KRS: czy będzie rewolucja? Oto projekt, którym zajmie się dziś rząd

Rząd zajmie się we wtorek zmianami w Krajowej Radzie Sądownictwa. Projekt dotyczy wyboru 15 sędziów – członków KRS. Zmiany są rewolucyjne. Obecni sędziowie z Rady mają odejść po wyborze nowych, czyli przed upływem ich kadencji.

Aktualizacja: 20.02.2024 10:03 Publikacja: 20.02.2024 02:00

Minister sprawiedliwości, prokurator generalny Adam Bodnar przed posiedzeniem rządu

Minister sprawiedliwości, prokurator generalny Adam Bodnar przed posiedzeniem rządu

Foto: PAP/Rafał Guz

Projekt trafił do Rządowego Centrum Legislacji w połowie stycznia. 9 lutego przeszedł poważne zmiany. I w takiej wersji trafia na posiedzenie rządu. Na czym ostatecznie stanęło? Nad czym będzie debatował rząd?

Kto wejdzie w skład Krajowej Rady Sądownictwa 

Otóż do składu Rady sędziowie będą wybierani przez sędziów, w wyborach bezpośrednich i w głosowaniu tajnym. O jakiej reprezentacji ostatecznie mowa? Wśród wybranych ma znaleźć się: jeden sędzia Sądu Najwyższego, dwóch sędziów sądów apelacyjnych, trzech sędziów sądów okręgowych, sześciu sędziów sądów rejonowych, jeden sędzia sądu wojskowego, jeden sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz jeden sędzia wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Czytaj więcej

Szef adwokatury pisze do Tuska i Bodnara. "Ta zmiana jest błędna"

Kto może wybierać sędziów do KRS 

Prawo zgłoszenia kandydata na członka Rady mają mieć sędziowie: Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów wojskowych i sądów administracyjnych. Warunek jest jeden – w dniu głosowania są czynnymi sędziami. Każdy może oddać głos na jednego kandydata.

Prawo zgłoszenia kandydata na członka Rady ma grupa:

- 10 sędziów – w przypadku kandydata będącego sędzią sądu wojskowego, NSA lub WSA,

- 25 sędziów – w przypadku kandydata będącego sędzią sądu okręgowego,

- 40 sędziów – w przypadku kandydata będącego sędzią sądu rejonowego.

Prawa poparcia zgłoszenia kandydata na członka Rady oraz kandydowania na członka Rady nie przewidziano dla sędziów w stanie spoczynku.

W pierwotnej wersji projektu reprezentacja do zgłaszania kandydatów była dużo szersza. Mówiło się o Naczelnej Radzie Adwokackiej, Krajowej Radzie Radców Prawnych, Krajowej Radzie Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym oraz grupie co najmniej 2 tys. obywateli.

Czytaj więcej

Sędziowie z KRS z krótszą kadencją. Przewodnicząca KRS: rozwiązanie niekonstytucyjne [INFOGRAFIKA]

Zakaz kandydowania do KRS

Ostatecznie nowi sędziowie (powołani w drodze konkursu przez obecną KRS) nie będą mogli kandydować w wyborach. Przewidziano jednak pewną furtkę dla tych, którzy awansowali przy udziale obecnej KRS, ale wrócili do poprzedniego sądu – na poprzedni, niższy wakat za swoją zgodą.

Przykład? Sędzia Anna Kalbarczyk, która awansowała do SA w Warszawie, ale złożyła wniosek do ministra sprawiedliwości o cofnięcie na miejsce w niższej instancji, które uzyskała startując w konkursie jeszcze przed "starą" KRS. Sędzia – za zgodą ministra sprawiedliwości – właśnie wróciła do orzekania w sądzie okręgowym.

Zgodnie z poprzednią wersją nowym sędziom nie przysługiwało ani prawo poparcia zgłoszenia kandydata na członka Rady, ani kandydowania na członka Rady. Nie było też zastrzeżenia związanego z możliwością powrotu na urząd sędziego i poprzednio zajmowane stanowisko.

Czytaj więcej

Bodnar zapowiada duże zmiany w Sądzie Najwyższym. "Musimy (i chcemy) to zrobić"

Nowa kadencja sędziowskich członków KRS i co dalej?

Wspólna kadencja sędziowskich członków Rady rozpoczyna się z dniem następującym po dniu ogłoszenia wyników wyborów. Członkowie Rady poprzedniej kadencji mają pełnić swoje funkcje do dnia rozpoczęcia wspólnej kadencji nowych członków Rady.

Wybory członków Rady zarządzi uchwałą Państwowa Komisja Wyborcza.

Jeżeli stwierdzi ona, że zgłoszenie kandydata na członka Rady jest niepełne, wezwie pełnomocnika do uzupełnienia lub poprawienia zgłoszenia. Jeśli to nie nastąpi, odmówi przyjęcia zgłoszenia konkretnego kandydata. Niezadowolony z jej decyzji kandydat może zgłosić skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ten ma trzy dni na jej rozpoznanie.

Starzy członkowie KRS pójdą w odstawkę

W dniu ogłoszenia obwieszczeniem wyników wyborów ustać ma działalność w Krajowej Radzie Sądownictwa dotychczasowych osób zasiadających w Radzie (starych sędziów – członków Rady).

Do zarządzenia pierwszych wyborów na nowych zasadach ma dojść w ciągu 21 dni po wejściu w życie noweli ustawy o KRS. Mają się one odbyć nie później niż w ciągu trzech miesięcy po wejściu w życie nowych przepisów.

Pierwsze posiedzenie Krajowej Rady Sądownictwa w nowym składzie zwołać ma minister sprawiedliwości. Obradom przewodniczyć ma najstarszy wiekiem członek Rady będący sędzią.

Nowela ma wejść w życie 14 dni po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.

Opinia dla „Rzeczpospolitej”
Maciej Krzyżanowski, przedstawiciel prezydenta w KRS

Prezydent jest konsekwentny i będzie konsekwentny. Nie pozwoli na żadne różnicowanie sędziów z punktu widzenia jego prerogatywy. W myśl tej ustawy nie mogą być wybierani do KRS np. absolwenci Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, a sędziowie wybierani przez Radę Państwa czy Wojciecha Jaruzelskiego już mogą. Rząd powinien to mieć na uwadze. W dodatku mowa w projekcie o ustaniu kadencji osób, a nie sędziów – członków Rady. Jest to określenie nie do przyjęcia. Art. 2 noweli jest cichym pozbawieniem tych osób prawa do sądu. W dodatku prezydent deklarował otwartość w konsultacjach nad zmianami w KRS. Do tej pory nikt się do niego w tej sprawie nie zwrócił.

 

Projekt trafił do Rządowego Centrum Legislacji w połowie stycznia. 9 lutego przeszedł poważne zmiany. I w takiej wersji trafia na posiedzenie rządu. Na czym ostatecznie stanęło? Nad czym będzie debatował rząd?

Kto wejdzie w skład Krajowej Rady Sądownictwa 

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Presja na Trybunał. RPO zastosował uchwałę Sejmu ws. dublerów i Przyłębskiej
ABC Firmy
Poszkodowani w pożarach przedsiębiorcy bywają podejrzewani o złe intencje
Sądy i trybunały
Dlaczego asystent i referendarz nie są traktowani jak adwokat i notariusz?
Podatki
Dla kogo stawka 8,5 proc. ryczałtu? Ważny wyrok NSA
Prawo dla Ciebie
Ministerstwo wydało ważny komunikat. Chodzi o studia online