16 organizacji pozarządowych i think tanków  zaapelowało o zażegnania kryzysu wokół Trybunału Konstytucyjnego. ,

Pod „10 tezami o naturze konfliktu, potrzebie kompromisu i kierunku reformy Trybunału Konstytucyjnego", przygotowanymi przez dr. Arkadiusza Radwana, prezesa Instytutu Allerhanda, i dr. Jacka Sokołowskiego, kierownika Centrum Badań Ilościowych nad Polityką UJ, podpisały się m.in. Sieć Obywatelska Watchdog Polska, Klub Jagielloński, Forum Obywatelskiego Rozwoju i Ars Legis – Stowarzyszenie im. św. Ivo Helory, patrona prawników.

– Ambicją organizacji, które reprezentują różne opcje polityczne, nie było rozwiązanie obecnego klinczu wokół wyboru sędziów TK, ale spojrzenie dalej na rolę Trybunału, odpowiedź na pytanie, jaki on ma być – powiedział „Rzeczpospolitej" dr Radwan.

Podstawą formuły kompromisowej mogłoby się stać założenie, że pozycja ustrojowa polskiego sądu konstytucyjnego wymaga zrównoważenia jego prawa do blokowania polityki większości z rolą obrońcy praw i wolności jednostki.

Zdaniem organizacji należy też rozważyć, czy praźródłem konfliktu o Trybunał nie jest właśnie ukształtowanie jego uprawnień, które sprawia, że spełnia swoją rolę obrońcy jednostki za pomocą instrumentów zanadto ingerujących w kreowanie polityki społeczno-gospodarczej rządu i stojącej za nim parlamentarnej większości.

Analizy wymaga szeroko skonstruowana legitymacja do wnoszenia o zbadanie konstytucyjności ustawy w trybie kontroli abstrakcyjnej (m.in. przez posłów). Nierzadko takie wnioski motywowane są politycznie. Jednocześnie zbyt małe są możliwości Trybunału podejmowania skutecznej interwencji w sytuacjach, w których dochodzi do naruszeń praw jednostki w konkretnym postępowaniu (tego dotyczą skargi konstytucyjne i pytania sądów).

Proponowane zmiany pozwoliłyby na silniejsze zaakcentowanie roli sądu konstytucyjnego jako gwaranta praw i wolności jednostki oraz wzrost zaufania społecznego do Trybunału i jego demokratycznej legitymacji. Temu powinny też służyć – zdaniem organizacji, które podpisały się pod apelem adresowanego do decydentów politycznych.– zmiany procedury wyłaniania sędziów. To one bowiem stały się zarzewiem obecnego konfliktu i jego eskalacji. Ograniczenie możliwości ingerowania przez Trybunał Konstytucyjny w bieżącą politykę sprzyjać będzie osiągnięciu kompromisu co do nominacji sędziów.

Wdrożenie propozycji wymagałoby zmiany konstytucji, a do tego potrzeba większości 2/3 w Sejmie. Czy są na to jakieś szanse, pokaże najbliższe posiedzenie Sejmu, rozpoczynające się we wtorek 9 lutego. Ma się na nim odbyć pierwsze czytanie projektu Ruchu Kukiz'15 i PiS, który właśnie dotyczy wyboru sędziów Trybunału i zmiany Konstytucji

Aby postulaty zawarte w tezach zostały zrealizowane, konieczne jest otwarcie „okienka dialogu", o co sygnatariusze listu zgodnie apelują.