlokalizowanych w centrum Warszawy powstały także pierwsze w Polsce business parki: obiekty zlokalizowane poza centrum miasta, zazwyczaj składające się z kilku budynków. Były to między innymi Wiśniowy Business Park, Jerozolimskie Business Park, Ochota Office Park czy University Business Center.

Jak podaje CBRE, w latach 1990-2000 w Warszawie powstały 153 budynki o łącznej powierzchni 1,44 miliona metrów kwadratowych. Tylko w samym 2000 roku oddano do użytkowania ponad 400 tys. mkw. powierzchni biurowej w Warszawie i do tej pory pozostaje to rekordową wartością,

Deweloper rządził

Na początku lat 90. najwyższe odnotowywane w historii stawki czynszu sięgały 50 USD za metr kwadratowy miesięcznie, a poziom wskaźnika powierzchni niewynajętej nie przekraczał 2 proc.

Lata 2000-2010 to - według CBRE - okres najbardziej dynamicznego rozwoju rynku nieruchomości biurowych w Warszawie, ale także i lata kryzysu. W tej dekadzie oddano do użytku 208 obiektów biurowych i łącznej powierzchni prawie 2 milionów metrów kwadratowych.

W tej dekadzie oddano do użytku najwyższy budynek biurowy w stolicy czyli Warsaw Trade Tower (2000 rok), czy najdroższy obecnie biurowiec w Polsce Rondo 1 (2006 rok).

Warszawki rynek nieruchomości zmienił się znacznie w ciągu ostatnich dwóch dekad. Na początku lat 90-tych podaż nowych powierzchni biurowych pokrywała się z zapotrzebowaniem, a wskaźnik powierzchni niewynajętej nie przekraczał 3 proc.

- Większość biur znajdowała najemców jeszcze przed oddaniem obiektów do użytku lub tuż po ich ukończeniu. Od 1998 roku można zaobserwować gwałtowny wzrost podaży nowoczesnej powierzchni biurowej, co w związku z niedoborem popytu, prowadziło do zwiększania się współczynnika powierzchni pozostających do wynajęcia - opowiadają eksperci CBRE.

Rynek należy do najemcy

W ciągu najbliższych trzech lat w centrum Warszawy zostanie oddanych do użytku stosunkowo dużo nowych budynków biurowych, większość z nich znajdzie się w okolicy powstającej właśnie nowej linii metra. Według CBRE na przestrzeni lat 2014-2016 w centralnych lokalizacjach powstanie aż 350 tys. mkw. powierzchni biurowej, a w całej Warszawie ponad 600 000 mkw.

- Popyt na powierzchnie biurowe kształtowany jest głównie przez firmy zagraniczne, które poszukują większych powierzchni, konsolidują oddziały, dywersyfikują swoją działalność na regiony, wchodzą na polski rynek, poszukując wysoko wykwalifikowanych pracowników. Firmy polskie, w szczególności banki czy firmy ubezpieczeniowe zazwyczaj decydują się na budowę swoich siedzib lub zajmują powierzchnię w budynkach, którymi są współwłaścicielami - mówi Łukasz Kałędkiewicz, starszy dyrektor w dziale powierzchni biurowych CBRE.

Także poza stolicą

Pierwszym nowoczesnym budynkiem biurowym, który powstał poza Warszawą był PAZIM wybudowany w Szczecinie w 1992 roku. W połowie lat 90. zaczęły powstawać pierwsze nowoczesne obiekty w Poznaniu, Katowicach, Trójmieście, Wrocławiu czy Łodzi.

Obecnie najwięcej biurowców poza Warszawą znajduje się w Krakowie - 102 budynki (łączna powierzchnia 628.000 mkw., Wrocławiu - 100 biurowców (łączna powierzchnia 551 000 mkw.), Trójmieście - 80 biurowców (łączna powierzchnia 455 000 mkw.), Katowicach - 51 biurowców (łączna powierzchnia 317 000 mkw.), Poznaniu - 55 biurowców (łączna powierzchnia 303 000 mkw.) czy Łodzi -58 biurowców (łączna powierzchnia 297 000 m kw) - podaje CBRE.

Dziś w całym kraju w trakcie budowy jest 1,2 mln mkw. powierzchni biurowej, z czego prawie 50 proc. przypada na stolicę. Oznacza to, iż w momencie gdy budowana obecnie powierzchnia zostanie ukończona, zasób powierzchni biurowej w największych miastach Polski wzrośnie o ponad 17 proc.

- Jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że duże polskie aglomeracje szybko się rozwijają, a inwestycje zagraniczne rosną jak grzyby po deszczu w Warszawie, Krakowie, czy Trójmieście. Czy przyszłość to dalszy rozwój dużych aglomeracji, a być może przyszła pora na mniejsze miasta? Które z nich mają szansę na szybki rozwój i w jakim kierunku? Patrząc na portfel inwestycji zagranicznych jakie w ostatnich miesiącach weszły do Polski oraz tych, które niebawem się pojawią oraz na aktywną pracę centrów obsługi inwestorów w polskich miastach możemy śmiało stwierdzić, że czeka nas bardzo ciekawy okres. Okres zmian, wzrostów i odkrywania nowych gwiazd na rynkach regionalnych - uważa Wiktor Doktór, prezes Fundacji Pro Progressio.

- Jak zmienił się w ciągu 20 lat rynek nieruchomości mieszkaniowych, komercyjnych oraz kredytów - czytaj w  poniedziałkowym wydaniu "Nieruchomości"