Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł, że gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami VAT, nie mogą więc się odrębnie rozliczać. Sprawa dotyczyła Wrocławia, ale jest ważna dla wszystkich polskich samorządów.
– Gminy będą mogły odzyskiwać VAT od inwestycji z ostatnich pięciu lat – mówi Dorota Pokrop, dyrektor w firmie doradczej EY reprezentującej Wrocław przed Trybunałem. –Wiele z nich nie rozliczało się wspólnie ze swoimi jednostkami, bo nie zgadzało się na to Ministerstwo Finansów. Jeśli więc gmina inwestowała np. w basen, nie mogła odliczać VAT od wydatków, bo prowadzący go ośrodek sportu był odrębnym podatnikiem i to on sprzedawał bilety.
Rewolucja w rozliczeniach
Skarbnik Miasta Wrocław Marcin Urban nie ma wątpliwości, że wyrok Trybunału zrewolucjonizuje rozliczenia polskich samorządów. Gminy nie będą już podzielone na dziesiątki czy setki odrębnych podatników składających własne deklaracje. Będą mogły prowadzić wspólną, spójną politykę podatkową.
– Wiele ucieszy się z tego wyroku, bo oznacza dla nich duże zwroty VAT – mówi Joanna Rudzka, doradca podatkowy, właścicielka kancelarii podatkowej. Zwraca jednak uwagę, że w niektórych samorządach orzeczenie Trybunału może spowodować kłopoty.
– Obroty jednostek budżetowych, np. szkół, będą musiały być włączone do obrotów gminy. Może to spowodować zaległości za kilka lat wstecz, jednostki często nie przekraczały bowiem progu 150 tys. zł rocznie i nie płaciły VAT – mówi Joanna Rudzka.
– Jest też ryzyko, że gminy będą musiały zwrócić część unijnych dotacji. Uznawały bowiem VAT za tzw. koszt kwalifikowalny, zakładając, że nie mogą go odliczyć – tłumaczy Joanna Rudzka.
Zwrot z odsetkami
– Oprócz zwrotu części dofinansowania trzeba będzie uiścić odsetki – informuje Edyta Al-Tawil z Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych.
Eksperci podkreślają, że zmiana systemu opodatkowania samorządów nie jest łatwa.
– Centralizacja rozliczeń to ogromne wyzwanie dla samorządów – mówi Jerzy Martini, doradca podatkowy w kancelarii Martini i Wspólnicy. Dodaje, że bardzo ważne jest opracowanie i wdrożenie nowych zasad podziału obowiązków, tak by ograniczyć ryzyko odpowiedzialności karnoskarbowej za błędy w rozliczeniach jednostek takich osób jak prezydent, burmistrz, wójt, starosta czy skarbnik.
Co na to Ministerstwo Finansów?
Zapewnia, że do połowy 2016 r. nie będą kwestionowane rozliczenia z zastosowaniem obecnego modelu. Zakłada też, że scentralizowanie nastąpi „w przód". Samorządy mogą jednak podjąć decyzję o skorygowaniu wcześniejszych rozliczeń.
Sygn. akt C-276/14
Opinia dla „Rz"
Andrzej Porawski, dyrektor Biura Związku Miast Polskich
Trudno się nie zgodzić z rozstrzygnięciem Trybunału Sprawiedliwości, że gminy powinny rozliczać się wspólnie ze swoimi jednostkami. Problem jednak w tym, że większość tak do tej pory nie robiła. Przede wszystkim z powodu sprzeciwu Ministerstwa Finansów i obaw przed sporem z urzędem skarbowym. Te, które próbowały opodatkować się razem ze swoimi jednostkami, musiały walczyć o to w sądzie, zresztą z sukcesami. Skutek jest taki, że rozliczają się teraz różnie. Po wyroku TS UE sprawa jest przesądzona. Gminy muszą skonsolidować swoje rozliczenia z jednostkami budżetowymi.
