Wojciech Czakon

Prof. dr hab. Wojciech Czakon

Profesor ekonomii, twórca i kierownik Katedry Zarządzania Strategicznego na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego

Członek Komitetu Nauk Organizacji i Zarządzania PAN. Specjalizuje się w badaniach strategii i organizacji przedsiębiorstw oraz sieci międzyorganizacyjnych.

Czego musimy się nauczyć, żeby nie zastąpiły nas roboty

Teza 1: Rozwój AI wymaga dostosowania systemu edukacji przez zwiększenie nacisku na miękkie umiejętności kosztem kompetencji STEM.

Rozwój AI wymaga dostosowania systemu edukacji przez zwiększenie nacisku na miękkie umiejętności kosztem kompetencji STEM.

Obecna postać AI jest tak zaawansowana technicznie, a jednocześnie tak niedorozwinięta biznesowo i społecznie, że tempo jej dyfuzji hamowane jest właśnie przez brak postępu w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych. Spodziewać się należy dalszego pogłębienia tego zjawiska ze względu na szybkie tempo rozwoju AI i niskie tempo edukacji i badań w zakresie społecznie użytecznych aplikacji tej technologii.

AI nasili jeden z największych problemów ostatnich dekad? Opinie ekonomistów

Teza 1: Konsekwencją rozwoju sztucznej inteligencji (AI) będzie wzrost nierówności dochodowych.

Konsekwencją rozwoju sztucznej inteligencji (AI) będzie wzrost nierówności dochodowych.

Tak długo, jak Europa nie chroni się przed gigantami technologicznymi z USA oraz Azji, tak długo pojawia się efekt monopolizacji rynków, który z kolei prowadzi do koncentracji bogactwa. Niezbędne jest bardzo solidne uregulowanie tej rewolucji technologicznej. 

Teza 2: Rozwój AI jest argumentem na rzecz zwiększenia opodatkowania kapitału relatywnie do opodatkowania pracy.

Rozwój AI jest argumentem na rzecz zwiększenia opodatkowania kapitału relatywnie do opodatkowania pracy.

Teza 3: Rozwój AI jest argumentem na rzecz wprowadzenia w najbliższej przyszłości jakiejś formy dochodu gwarantowanego lub programu gwarancji zatrudnienia.

Rozwój AI jest argumentem na rzecz wprowadzenia w najbliższej przyszłości jakiejś formy dochodu gwarantowanego lub programu gwarancji zatrudnienia.

Czeka nas technologiczne bezrobocie? Opinie ekonomistów

Teza 1: Rozwój Sztucznej Inteligencji (SI) w horyzoncie dekady doprowadzi do pojawienia się w Europie tzw. technologicznego bezrobocia.

Rozwój Sztucznej Inteligencji (SI) w horyzoncie dekady doprowadzi do pojawienia się w Europie tzw. technologicznego bezrobocia.

Ten pogląd ma swoich zwolenników, wzorujących się na poprzednich rewolucjach rynku pracy. Jednak poprzednie rewolucje spowodowały pojawienie się nowych zawodów i zwiększenie zatrudnienia. Podobnego efektu można się spodziewać odnośnie do SI. 

Teza 2: Ze względu na strukturę zatrudnienia, Polska jest bardziej zagrożona technologicznym bezrobociem niż gospodarki wysoko rozwinięte.

Ze względu na strukturę zatrudnienia, Polska jest bardziej zagrożona technologicznym bezrobociem niż gospodarki wysoko rozwinięte.

Struktura gospodarki Polski jest bardzo zdywersyfikowana, mamy największe szanse z tego właśnie powodu skorzystać na wdrożeniu SI. 

Teza 3: Rozwój SI przyspieszy wzrost gospodarczy w stopniu wystarczającym, aby skompensować negatywny wpływ tej technologii na poziom zatrudnienia.

Rozwój SI przyspieszy wzrost gospodarczy w stopniu wystarczającym, aby skompensować negatywny wpływ tej technologii na poziom zatrudnienia.

Przyspieszenie jest w moim odczuciu sprawą niejednoznaczną. To czego się spodziewać należy, to zmiany substancjalne wzrostu, tj. zmiany jego jakości.

Euro, wyższy wiek emerytalny, większe wydatki na zdrowie i edukację. To droga do bogactwa Polski.

Teza 1: Minimalny wiek emerytalny w Polsce powinien być równy dla mężczyzn i kobiet.

Minimalny wiek emerytalny w Polsce powinien być równy dla mężczyzn i kobiet.

Nierówność wieku emerytalnego ma korzenie historyczne. Warto zauważyć, że przy krótszej oczekiwanej długości życia i wyższym wieku minimalnym nabywania przez mężczyzn uprawnień emerytalnych, zachodzi nierówne traktowanie na ich niekorzyść. Przychylam się do argumentacji na rzecz równości. 

Teza 2: Przyjęcie euro będzie dla Polski opłacalne dopiero wtedy, gdy pod względem PKB per capita zrównamy się z Niemcami.

Przyjęcie euro będzie dla Polski opłacalne dopiero wtedy, gdy pod względem PKB per capita zrównamy się z Niemcami.

Teza 4: Polityka mieszkaniowa państwa powinna koncentrować się na wspieraniu podaży mieszkań, a nie na stymulowaniu popytu (przez zwiększanie dostępności kredytu).

Polityka mieszkaniowa państwa powinna koncentrować się na wspieraniu podaży mieszkań, a nie na stymulowaniu popytu (przez zwiększanie dostępności kredytu).

Obydwie możliwości są atrakcyjne ze względu na łatwość przekazu publicznego, każda ma też własnych adresatów. W Polsce brakuje pomiędzy nimi koordynacji a także uwzględnienia różnorodnych potrzeb mieszkaniowych, ładu urbanistycznego oraz kierunków rozwoju całego terytorium kraju. Słowem, polityka to coś więcej niż pojedyncze impulsy. 

Za dużo państwa w głównych sektorach gospodarki? Opinie ekonomistów.

Teza 1: Konsolidacja szeroko rozumianej branży energetycznej wokół Orlenu będzie miała korzystny wpływ na funkcjonowanie rynku nośników energii (paliw płynnych, gazowych i prądu).

Konsolidacja szeroko rozumianej branży energetycznej wokół Orlenu będzie miała korzystny wpływ na funkcjonowanie rynku nośników energii (paliw płynnych, gazowych i prądu).

Termin "konsolidacja" jest mylący, choć chętnie używany przez promotorów monopolizacji w ostatnich ośmiu latach. Każdy zabieg monopolizujący rynek jest szkodliwy społecznie i gospodarczo. Potrzebna jest elementarna konkurencja, zważywszy na skalę polskiego rynku energii, prawdopodobnie dwa lub trzy duże podmioty spełnią lepiej niż jeden cele transformacji energetycznej, finansowania rozwoju energetyki oraz dywersyfikacji nośników energii.

Teza 2: Duży udział własności państwowej w polskim sektorze bankowym sprzyja rozwojowi i stabilności gospodarki (wygładza cykl kredytowy).

Duży udział własności państwowej w polskim sektorze bankowym sprzyja rozwojowi i stabilności gospodarki (wygładza cykl kredytowy).

Ekonomiści: warto wrócić do rozmów o prywatyzacji

Teza 1: Prywatyzacja części przedsiębiorstw kontrolowanych przez polski rząd miałaby pozytywny wpływ na gospodarkę.

Prywatyzacja części przedsiębiorstw kontrolowanych przez polski rząd miałaby pozytywny wpływ na gospodarkę.

Prywatyzacja to narzędzie, podobnie jak własność publiczna jest narzędziem osiągania czegoś. Fala prywatyzacji po zmianie ustrojowej spełniła rolę podnoszenia produktywności, włączania w globalne łańcuchy dostaw, transferu technologii itd., ale jednocześnie pozbawiła państwo wpływu na istotne dla interesu publicznego obszary. Obecnie potrzeby pozyskiwania kapitału, transferu technologii itd. w taki sposób nadal zachodzą, ale to tylko jedna z opcji strategicznych. Strategia natomiast nie jest jasna, ani dyskutowana.

Teza 1: Prywatyzacja części przedsiębiorstw kontrolowanych przez polski rząd miałaby pozytywny wpływ na gospodarkę.

Prywatyzacja części przedsiębiorstw kontrolowanych przez polski rząd miałaby pozytywny wpływ na gospodarkę.

Prywatyzacja to narzędzie, podobnie jak własność publiczna jest narzędziem osiągania czegoś. Fala prywatyzacji po zmianie ustrojowej spełniła rolę podnoszenia produktywności, włączania w globalne łańcuchy dostaw, transferu technologii itd., ale jednocześnie pozbawiła państwo wpływu na istotne dla interesu publicznego obszary. Obecnie potrzeby pozyskiwania kapitału, transferu technologii itd. w taki sposób nadal zachodzą, ale to tylko jedna z opcji strategicznych. Strategia natomiast nie jest jasna, ani dyskutowana.

Teza 2: Dla sprawnego funkcjonowania spółek o strategicznym dla Polski znaczeniu ważniejsze są odpowiednie regulacje i nadzór niż struktura własnościowa.

Dla sprawnego funkcjonowania spółek o strategicznym dla Polski znaczeniu ważniejsze są odpowiednie regulacje i nadzór niż struktura własnościowa.

Względy bezpieczeństwa oraz kontroli, także w sensie ograniczenia wpływu/wglądu podmiotów o niejasnym lub antagonistycznym stosunku do Polski, przemawiają za własnościowymi narzędziami. Co nie znaczy, że w sferze regulacji nie należy doskonalić obecnych rozwiązań, na przykład w kierunku ograniczania klientelizmu partyjnego.  

Jak sfinansować zbrojenia? Opinie ekonomistów

Teza 1: Aby sfinansować zwiększone wydatki zbrojeniowe należy wprowadzić specjalny podatek lub podwyższyć VAT na niektóre towary/usługi.

Aby sfinansować zwiększone wydatki zbrojeniowe należy wprowadzić specjalny podatek lub podwyższyć VAT na niektóre towary/usługi.

Wydatki zbrojeniowe powinny być opatrzone każdorazowo klauzulami offsetu, który to offset ma długoterminowy pozytywny wpływ na budżet. 

Ekonomiści podpowiadają, gdzie nowy rząd może szukać oszczędności

Teza 1: W ramach racjonalizacji polityki budżetowej nowy rząd powinien zrezygnować z budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego.

W ramach racjonalizacji polityki budżetowej nowy rząd powinien zrezygnować z budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego.

Teza 2: W ramach racjonalizacji polityki budżetowej nowy rząd powinien zrezygnować z budowy dużych elektrowni atomowych.

W ramach racjonalizacji polityki budżetowej nowy rząd powinien zrezygnować z budowy dużych elektrowni atomowych.

Teza o racjonalizacji polityki budżetowej może być myląca. Racjonalne jest zarówno to, co oznacza ograniczenie ambicji do poziomu dostępnych środków, jak też to, co oznacza gromadzenie środków do poziomu ambicji. Oszczędnościowe rozumienie racjonalizacji może mieć więcej ujemnych skutków w krótkim i długim terminie niż finansowanie długiem tych inwestycji. Ponadto, aspekt bezpieczeństwa energetycznego i militarnego trudno przecenić. Taka inwestycja wiąże polską gospodarkę z amerykańską na skalę bez precedensu. Przykład błędów w polityce energetycznej, traktujących np. Nord Stream 2 jako przedsięwzięcie stricte biznesowe pokazuje, że wielka infrastruktura energetyczna to coś znacznie większego i ważniejszego dla Polski.

Teza 3: W ramach racjonalizacji polityki budżetowej rząd powinien zlikwidować spółkę ElectroMobility Poland.

W ramach racjonalizacji polityki budżetowej rząd powinien zlikwidować spółkę ElectroMobility Poland.

Pomysł państwowego aktora na hiperkonkurencyjnym rynku mobilności elektrycznej jest całkowicie nietrafiony. Nie występują żadne przesłanki dalszego inwestowania w tę technologię. Natomiast istnieją przesłanki rozwoju badań naukowych nad mobilnością wodorową, tym bardziej, że wodór jest odpadowym produktem wytwarzania energii w elektrowniach jądrowych.

Czy nowy rząd będzie musiał zaciskać pasa? Opinie ekonomistów

Teza 1: Priorytetem dla nowego rządu na pierwszy rok po wyborach będzie zmniejszenie deficytu sektora finansów publicznych (w stosunku do planowanych obecnie w projekcie ustawy budżetowej 4,5 proc. PKB).

Priorytetem dla nowego rządu na pierwszy rok po wyborach będzie zmniejszenie deficytu sektora finansów publicznych (w stosunku do planowanych obecnie w projekcie ustawy budżetowej 4,5 proc. PKB).

Fetyszyzacja deficytu ma zwolenników, jednakże budżet jest narzędziem osiągania celów, podobnie jak deficyt. Kontekst gospodarczy, w którym Polska się znalazła, nie zachęca do zabiegów oszczędnościowych. Brakuje zresztą nieco danych odnośnie do rzeczywistej sytuacji budżetu. Dlatego lepiej wskazać priorytety polityki gospodarczej, naukowej, społecznej i bezpieczeństwa, a następnie traktować deficyt jako narzędzie osiągania tych celów. 

Teza 2: W ramach racjonalizacji polityki budżetowej rząd powinien z początkiem 2024 r. wycofać się z mrożenia cen energii elektrycznej i zerowej stawki VAT na podstawowe artykuły żywnościowe.

W ramach racjonalizacji polityki budżetowej rząd powinien z początkiem 2024 r. wycofać się z mrożenia cen energii elektrycznej i zerowej stawki VAT na podstawowe artykuły żywnościowe.

Taki zabieg będzie miał skutki impulsu inflacyjnego, którego Polska gospodarka obecnie nie potrzebuje.