Specyfika przebywania na terytorium Niemiec przez ubezpieczoną (długie, regularne pobyty) wykluczają możliwość uznania, że były to podróże służbowe. Wywołuje to kontrowersje odnośnie do wypłacanych diet z tytułu podróży służbowych i ich oceny w aspekcie wliczania do wynagrodzenia za pracę lub wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia oraz ich zaliczania do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Nie ma podstaw, aby uznać, że składnik wynagrodzenia zleceniobiorcy nazwany dietą, w sytuacji, gdy zleceniobiorca nie wykonywał podróży służbowych, w sposób oczywisty był wyłączony z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.
Od 46-godzinnego tygodnia pracy, przez coraz wyższy wymiar urlopu wypoczynkowego, podniesienie limitu godzin nadliczbowych, aż do elastycznej organizacji pracy, rozszerzania uprawnień rodzicielskich, pracy zdalnej i jawności wynagrodzeń – czy po tych zmianach w kodeksie pracy pracownikom i pracodawcom współpracuje się lepiej niż 50 lat temu? Czego możemy spodziewać się dalej?
Również osoby pobierające świadczenia z polskiego ZUS mogą pracować zdalnie z innego kraju. Wiążą się z tym jednak obowiązki ciążące tak na płatniku, jak i na osobie podejmującej taką pracę.
Każdy wspólnik dwuosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – nawet taki, który posiada znikomą liczbę udziałów – może korzystać z zastrzeżonych dla tego tytułu uprawnień (na przykład uczestniczyć w podziale zysku). Wspólnicy dwuosobowej spółki z o.o., niezależnie od posiadanego wskaźnika procentowego udziałów, co do zasady są równi i wbrew wcześniejszemu orzecznictwu nie podlegają ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Sąd Najwyższy przyjął, że jeżeli celem, w jakim ubezpieczony wykonuje pracę przynoszącą zarobek nie jest zapewnienie sobie równoległego do zasiłku chorobowego źródła utrzymania, to trudno takiemu dodatkowemu zajęciu, podejmowanemu w czasie zwolnienia lekarskiego, przypisać charakter "wykonywania pracy zarobkowej", które może pozbawiać prawa do zasiłku chorobowego. Konieczne jest bowiem uwzględnienie istoty prawa do zabezpieczenia społecznego, którą jest zapewnienie ochrony socjalnej w sytuacji wystąpienia określonego ryzyka ubezpieczeniowego. Praca zarobkowa to wszelka aktywność przynosząca zarobek, podejmowana w sposób "zawodowy", mająca cechy stałego, regularnego dostarczania środków utrzymania. Tylko taka praca powinna stanowić tytuł ubezpieczenia chorobowego, czyli alternatywę dla świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. Przykładem pracy niezarobkowej może być praca społeczna, czyli aktywność podejmowana dla dobra ogółu, wykonywana poza zajęciami zawodowymi. Oznacza to, że w okresie stwierdzonej niezdolności do pracy i pobierania zasiłku chorobowego, ubezpieczony może wykonywać pewne prace, nie ryzykując utraty prawa do zasiłku, pod warunkiem że prace te nie mają charakteru zarobkowego.
Pozorna umowa o pracę, na podstawie której jej strony nie miały zamiaru i od początku nie realizowały konstrukcyjnych obowiązków dotyczących pracy podporządkowanej (art. 22 § 1 k.p.), nie stanowi uprawnionego tytułu podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym pracowników (art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy systemowej; u.s.u.s.). (…) umowa o pracę zawarta dla pozoru nie może stanowić tytułu do objęcia pracowniczym ubezpieczeniem społecznym, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a osoba określona jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli gdy strony z góry zakładają, że nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) sprawdza prawidłowość wyłączenia z podstawy wymiaru składek świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚŚ) na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r.
Wspólnik spółki jawnej jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność, zgodnie z art. 13 pkt 4 u.s.u.s. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, to jest od dnia uzyskania statusu wspólnika do dnia utraty takiego statusu. Wpis spółki jawnej do KRS i brak jej wykreślenia (mimo nieprowadzenia działalności gospodarczej przez wspólników) stanowi samodzielną podstawę podlegania ubezpieczeniom społecznym przez wspólników takiej spółki, co wynika wprost z jednoznacznego brzmienia stosownych przepisów.
Pojawienie się na stronie Rządowego Centrum Legislacji założeń projektu tzw. „wakacji od składek” wzbudziło szerokie zainteresowanie. Planowo projekt ustawy ma pojawić się w I kwartale 2024 r. Taka informacja widnieje w opublikowanych założeniach. Została ona również potwierdzona w nowym komunikacie zgodnie z którym projekt ma pojawić się w Sejmie w marcu 2024 r. Docelowo przepisy miałyby zacząć obowiązywać jeszcze w tym roku. Celem projektowanego rozwiązania jest zmniejszenie obciążeń publicznoprawnych związanych z prowadzoną działalnością. Decyzja o jego wprowadzeniu stanowi natomiast odpowiedź na rosnącą liczbę zawieszanych i zamykanych działalności, której źródłem są właśnie obciążenia przedsiębiorców w ostatnich latach.
