Wojciech Czakon

Teza 1: Dopłaty dla wynajmujących mieszkania na rynkowych warunkach przyczyniłyby się do wzrostu czynszów najmu.

To zależy od wysokości tzw. dopłat oraz warunków ich uzyskania. Ten fragment polityki chyba mieści się w celach społecznych, a wiec powinien być adresowany do określonej grupy i dystrybuowany przez samorząd terytorialny. Wówczas można oczekiwać pozytywnych efektów społecznych przy ograniczonym zniekształceniu rynku wynajmu. 

Teza 1: W Polsce należy wprowadzić podatek katastralny od każdej nieruchomości mieszkaniowej, która nie jest głównym miejscem zamieszkania właściciela.

Funkcja tego podatku nie jest jasna. Fiskalnie przyniesie większe przychody, ale też wpłynie na zachowania inwestycyjne, a te w warunkach nierównowagi między podażą a popytem na rynku mieszkaniowym wypełniają przestrzeń, którą porzuciła polityka państwa. 

Teza 2: Podatek katastralny (naliczany od rynkowej wartości mieszkania) zahamowałby (ceteris paribus) wzrost cen nieruchomości.

Nie ma to wielkiego wpływu na wzrost wartości mieszkań, który wynika z relacji popytu i podaży na rynkach lokalnych. Natomiast groźnym skutkiem może być uderzenie w emerytów czy mniej zasobne grupy społeczne, które posiadają mieszkania w centrach miast.  

Teza 1: Polityka mieszkaniowa państwa powinna koncentrować się na wspieraniu podaży mieszkań, a nie na stymulowaniu popytu (przez zwiększanie dostępności kredytu).

Obydwie możliwości są atrakcyjne ze względu na łatwość przekazu publicznego, każda ma też własnych adresatów. W Polsce brakuje pomiędzy nimi koordynacji a także uwzględnienia różnorodnych potrzeb mieszkaniowych, ładu urbanistycznego oraz kierunków rozwoju całego terytorium kraju. Słowem, polityka to coś więcej niż pojedyncze impulsy. 

Teza 2: Programy pomocy w zakupie pierwszego mieszkania (takie jak Rodzina na Swoim, Mieszkanie dla Młodych i Pierwsze Mieszkanie) istotnie przyczyniają się do wzrostu cen nieruchomości w Polsce.

Tak, bieżące zjawiska nierównomiernego popytu w niektórych (spełniających warunki wsparcia) segmentach oferty mieszkaniowej jaskrawo tego dowodzą. 

Teza 3: Optymalną formą wspierania przez państwo dostępności mieszkań jest zaangażowanie w budownictwo społeczne (tzn. z przeznaczeniem na długoterminowy najem po cenach niższych od rynkowych).

Optymalność to funkcja celu i warunków ograniczających. Biorąc pod uwagę różnicowane potrzeby mobilności społecznej i terytorialnej, trudno mówić o pojedynczym optymalnym rozwiązaniu. Zresztą idea budownictwa społecznego była już testowana w Polsce, z mizernym skutkiem.

Teza 1: Płaca minimalna w Polsce w 2024 r. znajdzie się na poziomie (4300 zł), który będzie wywierał negatywny wpływ na zatrudnienie.

Płaca minimalna to jeden z czynników kształtujących zatrudnienie, generalna sytuacja na rynku pracy sprzyja pracobiorcom. Podnoszenie płacy minimalnej jest narzędziem chętnie wykorzystywanym przez obecny rząd, z pewnym opóźnieniem wobec wzrostu inflacji. Efekt socjalny jest dość wyraźny, bowiem znaczna liczba pracowników otrzymuje właśnie minimalne wynagrodzenie nie tylko w najmniejszych firmach, ale też w sektorze publicznym. 

Teza 2: W obecnej sytuacji demograficznej Polski większe podwyżki płacy minimalnej niż w innych krajach UE mogą mieć pozytywny wpływ na zatrudnienie.

Porównanie wzrostów trzeba uzupełnić jeszcze porównaniem poziomu minimalnego wynagrodzenia. Ze względu na to drugie kryterium poziom atrakcyjności naszego rynku względem innych dużych gospodarek europejskich jest nadal niski.

Teza 3: Płaca minimalna powinna być ustalona na 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej (prognozowanego na dany rok).

Sztywne wiązanie jednych wskaźników z innymi powoduje w mojej ocenie więcej ujemnych efektów niż pożytków.  

Teza 1: Zakaz rejestracji emisyjnych aut od 2035 r. jest w UE niepotrzebny, bo nie przyspieszy znacząco spadku emisyjności transportu pod wpływem mechanizmów rynkowych.

Mechanizmy rynkowe uwzględniają negatywne efekty zewnętrzne w ten sposób, że je uspołeczniają. Wobec tego nie ma podstaw do przypisywania rynkowi wpływu na spadek emisyjności transportu. Ten problem w ogóle powstał dlatego, że rynek działa maksymalizując użyteczność (indywidualną) uczestników. Bez regulacji problem emisji nie zostanie rozwiązany.

Teza 2: Zakaz rejestracji w UE emisyjnych aut osobowych od 2035 r. sprawi, że w mniej zamożnych krajach członkowskich, takich jak Polska, wydłuży się czas użytkowania starszych aut spalinowych, co utrudni dążenie do neutralności klimatycznej transportu.

Występują jednocześnie liczne zjawiska na rynku aut osobowych, które w znacznym stopniu utrudniają stawianie trafnych prognoz. Pierwsze zjawisko to przesuwanie starszych samochodów z rynków zamożniejszych do rynków mniej zamożnych (takich jak Polska). Warto zauważyć, że to zjawisko znajduje się obecnie w trendzie spadkowym. Drugie zjawisko to rozszczepienie polskiego rynku na pojazdy premium (dynamicznie rośnie i zajmuje prawie 1/4 sprzedaży pojazdów nowych) i na pojazdy niższej klasy (trend spadkowy). Trzecie zjawisko to ewentualne interwencje państwa w postaci dopłat do samochodów nowych elektrycznych. Ponadto obserwujemy skokowy wzrost inwestycji w infrastrukturę ładowania samochodów elektrycznych oraz w moce produkcyjne w Polsce.  

Teza 3: Termin wprowadzenia zakazu rejestracji aut emisyjnych w poszczególnych krajach UE powinien być zróżnicowany i uzależniony od ich miksu energetycznego.

Jak pokazała sprawa RODO, wpływ UE na gospodarkę globalną jest ogromny, głównie dlatego, że UE jest największym rynkiem na świecie (choć statystyki rzadko wyodrębniają jednolity rynek). Zdecydowane działania regulacyjne są ważne także dla producentów europejskich, dlatego korzystniejsze wydaje się wyznaczanie standardów światowych.