Wśród powstańców byli ci najmłodsi – harcerze i harcerki Szarych Szeregów. Dziś, 81 lat później, można zadać pytanie, czy ich duch przetrwał? Czy ich gotowość jest wciąż obecna? Czy żyje się wartościami, o które tamci młodzi ludzie walczyli i za które ginęli?
Powstanie Warszawskie nie byłoby tym samym bez harcerzy. To oni – jako Zawiszacy, Bojowe Szkoły czy Grupy Szturmowe – pełnili służbę łączników, ratowników, sanitariuszy, zwiadowców. Często byli niewiele starsi od dzisiejszych starszych roczników szkoły podstawowej. W ich oczach nie było strachu, lecz determinacja. W dłoniach – nie tylko opaska z czerwonym krzyżem, ale także meldunek, bandaż, granat. W sercu – przyrzeczenie harcerskie i wierność Polsce. Ich bohaterstwo nie znało granic, a ich ofiara zapisała się na kartach historii jako symbol niezłomności polskiej młodzieży.
Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej, założony w 1989 r. przez instruktorów wiernych etosowi przedwojennego harcerstwa, świadomie nawiązuje do tradycji Szarych Szeregów. Wychowuje młodych ludzi w duchu służby, odpowiedzialności, odwagi oraz miłości do Ojczyzny. W ZHR biwaki i ogniska są ważną formą pracy harcerskiej, jednak chcemy przez nie osiągnąć coś więcej – formację charakteru, stawanie się człowiekiem, który potrafi służyć innym nawet wtedy, gdy to trudne, a czasem niebezpieczne.
Harcerze ZHR uczą się, czym jest braterstwo – nie tylko na służbie, ale i w życiu. Tak jak „Rudy”, „Alek” i „Zośka” – bohaterowie „Kamieni na szaniec” – są wychowywani, by „żyć pięknie i umierać śmiało”. Choć czasy się zmieniły, wyzwania pozostały. Dziś harcerze ZHR nie noszą broni, ale gdy trzeba, niosą pomoc – podczas pandemii, klęsk żywiołowych, w codziennej służbie w szpitalach, hospicjach, schroniskach, szkołach i parafiach – wszędzie tam, gdzie jest ona potrzebna.
Każdego roku w ramach przygotowania do 1 sierpnia harcerze i harcerki ZHR pełnią wartę przy miejscach pamięci, porządkują groby powstańców, prowadzą zbiórki o historii dla rówieśników, wspierają kombatantów. Ich obecność to nie tylko symboliczny hołd – to kontynuacja idei. Dla nich Powstanie Warszawskie to nie zamknięta karta historii. To zobowiązanie zgodnie z założeniem Szarych Szeregów „dziś-jutro-pojutrze” (przygotowanie-Powstanie-przyszłość). Dziś jest Pojutrze.
Czytaj więcej
1 sierpnia to jedna z dat, które dla Warszawy mają szczególne znaczenie. Tego dnia miasto, tętnią...
Dziś ZHR realizuje je każdego dnia. W ciszy i pokorze, bez kamer i reflektorów. Na obozach, w szkołach, na ulicach, w domach dziecka i domach starców. Z harcerską lilijką na mundurze i ideą w sercu.
Harcerstwo w ZHR to wychowanie ku służbie – Ojczyźnie, bliźniemu, wartościom. To życie według prawa harcerskiego, które – jak w latach wojny – jest busolą moralną. W świecie, gdzie często zagubione są autorytety, ZHR daje młodym ludziom solidny fundament i wzorce. Pokazuje, że można być wolnym i odpowiedzialnym, że można żyć dla innych, że można być silnym nie przemocą, ale cnotą.
1 sierpnia to nie tylko data. To wezwanie. Do pamięci, do wdzięczności, do działania. Harcerze ZHR – współcześni spadkobiercy tych, którzy walczyli w Powstaniu Warszawskim – stają dziś w szeregu. Gotowi. Do służby.
Specjalne podziękowania dla harcerzy ZHR za pomoc w dystrybucji niniejszego dodatku podczas obchodów rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego
GŁÓWNE IMPREZY ORGANIZOWANE PRZEZ MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO
1 sierpnia, piątek
godz. 17.00
Godzina „W” + Wytwórnia Pamięci
Miejsce: Park Wolności, Muzeum Powstania Warszawskiego
Spotkajmy się 1 sierpnia w Parku Wolności, by wspólnie przeżyć Godzinę „W” w 81. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. Od godziny 15.00 zapraszamy do otwartego studia plenerowego, w którym m.in. wysłuchamy Bohaterów, temu stanęli do walki o stolicę. O godzinie 17.00 przy dźwiękach syren uczcimy Ich pamięć. Wydarzenie transmitowane w mediach społecznościowych MPW.
godz. 17.00
Wolność łączy
Miejsce: punkty na terenie całej Warszawy
Akcja społeczna w miejscach pamięci Powstania Warszawskiego
godz. 20.30
Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki
Miejsce: plac Marszałka Józefa Piłsudskiego
Wspólne śpiewanie piosenek powstańczych z udziałem orkiestry i chóru pod kierownictwem Jana Stokłosy
Wydarzenie transmitowane w TVP1 i w mediach społecznościowych MPW
godz. 24.00
Premiera spektaklu „Co dla Pani/Pana znaczy być szczęśliwą/ym?”
Miejsce: Muzeum Powstania Warszawskiego
Twórczynie spektaklu – reżyserka Katarzyna Szyngiera i dramatopisarka Weronika Murek – oddają głos tym, którzy przeżyli, ale nie chcą być definiowani wyłącznie jako „powstańcy”. To próba uchwycenia egzystencjalnych rozterek, poczucia sensu życia po doświadczeniu granicznym.
Na premierę wstęp za zaproszeniem; spektakle będą też grane w daniach 3–6 sierpnia o godz. 20.30
Szczegóły: bilety.1944.pl, eventim.pl, kasa MPW
3 sierpnia, niedziela
godz. 10.00–20.00
Labirynt ’44. Ostatnie spojrzenie
Rodzinna gra plenerowa łącząca elementy zagadek edukacyjnych i escape roomu
Gra główna: Hala B, Miejskie Zakłady Autobusowe (MZA), ul. Włościańska 52
Szczegóły: labirynt44.1944.pl; rejestracja.1944.pl
3 sierpnia, niedziela
godz. 17.00
Powstańcza Masa Rowerowa
Start: Park Wolności, Muzeum Powstania WarszawskiegoPrzejazd rowerami szlakiem Batalionu „Zaremba-Piorun”, który walczył w zachodniej części Śródmieścia Południowego. Podczas przejazdu ubrani z białe i czerwone koszulki utworzymy wielką, ruchomą biało-czerwoną flagę.
Szczegóły: rejestracja.1944.pl
4–6 sierpnia, poniedziałek–środa
godz. 9.30–16.00
Pisać piękniej
Autorskie warsztaty kaligrafii przedwojennej z Ewą Landowską Miejsce: Biblioteka, Muzeum Powstania Warszawskiego
Szczegóły: bilety.1944.pl
5 sierpnia, wtorek
godz. 19.00
Marsz Pamięci
Start: Skwer Pamięci w rozwidleniu ul. Leszno i al. „Solidarności”
Uroczyste przejście w kierunku Cmentarza Powstańców Warszawy upamiętniające mieszkańców stolicy, którzy zginęli podczas powstania – w trakcie marszu będą czytane ich nazwiska. Marsz zakończy zapalenie zniczy na kurhanie przy pomniku Polegli Niepokonani i na wystawie „Zachowajmy ich w pamięci” poświęconej ofiarom cywilnym Powstania Warszawskiego
