Piotr Bożejewicz

Trudno o wierną fotografię historycznych przełomów, zwłaszcza gdy nagły zwrot dziejów rujnuje fundament kotwiczący narody i populacje.

Upadek I Rzeczypospolitej i dwie wojny światowe – każdą próbę łączenia Morza Czarnego z Bałtykiem przerywały polityczne katastrofy, co symbolizuje historię Europy.

Odkąd kolonializm i maszyny parowe wyszły z użycia, z archaicznych reliktów XIX w. do dziś w najlepszym stanie przetrwał socjalizm. Jednak sto lat temu przyszłość zachodniego marksizmu również była niepewna – stosownie do rozczarowania Europy tradycyjną lewicą.

„Idźcie do domu! Warta jest zmęczona” – ogłosił nad ranem marynarz Żelezniakow, wypędzając z Pałacu Taurydzkiego członków konstytuanty wybranej w pierwszych i ostatnich wyborach Rosji, a ociężałych ponagliły bagnety jego towarzyszy z Kronsztadu. Spełniając życzenie Lenina, marynarze złożyli do grobu demokratyczne iluzje niebolszewickiej większości.