Ustawa o CIT nie premiuje wadliwego wykonania usługi

Odszkodowania wypłacane przez przewoźnika na rzecz klientów w związku ze szkodami i opóźnieniami, w tym dotyczące przewozów zleconych, a także te płacone na podstawie decyzji biznesowych, nie mogą być kosztem podatkowym.

Publikacja: 13.09.2017 04:00

Ustawa o CIT nie premiuje wadliwego wykonania usługi

Foto: Fotolia.com

Spółka należy do międzynarodowej grupy i świadczy usługi w zakresie logistyki i transportu. Niekiedy dochodzi do powstania szkód w towarach (przesyłkach towarowych) powierzonych przez klientów, bądź opóźnień w świadczeniu usługi. ? takich sytuacjach spółka wypłaca klientom odszkodowania, do czego zobowiązują ją przepisy. Jako podmiot świadczący profesjonalnie usługi transportowe spółka jest bowiem, co do zasady, zobowiązana do likwidacji szkody i wypłaty odszkodowania, bez względu na przyczyny wydarzenia skutkującego szkodą na towarach. Z uwagi na przyjęty model prowadzenia działalności spółka nie zatrudnia kierowców. Nie posiada też własnej floty pojazdów – świadczy usługi transportowe we współpracy z przewoźnikami zewnętrznymi.

We wniosku o interpretację spółka zapytała, czy gdy zlecane jej usługi przewozowe są realizowane przez podwykonawców, to odszkodowania wypłacane na rzecz klientów w związku ze szkodami i opóźnieniami, a także te płacone na podstawie podjętych decyzji biznesowych w celu utrzymania dobrych relacji z klientami strategicznymi, mogą być kosztem uzyskania przychodów.

Fiskus odpowiedział, że nie. Przypomniał, że zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z zapłatą kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów, albo wykonanych robót i usług. Celem przepisu jest uniemożliwienie pomniejszenia podstawy opodatkowania o koszty poniesione w związku z nienależytym wykonaniem zobowiązania.

W ocenie fiskusa, wadliwie wykonana usługa, to taka, która została wykonana w sposób niepełny, tj. nie zostały spełnione wszelkie obowiązki ciążące na usługodawcy zgodnie z umową oraz przepisami prawa. Spółka wyjaśniła natomiast, że najczęstszymi zdarzeniami generującymi obowiązek wypłaty odszkodowania są uszkodzenia przesyłki podczas przewozu, jej zaginięcie w trakcie przewozu oraz opóźnienia w dostarczeniu. Dlatego, zdaniem urzędników, wypłacane przez spółkę odszkodowania na rzecz klientów w związku ze szkodami powstającymi na powierzanych jej towarach oraz w związku z opóźnieniem w dostarczeniu przesyłki nie mogą być zaliczone do kosztów z uwagi na wyłączenie z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT. Z tego samego powodu odmówił też prawa do kosztów, gdy usługi są realizowane przez podwykonawców.

W zakresie odszkodowań wypłacanych na podstawie decyzji biznesowych, za podstawę wyłączenia z kosztów fiskus wskazał art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o CIT. Organ uznał je za wydatki na reprezentację.

Spółka nie zgadzała się z taką wykładnią przepisów, ale Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił jej skargę. WSA zauważył, że firma nie kwestionuje w żaden sposób tytułu wypłaconego odszkodowania i jego wysokości. Odszkodowania są wypłacane po przeprowadzeniu postępowania reklamacyjnego, po wykazaniu i udokumentowaniu szkody przez klienta, a rozpatrzenie reklamacji następuje na podstawie przepisów wewnętrznych i z uwzględnieniem prawa powszechnie obowiązującego. Skoro spółka sama wypłaca odszkodowania, to de facto uznaje swoją odpowiedzialność z tytułu niewłaściwego działania w zakresie realizacji postanowień umowy.

WSA zwrócił uwagę na specyfikę branży przewozowej i szczególne zasady odpowiedzialności przewoźnika. Odpowiada on za wyrządzoną szkodę, nawet gdyby jego działania nie miały żadnego wpływu na ich powstanie. Ponadto, przewoźnik może oddać przesyłkę do przewozu innemu przewoźnikowi, jednak ponosi odpowiedzialność za jego czynności jak za swoje własne.

Odnośnie do wypłat przez skarżącą na podstawie decyzji biznesowych sąd zauważył, że w takiej sytuacji nie sposób przesądzić, czy takie świadczenie jest w istocie odszkodowaniem, wydatkiem na reprezentację, czy może powstaje z innego tytułu, wymykającego się spod kontroli. Niemniej w ocenie WSA, co do zasady fiskus prawidłowo uznał, że wydatek ten nie może zostać uznany za koszt uzyskania przychodu. Nie można mu bowiem jednoznacznie przypisać związku z prowadzoną przez spółkę działalnością. Chociaż organ interpretacyjny zbyt pochopnie przeszedł do wykładni art. 16 ust. 1 pkt 28 tej ustawy o CIT, ten błąd sąd uznał za nieistotny dla rozstrzygnięcia.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 10 sierpnia 2017 r. (I SA/Po 1102/16).

Komentarz eksperta

Artur Nowak, radca prawny, partner w kancelarii DZP Domański Zakrzewski Palinka sp.k.

Analizowany wyrok dotyczył dwóch zagadnień. Pierwsze z nich, odnoszące się do klasycznego odszkodowania z tytułu niewłaściwego wykonania usługi przewozu, zostało w moim przekonaniu prawidłowo ocenione przez WSA. Sąd trafnie ocenił właściwą naturę świadczenia odszkodowawczego i w tych okolicznościach nie mógł wydać orzeczenia sprzecznego z literą art. 16 ust. 1 pkt. 22 ustawy o CIT. Kluczem do jego stosowania jest w większości przypadków rzetelna i obiektywna ocena charakteru świadczenia, którego związek z przychodem oceniamy przez jego pryzmat.

W kwestii drugiego z zagadnień, tj. dobrowolnych odszkodowań wypłacanych na podstawie decyzji biznesowej, orzeczenie sądu nie jest jednoznaczne. Z jednej strony WSA zauważył bowiem, że nie do końca jest jasne, co tak naprawdę kryje się pod tym świadczeniem. Z drugiej strony jednak uznał stanowisko organu za właściwe, choć powołał zgoła inną podstawę prawną (art. 15 ust. 1 w miejsce art. 16 ust. 1 pkt. 22 ustawy o CIT). W moim przekonaniu, pierwsza konstatacja sądu powinna spowodować uznanie, że stan faktyczny nie został precyzyjnie wskazany przez podatnika, a organ nie podjął czynności zmierzających do jego doprecyzowania i mimo tego zaniechania wydał interpretację. Kwalifikowałoby to wydaną interpretację do uchylenia z powodów procesowych. Tyle że w tej sprawie, jak wynika przynajmniej z treści opublikowanego orzeczenia, taki zarzut nie został postawiony w skardze, a po nowelizacji prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, która weszła w życie z 15 sierpnia 2015 r. w sprawach skarg na interpretacje przepisów podatkowych sąd, zgodnie z art. 57a tej ustawy, jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Można zatem przyjąć, że sąd znalazł się w pewnym kłopocie i stąd taka treść uzasadnienia wyroku, tj. przyjęcie, że stan faktyczny był przedstawiony we wniosku o interpretację, a jego ewentualna nieprecyzyjność przy braku adekwatnego zarzutu w skardze to zmartwienie wyłącznie podatnika. ?

Spółka należy do międzynarodowej grupy i świadczy usługi w zakresie logistyki i transportu. Niekiedy dochodzi do powstania szkód w towarach (przesyłkach towarowych) powierzonych przez klientów, bądź opóźnień w świadczeniu usługi. ? takich sytuacjach spółka wypłaca klientom odszkodowania, do czego zobowiązują ją przepisy. Jako podmiot świadczący profesjonalnie usługi transportowe spółka jest bowiem, co do zasady, zobowiązana do likwidacji szkody i wypłaty odszkodowania, bez względu na przyczyny wydarzenia skutkującego szkodą na towarach. Z uwagi na przyjęty model prowadzenia działalności spółka nie zatrudnia kierowców. Nie posiada też własnej floty pojazdów – świadczy usługi transportowe we współpracy z przewoźnikami zewnętrznymi.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego