Dariusz Pluta

Teza : W prokuraturze kluczowa jest zmiana struktur nadzoru i danie szeregowym prokuratorom większej swobody w działaniu

W prokuraturze kluczowe obecnie jest jej odseparowanie od polityki i polityków . Problem nadzoru nie polega na jego ,, strukturze" ale na jego istocie a więc na tym żeby był wyłącznie merytoryczny i profesjonalny . Przytłaczająca większość prokuratorów liniowych ( wolę takie określenie niż ,,szeregowych") to fachowcy wykonujący swoją służbę niezależnie od zmieniających się szefów czy politycznej władzy . Takim prokuratorom merytoryczny i profesjonalny nadzór na pewno by nie przeszkadzał . O to ,czy ten nadzór takim obecnie jest, należy jednak zapytać prokuratorów liniowych.

Teza 1: Powołania sędziów po 2018 r. powinny być pozbawione mocy prawnej. Tzw. neosędziowie powinni pozostać sędziami i wrócić na poprzednio zajmowane stanowiska

Powyższy postulat pozostaje – moim zadaniem – w oczywistej sprzeczności co najmniej z następującymi przepisami obowiązującej Konstytucji RP: art. 8,  art.144 ust. 3 pkt 17, art.180 ust.1 i 2. Oznacza to, że taki postulat w formie tzw. ustawy „zwykłej” i bez zmiany obowiązującej Konstytucji RP nie może być zrealizowany. Zgodnie z gwarancjami o randze konstytucyjnej, przewidzianymi wprost i jednoznacznie w obowiązującej Konstytucji RP, sędziowie są nieusuwalni. Złożenie sędziego z urzędu, zawieszenie w urzędowaniu, przeniesienie do innej siedziby lub na inne stanowisko wbrew jego woli może jedynie nastąpić na mocy orzeczenia sądu i tylko w przypadkach przewidzianych w ustawie.

Teza 2: Tzw. młodzi sędziowie, którzy bezpośrednio przed powołaniem byli asesorami sądowymi, referendarzami albo asystentami sędziów, nie powinni przechodzić weryfikacji.

Sędziowie, o których mowa w tym pytaniu, nie powinni być poddawani żadnej weryfikacji – cokolwiek miałoby to oznaczać. Zresztą odnosi się to do każdego sędziego powołanego przez prezydenta RP (tj. każdego prezydenta RP). Jakakolwiek próba kreacji odpowiedzialności zbiorowej czy grupowej nie powinna mieć miejsca, w szczególności wobec sędziów. Odpowiedzialność sędziego powinna być zawsze indywidualna i jakakolwiek ingerencja w jego status zawodowy może nastąpić jedynie na mocy orzeczenia sądu.

Teza 3: Wyroki wydane przez neosędziów powinny pozostać w mocy. Uchylone powinny być jedynie wyroki, których ważność strony kwestionowały wcześniej, powołując się na wątpliwy status sędziego.

Pytanie (czy raczej teza) jest tak postawione, że zawsze uchylanie jakiś wyroków „przewiduje”, odwołując się określenia tzw. neosędzia. Tymczasem prawomocny wyrok wydany przez każdego sędziego powołanego przez prezydenta RP pozostaje w mocy do czasu, kiedy nie zostanie uchylony lub zmieniony wyrokiem innego sędziego (także przez prezydenta RP powołanego). Moim zdaniem w polskim prawie nie występuje przesłanka pozwalająca uchylać wyroki sędziego (sądu) tylko z tego powodu, że w określonym czasie dany sędzia został powołany na funkcję sędziego przez prezydenta RP.

Teza : Nie da się przywrócić praworządności w sądach szybko, potrzebujemy na to co najmniej trzech lat.

To pytanie traktuję raczej jako pytanie co powinno się wydarzyć i w jakiej perspektywie czasowej dla uporządkowania spraw szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości . Otóż punktem wyjścia powinno być moim zdaniem skrupulatne przestrzeganie obowiązującego prawa i Konstytucji . W granicach wyznaczonych Konstytucją możliwe i pożądane są prace legislacyjne które zmienią obecnie obowiązujący ustawowy ustrój Krajowej Rady Sądownictwa przy czym wszelkie wprowadzane zmiany mogą obowiązywać na przyszłość . Obecne możliwości techniczne są takie , że określoną liczbę członków KRS mogą wybierać wszyscy sędziowie i taki wybór byłby demokratyczny i najbardziej reprezentatywny . Co do czynów sprzecznych z prawem lub zasadami deontologii dokonanymi w związku z pełnieniem lub ubieganiem się o funkcję sędziego to powinny one podlegać osądzeniu w indywidualnych postępowaniach z zapewnieniem wszystkich procesowych gwarancji i domniemań . Jakiekolwiek sankcje za popełnienie takich czynów muszą być wynikiem orzeczenia sądowego . Niestety nie mam większych nadziei że taki scenariusz jest w najbliższym czasie możliwy . Dlatego nie mam zdania co do czasowej perspektywy rozwiązania problematyki funkcjonowania sądownictwa .

Teza : Uchwała Rady Ministrów, gwarantująca bezpieczeństwo delegacji władz Izraela na obchody rocznicy wyzwolenia obozu zagłady Auschwitz, nie stoi w sprzeczności ze standardami praworządności

W sensie formalnoprawnym, ta uchwała oczywiście narusza przyjęte przez Polskę międzynarodowe zobowiązania traktatowe, ponieważ rząd jednostronnie ,,orzeka” i podaje do publicznej wiadomości , że nie będzie wykonywał orzeczenia MTK. Uchwała Rady Ministrów ma oczywiście inną treść ale jej sens i skutek jaki potencjalnie ma wywoływać jest właśnie taki . Na płaszczyźnie stricte formalnoprawnej ta uchwała stoi zatem w sprzeczności ze standardami praworządności . Jednocześnie ( i to jest także oczywiste) , mamy tutaj do czynienia z relacjami i stosunkami międzynarodowymi oraz okolicznościami które obiektywnie są szczególne z punktu widzenia polskiej racji stanu . Pojawia się zatem pytanie, czy w sferze stosunków międzynarodowych bezwzględną i nadrzędną zasadą ( standardem) jest zawsze standard bezwzględnej, formalnej praworządności, czy też zasadą, co najmniej równorzędną, jest w tej sferze zasada suwerenności i prawo każdego państwa do kierowania się , w okolicznościach które obiektywnie są szczególne, swoją racją stanu. Cała ta sytuacja ( jak się okazuje hipotetyczna bo Premier Izraela do Polski się nie wybiera) pokazuje, że orzeczenia Sądów czy Trybunałów międzynarodowych ( w tym ich wykonywanie) mogą jednak pozostawać w fundamentalnej sprzeczności z racją stanu danego państwa gdzie z kolei prawo i obowiązek obrony i ochrony swojej racji stanu wynika z istoty państwa suwerennego. W tym momencie nie potrafię stanowczo wyważyć tych (pozostających w tej sprawie w fundamentalnym konflikcie) dwóch równoważnych wartości , chociaż ostatecznie, gdyby sprawa miała być realna i Premier Izraela wybierałby się do Polski , na obchody 80 rocznicy wyzwolenia Auschwitz, to oczywiście skłaniałbym się do przyznania pierwszeństwa polskiej racji stanu.

Teza 1: Obowiązkowy parytet płci w zarządach i radach nadzorczych, który od stycznia 2026 r. mają stosować największe spółki z udziałem Skarbu Państwa, a po pół roku pozostałe duże firmy notowane na giełdzie, powinien być rozszerzony na inne spółki

Taki administracyjny nakaz nie powinien dotyczyć żadnego podmiotu gospodarczego.

Teza 2: Kary jakie będzie mogła nakładać Komisja Nadzoru Finansowego ( kwotę stanowiąca 10 proc. rocznego przychodu) w przypadku niewykonania obowiązków związanych z zapewnieniem równości płci w organach spółek, to skuteczne rozwiązania aby wyegzekwować parytet płci

Nakaz ,, parytetowy " w sferze działalności gospodarczej w ogóle nie powinien mieć miejsca . Planowane kary i ich wysokość świadczą o determinacji zwolenników nowego administracyjnego nakazu ograniczającego wolność gospodarczą nazywanego ,, parytetem płci" . W rzeczywistości system takich kar może spowodować to, że niektóre podmioty gospodarcze po prostu przeniosą swoje siedziby do krajów gdzie takich nakazów i kar nie ma .