Podręczniki historii mają jeden feler: w świetle kolejnych odkryć archeologicznych Egipt faraonów, antyczna Grecja czy starożytny Rzym przestają być jedynymi filarami współczesnej cywilizacji. Jakie zatem horyzonty wyznaczają nasze dzieje? Przecież żadna ze znanych kultur nie powstała z niczego.

„Wszyscy ludzie naprawdę wytworni z natury są łysi, wobec tego tych, którzy takimi nie są, należy oddać pod brzytwę i poprawić braki w ich wyglądzie, przychodząc z pomocą naturze w osiągnięciu jej celu” (Synezjusz z Cyreny, „Pochwała łysiny”, PIW, Warszawa 1962). Czy natura rzeczywiście ma jakiś cel?

Epidemie ospy, cholery, dżumy i wścieklizny tysiącleciami masakrowały ludzkość. Jednak dzieje śmiertelnych infekcji to przede wszystkim historia walki z zabobonami, lękami i masową histerią.

„Jedzenie i picie jest integralną częścią historii społecznej” – tym zdaniem prof. Ernst Schubert rozpoczyna swoją książkę „Jedzenie i picie w średniowieczu”, następnie na 500 stronach ukazuje działanie tego mechanizmu w tamtej epoce. Najnowsze badania nad epoką kamienia dowodzą uniwersalności tej obserwacji – rozwój zależy od sposobu zdobywania pożywienia.

W dzisiejszej stolicy dawne etosy i toposy powoli przestają się liczyć. Podobnie jak tradycja, wiara przodków i kwestia narodowości.