Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi planuje poluzować zasady obrotu nieruchomościami rolnymi. W tym celu pracuje nad projektem nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego (dalej: ukur). 31 stycznia zajął się nim Komitet Stały Rady Ministrów.

Projekt przewiduje wyłączenie spod działania ukur 1 ha ziemi oraz gruntów położonych w granicach administracyjnych miast. To jednak nie zadowala ani inwestorów, ani samych rolników.

Krajowa Rada Izb Rolniczych (KRIR) proponuje, by w wypadku zabudowanych nieruchomości zwiększyć limit wyłączenia z 1 do 2 ha, a także wyłączyć spod działania ukur nieruchomości zabytkowe.

W tym ostatnim wypadku chodzi głównie o wiejskie pałace. Trudno dziś je sprzedać, ponieważ położone są na terenach rolnych. Mogą więc je kupić jedynie rolnicy indywidualni. Wśród nich trudno jednak znaleźć inwestora, który zechciałby odrestaurować zabytek.

– Projekt blokuje stronom transakcji wycofanie się z umowy sprzedaży nieruchomości rolnej w sytuacji, gdy jest objęta prawem pierwokupu. Jest niebezpieczne rozwiązanie dla tych osób. Wystarczy, że jedna z nich nie spełni umownych warunków, a druga nie może od umowy odstąpić niezależnie od tego, jak bardzo ta umowa byłaby dla niej niekorzystna – tłumaczy Wiktor Szmulewicz, prezes KRIR.

Natomiast Krajowy Związek Rewizyjny Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych (KZRRSP) wskazuje, że w projekcie brakuje precyzji w sformułowaniu „nadmiernej koncentracji gruntów rolnych". Tymczasem stanowi ono jeden z podstawowych warunków do wydania przez dyrektora generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) zgody na nabycie nieruchomości rolnych.

– Dotychczas dyrektorzy oddziałów Agencji Nieruchomości Rolnych, a obecnie KOWR, często odmawiali rozpatrzenia wniosków w sprawie sprzedaży gruntów, jeżeli ich nabywcą były spółdzielnie produkcji rolnych posiadające przeszło 300 ha – mówi Jacek Staciwa, prezes KZRRSP.

Jego zdaniem niejasności w projekcie jest więcej. Z propozycji wynika, że KOWR może nabyć nieruchomości rolne oraz akcje i udziały w spółkach prawa handlowego, jeżeli wymaga tego realizacja zadań z tej ustawy.

– Powstaje pytanie, czy chodzi o nieruchomości rolne stanowiące własność lub będące w użytkowania spółek, czy wszystkie nieruchomości objęte przepisami ukur – zastanawia się Jacek Staciwa.

Według niego z tego powodu propozycja wymaga wyjaśnienia, zwłaszcza że nie ma go w uzasadnieniu projektu noweli ukur.

Krajowa Rada Notarialna (KRN) zwróciła uwagę na brak przepisu przejściowego, dotyczącego okresu między 30 kwietnia 2016 r. a dniem wejścia w życie noweli. Chodzi o minimalny okres prowadzenia gospodarstwa rolnego i nieruchomości rolnej. Dziś wynosi on dziesięć lat, a projekt skraca go do pięciu.