Realne wdrażanie strategii dla podmiotowości i godności życia osób z niepełnosprawnością musi oprzeć się o radykalną zmianę orzecznictwa. Zarówno pod względem podejścia – z medycznego na funkcjonalne; jak i pod względem procesu – na jedną zamiast wielu komisji. Najwyższa pora umieścić osobę z niepełnosprawnościami w centrum tego procesu wraz z ewoluującymi z wiekiem potrzebami wsparcia. Dziś zbyt często osoba z niepełnosprawnościami jest w pozycji petenta o świadczenia i pomoc.
Brakuje rzetelnej podstawy wyznaczania poziomu wsparcia
Ustawa o świadczeniu wspierającym, która właśnie weszła w życie, dorzuciła jeszcze jedną komisję i skalę, której ani trafność, ani rzetelność nie została potwierdzona w warunkach polskich. Skalę, o którą ma się też oprzeć prezydencki projekt ustawy o asystencji osobistej, jaki już od początku ma ten sam grzech pierworodny: braku rzetelnej podstawy wyznaczania poziomu wsparcia, pomijając wiele innych wad.
Czytaj więcej
Nowe przepisy mogą wydłużyć kolejki oczekujących na wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności
Wchodząca w życie Ustawa o świadczeniu wspierającym, przyjęta w lipcu 2023 roku, w swoim założeniu ma wdrożyć rozwiązania zgodne z Konwencją ONZ o prawach osób z niepełnosprawnością z 2006 roku, ratyfikowaną przez Polskę w 2012 roku, ale także znieść różnicowanie świadczeń niezgodne z konstytucją, które wskazał Trybunał Konstytucyjny w 2014.
Ustawa ta była przygotowana bez konsultacji społecznych i wprowadziła dwa bardzo groźne w skutkach rozwiązania: rozdzieliła zakres i sposób wsparcia w zależności od uzyskania dorosłości i od punktacji poziomu wsparcia bez rzetelnie przygotowanego narzędzia takiej oceny. W efekcie stworzyła szereg nowych pól dyskryminacji osób z niepełnosprawnościami, a także pośrednio ich opiekunów, zwłaszcza osób już w wieku emerytalnym, które nieustannie, często na granicy wytrzymałości psychicznej i fizycznej, opiekują się dorosłymi już córkami czy synami. Nie jest możliwe naprawienie tej ustawy bez nowego systemu orzecznictwa określającego potrzeby wsparcia, rzetelnie sprawdzonego dla każdej z niepełnosprawności z uwzględnieniem różnic indywidualnych.
