Szułdrzyński: Sarmatyzm powraca

Wypowiedź Beaty Szydło na uroczystościach upamiętniających pierwszy transport Polaków do obozu koncentracyjnego Auschwitz niemal natychmiast wywołała krytykę na całym świecie. W warstwie dosłownej nie ma w tym przemówieniu nic zdrożnego.

Aktualizacja: 15.06.2017 17:00 Publikacja: 15.06.2017 14:55

Szułdrzyński: Sarmatyzm powraca

Foto: Fotorzepa, Maciej Zieniewicz

Szydło przypomniała o „przemysłowych mordach” dokonywanych w tym miejscu przez Niemców podczas II Wojny Światowej, o zbrodniach nienawiści, o konieczności przekazywania prawdy. Emocje wywołały jednak słowa: „Auschwitz to w dzisiejszych niespokojnych czasach wielka lekcja tego, że trzeba czynić wszystko, aby uchronić bezpieczeństwo i życie swoich obywateli”. W całym wystąpieniu nie było ani słowa o uchodźcach ani zamachach terrorystycznych w Europie. Reakcja oburzenia na jej słowa jest więc w pewnej mierze przesadzona.

Dlaczego więc tak wielu komentatorów odebrało słowa premier jako aluzję do sprawy uchodźców? Są co najmniej dwa powody. Po pierwsze Szydło mówiła o „dzisiejszych niespokojnych czasach”, co raczej nie odnosi się do czego innego jak właśnie do napięć, jakie wywołała fala uchodźców z Bliskiego Wschodu oraz niedawne zamachy terrorystyczne. Po drugie pani premier używa pojęcia bezpieczeństwa ostatnio głównie w kontekście zamknięcia granic dla uchodźców – tak wszak było, gdy broniła ostatnio Antoniego Macierewicza podczas debaty nad wotum nieufności dla ministra obrony narodowej, Szydło mówiła, że to dzięki decyzji rządu PiS w Polsce jest dziś bezpiecznie i nie dochodzi w naszym kraju do zamachów. Jeśli więc PiS powinien mieć pretensje do kogokolwiek za to, jak odebrane zostały słowa Szydło, powinno mieć przede wszystkim pretensje do siebie.

Bo to właśnie rządząca partia stworzyła narrację, której celem jest odwrócenie uczuć i tęsknot Polaków. Od końca II Wojny Światowej, ale tak naprawdę od kilku już stuleci, cywilizacja i kultura Zachodu dla większości Polaków były wzorem do naśladowania. Zachód, Europa, były obiektami tęsknoty oraz aspiracji. Dziś obserwujemy operację obrzydzania zachodu i budowy specyficznego poczucia wyższości Polski. W myśl tej narracji Polska jest lepsza i bezpieczniejsza od Zachodu, ponieważ jest niemal homogeniczna etnicznie i religijnie. Zachód staje się czymś złym na wielu płaszczyznach. Wmawia się Polakom, że jest on zły, ponieważ broni Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i trójpodziału władzy. Przekonuje się ich, że na Zachodzie nie ma demokracji (tylko sędziokracja) i nie ma tam prawdziwej wolności (Jarosław Kaczyński lubi przekonywać, że to Polska jest oazą wolności, a kto uważa inaczej widać jest obcym agentem). Największym grzechem Zachodu ma być zaś otwartość czy multikulturalizm. W tej narracji Polska znów staje się szańcem cywilizacji. Politycy PiS przekonują, że wszystko co zachodnie jest złe, zgniłe i obce, my z kolei pełnimy rolę przedmurza chrześcijaństwa – tym razem wobec Zachodu. Co chwilę więc czytamy, że Zachód patrzy z zazdrością na Polskę, która nie przyjęła uchodźców, tylko polityczna poprawność nie pozwala mu tego głośno powiedzieć.

Tyle tylko, że taki odwrót od zachodu nie jest w polskiej tradycji niczym nowym. Dokładnie tak samo myśleli twórcy ideologii sarmatyzmu, którzy przekonywali, że Francuzi i Niemcy są zacofani, a szczytem rozwoju cywilizacyjnego jest właśnie sarmatyzm. Pamiętamy, czym skończyło się absolutyzowanie swojskości w czasach I Rzeczpospolitej – warcholstwem, obroną liberum veto kosztem budowy nowoczesnego państwa. Jakie będą skutki nowego sarmatyzmu? Pozwólcie państwo na cytat: „Po co nam być Europejczykami? Oni się stoczyli i proponują nam iść za sobą. Nasze zacofanie chroni nas przed tym żebyśmy się nie zmienili w takich podludzi, jacy żyją we współczesnej cywilizacji”. To słowa z wykładu Aleksandra Dugina, ideologa Kremla, który przekonuje Rosjan o złu, które nadchodzi z Zachodu.

Brzmi znajomo?

Szydło przypomniała o „przemysłowych mordach” dokonywanych w tym miejscu przez Niemców podczas II Wojny Światowej, o zbrodniach nienawiści, o konieczności przekazywania prawdy. Emocje wywołały jednak słowa: „Auschwitz to w dzisiejszych niespokojnych czasach wielka lekcja tego, że trzeba czynić wszystko, aby uchronić bezpieczeństwo i życie swoich obywateli”. W całym wystąpieniu nie było ani słowa o uchodźcach ani zamachach terrorystycznych w Europie. Reakcja oburzenia na jej słowa jest więc w pewnej mierze przesadzona.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Polityka
Wymiana "uprzejmości" w klubie PiS. Ozdoba: Pasożyty? Myślałem, że ktoś się włamał na skrzynkę
Polityka
Wipler: Kaczyński przed komisją ds. Pegasusa to błąd. To przedwczesne
Polityka
Jarosław Kaczyński stanie przed kolejną komisją śledczą
Polityka
Patryk Jaki wymienia "sukcesy" PiS-u. "Kasta i Niemcy się z nas śmieją"
Polityka
Zembaczyński: Kaczyński ma personalną obsesję na moim punkcie. To wręcz fetysz