Ochrona pracowników niepełnosprawnych

Państwo członkowskie może w odmienny sposób uregulować ochronę pracowników dotkniętych niepełnosprawnością oraz urzędników państwowych dotkniętych niepełnosprawnością tego samego rodzaju, chyba że analiza statusu obu grup wykaże naruszenie zasady równego traktowania.

Aktualizacja: 01.05.2017 11:25 Publikacja: 01.05.2017 11:00

Ochrona pracowników niepełnosprawnych

Foto: Fotolia.com

Do takiego wniosku doszedł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z 9 marca 2017 r. w sprawie Petya Milkova przeciwko Izpalnitelen director na Agentsiata za privatizatsia i sledprivatizatsionen kontrol (C-406/15).

Stan faktyczny

W omawianej sprawie Petya Milkova zajmowała w agencji stanowisko młodszego eksperta w oddziale kontroli umów reprywatyzacyjnych w dyrekcji kontroli poprywatyzacyjnej. Kobieta cierpiała na chorobę psychiczną skutkującą 50-procentowym stopniem niepełnosprawności. Struktura agencji obejmowała zarówno stanowiska urzędników państwowych, świadczących pracę na podstawie stosunku służbowego – takich jak Petya Milkova, oraz pracowników, których łączył z agencją stosunek pracy.

W 2014 r. liczba stanowisk agencji miała zostać zmniejszona ze 105 do 65. Zwolnieniami objęta została także Petya Milkova, będąca osobą niepełnosprawną. Zgodnie z doręczonym jej wypowiedzeniem, zwolnienie miało wynikać z likwidacji zajmowanego przez nią stanowiska. Milkova odwołała się od decyzji o rozwiązaniu jej stosunku zatrudnienia do Sądu Administracyjnego w Sofii. W skardze podniosła, że zwolnienie jej bez uprzedniej zgody inspekcji pracy jest niezgodne z prawem.

Sąd oddalił skargę urzędniczki ze względu na brak naruszenia prawa. Zdaniem sądu przytoczony przez Milkovą obowiązek uzyskania zgody inspekcji pracy na zwolnienie osoby niepełnosprawnej dotyczył wyłącznie pracowników, a nie urzędników państwowych.

Milkova zaskarżyła ten wyrok do Najwyższego Sądu Administracyjnego, podtrzymując swoje zarzuty oraz argumentację.

Co na to sądy

Sąd podkreślił, że w tej sprawie odmienne traktowanie nie jest oparte na osobistej cesze związanej z niepełnosprawnością, lecz na różnicy wynikającej ze stosunku prawnego, na mocy którego dana osoba świadczy pracę. Mimo to organ powziął wątpliwość, czy takie uregulowanie jest zgodne z regulacjami w kontekście równości zatrudnienia i pracy. Czy dopuszczalne jest uregulowanie państwa członkowskiego, które przyznaje pracownikom dotkniętym niepełnosprawnością uprzednią ochronę przed zwolnieniem, a nie udziela takiej ochrony urzędnikom państwowym dotkniętym niepełnosprawnością tego samego rodzaju?

Trybunał na wstępie podkreślił, że Dyrektywę 2000/78 o równym traktowaniu w zakresie zatrudnienia i pracy stosuje się zarówno do osób zatrudnionych w sektorze publicznym, jak i prywatnym. Jednak w przedmiotowej sprawie odmienne traktowanie nie było oparte na niepełnosprawności, lecz uwzględniało charakter stosunku zatrudnienia.

Zgodnie z wcześniejszym orzecznictwem Trybunału, dyskryminacja oparta na stosunku zatrudnienia nie jest objęta ogólnymi ramami Dyrektywy. Trybunał zauważył jednak, iż celem bułgarskiej regulacji, uzależniającej wypowiedzenie umowy od zgody inspekcji pracy, jest ocena wpływu zwolnienia na stan zdrowia danej osoby. Wobec tego rozróżnienie pracowników i urzędników, często dotkniętych takim samym rodzajem niepełnosprawności, a nawet zatrudnionych przez tę samą jednostkę administracji, wydaje się być nieodpowiednie. Trybunał podkreślił, że uregulowania takie jak bułgarskie są dopuszczalne, jednak sąd krajowy powinien każdorazowo rozważyć, czy odmiennie traktowane grupy nie znajdują się w porównywalnej sytuacji oraz czy różnicowanie jest obiektywnie uzasadnione w świetle zasady równego traktowania. —Katarzyna Dulewicz

Komentarz autorki

Jak to wpływa na nasze prawo - Katarzyna Dulewicz, radca prawny, partner w CMS

Polskie przepisy dotyczące równego traktowania są w omawianym zakresie zgodne z Dyrektywą. Podstawy zatrudnienia w służbie cywilnej są uregulowane w ustawie o służbie cywilnej z 21 listopada 2008 r., a przepisy dotyczące równego traktowania w stosunku pracy zawiera kodeks pracy. W przeciwieństwie do bułgarskiego kodeksu pracy, polskie przepisy nie przewidują obowiązku uzyskania zgody inspekcji pracy na rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem niepełnosprawnym.

Zgodnie z ustawą, służbę cywilną w Polsce stanowią pracownicy oraz urzędnicy. Podstawą stosunku pracy urzędników jest mianowanie. Rozróżnienie jest zatem analogiczne, jak w omawianym wyroku. Status urzędnika charakteryzuje stabilniejsza forma stosunku pracy, ponieważ możliwość rozwiązania ich stosunku pracy jest ograniczona. Gdy dochodzi do likwidacji urzędu lub jego reorganizacji, w pierwszej kolejności rozważana jest możliwość przeniesienia urzędnika do innego urzędu. Należy zaznaczyć, że ustawa o służbie cywilnej nie przewiduje specyficznych regulacji dotyczących równego traktowania. Wobec tego, zarówno do pracowników, jak i do urzędników służby cywilnej, w nieuregulowanym zakresie, stosuje się przepisy kodeksu pracy.

Ochronę osób niepełnosprawnych przed dyskryminacją przewidują zarówno przepisy międzynarodowe, jak i unijne. Polski kodeks pracy gwarantuje równe traktowanie przede wszystkim w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Warto podkreślić, że pracownicy niepełnosprawni nie są objęci tradycyjnymi instrumentami gwarantującymi szczególną ochronę trwałości stosunku pracy, takimi jak ochrona przed wypowiedzeniem umowy o pracę, która przysługuje np. pracownikom, którzy osiągnęli wiek przedemerytalny.

Do takiego wniosku doszedł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z 9 marca 2017 r. w sprawie Petya Milkova przeciwko Izpalnitelen director na Agentsiata za privatizatsia i sledprivatizatsionen kontrol (C-406/15).

Stan faktyczny

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego