16 organizacji pozarzšdowych i think tanków zaapelowało o zażegnania kryzysu wokół Trybunału Konstytucyjnego. ,
Pod 10 tezami o naturze konfliktu, potrzebie kompromisu i kierunku reformy Trybunału Konstytucyjnego", przygotowanymi przez dr. Arkadiusza Radwana, prezesa Instytutu Allerhanda, i dr. Jacka Sokołowskiego, kierownika Centrum Badań Ilociowych nad Politykš UJ, podpisały się m.in. Sieć Obywatelska Watchdog Polska, Klub Jagielloński, Forum Obywatelskiego Rozwoju i Ars Legis Stowarzyszenie im. w. Ivo Helory, patrona prawników.
Ambicjš organizacji, które reprezentujš różne opcje polityczne, nie było rozwišzanie obecnego klinczu wokół wyboru sędziów TK, ale spojrzenie dalej na rolę Trybunału, odpowied na pytanie, jaki on ma być powiedział Rzeczpospolitej" dr Radwan.
Podstawš formuły kompromisowej mogłoby się stać założenie, że pozycja ustrojowa polskiego sšdu konstytucyjnego wymaga zrównoważenia jego prawa do blokowania polityki większoci z rolš obrońcy praw i wolnoci jednostki.
Zdaniem organizacji należy też rozważyć, czy praródłem konfliktu o Trybunał nie jest włanie ukształtowanie jego uprawnień, które sprawia, że spełnia swojš rolę obrońcy jednostki za pomocš instrumentów zanadto ingerujšcych w kreowanie polityki społeczno-gospodarczej rzšdu i stojšcej za nim parlamentarnej większoci.
Analizy wymaga szeroko skonstruowana legitymacja do wnoszenia o zbadanie konstytucyjnoci ustawy w trybie kontroli abstrakcyjnej (m.in. przez posłów). Nierzadko takie wnioski motywowane sš politycznie. Jednoczenie zbyt małe sš możliwoci Trybunału podejmowania skutecznej interwencji w sytuacjach, w których dochodzi do naruszeń praw jednostki w konkretnym postępowaniu (tego dotyczš skargi konstytucyjne i pytania sšdów).
Proponowane zmiany pozwoliłyby na silniejsze zaakcentowanie roli sšdu konstytucyjnego jako gwaranta praw i wolnoci jednostki oraz wzrost zaufania społecznego do Trybunału i jego demokratycznej legitymacji. Temu powinny też służyć zdaniem organizacji, które podpisały się pod apelem adresowanego do decydentów politycznych. zmiany procedury wyłaniania sędziów. To one bowiem stały się zarzewiem obecnego konfliktu i jego eskalacji. Ograniczenie możliwoci ingerowania przez Trybunał Konstytucyjny w bieżšcš politykę sprzyjać będzie osišgnięciu kompromisu co do nominacji sędziów.
Wdrożenie propozycji wymagałoby zmiany konstytucji, a do tego potrzeba większoci 2/3 w Sejmie. Czy sš na to jakie szanse, pokaże najbliższe posiedzenie Sejmu, rozpoczynajšce się we wtorek 9 lutego. Ma się na nim odbyć pierwsze czytanie projektu Ruchu Kukiz'15 i PiS, który włanie dotyczy wyboru sędziów Trybunału i zmiany Konstytucji
Aby postulaty zawarte w tezach zostały zrealizowane, konieczne jest otwarcie okienka dialogu", o co sygnatariusze listu zgodnie apelujš.