Wspólnik będzie miał w takim przypadku prawo ująć w kosztach podatkowych wydatki poniesione na nabycie lub wytworzenie otrzymanego składnika majątkowego, niezaliczone w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów przez wspólnika lub spółkę (art. 24 ust. 3d ustawy o PIT).
VAT trzeba zapłacić
W odróżnieniu od obowiązku w podatku dochodowym, likwidacja spółki jawnej może spowodować konieczność zapłaty podatku od towarów i usług. Zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 1221 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku rozwiązania m.in. spółki handlowej niemającej osobowości prawnej. Definicję „towarów" zawiera art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, zgodnie z którym towary to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. W definicji tej mieszczą się zatem zarówno towary handlowe, jak i środki trwałe oraz wyposażenie.
W konsekwencji, jeśli na dzień likwidacji w spółce będą znajdowały się towary handlowe, środki trwałe lub wyposażenie, w związku z nabyciem lub wytworzeniem których spółce przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, wystąpi konieczność opodatkowania tych składników majątkowych.
A może zbyć udział
Innym rozwiązaniem, skutkującym zakończeniem działalności w spółce jawnej, może być zbycie posiadanego w niej udziału. W spółce jawnej jednak, w przeciwieństwie do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nie można mówić o „udziale" jako takim. Z uwagi na typowo osobowy charakter spółki jawnej ów „udział" jest w istocie pewnym ogółem praw (np. do prowadzenia spraw, reprezentacji, udziału w zyskach) i obowiązków (np. prowadzenia spraw, udziału w stratach, powstrzymania się od działalności konkurencyjnej) każdego wspólnika. Na podstawie prawa cywilnego ogół praw i obowiązków jest prawem majątkowym i jako taki może być, co do zasady, przedmiotem obrotu. Rozporządzanie nim obwarowane jest jednak pewnymi warunkami. Po pierwsze, umowa spółki musi pozwalać na jego zbycie (art. 10 § 1 k.s.h.). Po drugie, o ile umowa spółki nie stanowi inaczej, wszyscy pozostali wspólnicy muszą na taką czynność wyrazić zgodę w formie pisemnej (art. 10 § 2 k.s.h.).
Przy zamiarze zbycia „udziału" niejednokrotnie pojawia się pytanie, do jakiego źródła zakwalifikować przychód uzyskany ze zbycia. Czy podobnie jak do zysków z działalności gospodarczej można zastosować w takim przypadku stawkę liniową? Zgodnie z aktualnym stanowiskiem organów podatkowych i sądów administracyjnych dochód ze zbycia udziału w spółce jawnej należy zakwalifikować do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT, tj. kapitały pieniężne i prawa majątkowe (wyrok WSA w Szczecinie z 10 sierpnia 2016 r., I SA/Sz 493/16 oraz interpretacja indywidualna Izby Skarbowej w Poznaniu z 1 lutego 2017 r., 3063-ILPB1-1.4511.304. 2016.2.KF). Za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw (art. 18 ustawy o PIT).
W stosunku do przychodów ze sprzedaży udziału w spółce jawnej, rozumianego jako ogół praw i obowiązków z tytułu uczestnictwa w spółce osobowej, ustawodawca nie określił żadnych szczególnych rozwiązań. Oznacza to, że zastosowanie będą miały ogólne reguły, dotyczące ustalania przychodów i kosztów uzyskania przychodów. Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Zatem przychód ze sprzedaży ogółu praw i obowiązków wspólnika w spółce jawnej powstanie w momencie otrzymania lub postawienia do dyspozycji osobie fizycznej środków pieniężnych. Przychód ten można oczywiście pomniejszyć o koszty uzyskania przychodu. Zgodnie bowiem z art. 9 ust. 2 ustawy o PIT, dochodem ze źródła przychodów, co do zasady, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Kosztami uzyskania przychodów ze sprzedaży ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej będą więc udokumentowane wydatki poniesione uprzednio na nabycie tych praw, tj. wydatki poniesione na nabycie udziału w spółce. Dochód uzyskany z tego źródła będzie podlegał kumulacji z dochodami z innych źródeł, opodatkowanymi na zasadach ogólnych (przy zastosowaniu skali podatkowej) i powinien być wykazany w zeznaniu rocznym, składanym w terminie do 30 kwietnia następnego roku. W tym samym terminie należy wpłacić należny za rok podatkowy podatek, obliczony zgodnie z określoną w art. 27 ust. 1 ustawy o PIT skalą podatkową. Gdy dochód ze zbycia udziału w spółce jawnej lub też suma dochodów ze źródeł opodatkowanych według skali podatkowej przekroczy kwotę pierwszego progu (85 528 zł), wówczas do dochodu trzeba będzie zastosować stawkę 32 proc. PIT.