Zęby zdradzają dietę

Podstawą diety mieszkańców północnego Iraku 8500 lat temu były pszenica i jęczmień.

Aktualizacja: 19.12.2016 15:57 Publikacja: 19.12.2016 15:36

Badanie zębów ludzi żyjących 8500 lat temu pozwoliło zrekonstruować ich dietę

Badanie zębów ludzi żyjących 8500 lat temu pozwoliło zrekonstruować ich dietę

Foto: 123RF

Stwierdzili to naukowcy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Brali oni udział w badaniach mikroszczątków roślin zachowanych w kamieniu nazębnym w rejonie górnego Tygrysu, w górzystej części północnej Mezopotamii, na stanowisku Nemrik 9 obejmującym osadę i cmentarzysko. Z tego stanowiska pochodzą przebadane zęby. Pracami kierował dr Arkadiusz Sołtysiak.

Obszar północnego Iraku do niedawna rzadko był celem badań archeologów. W ostatnich latach nastąpiła ich intensyfikacja w tym rejonie, wiele ekip archeologicznych przeniosło się z ogarniętej działaniami wojennymi Syrii.

Naukowcy przebadali zęby 11 zmarłych, których szkielety wydobył w czasie wykopalisk na stanowisku Nemrik 9 zespół kierowany przez prof. Stefana K. Kozłowskiego (obecnie pracującego w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie). Wykopaliska odbyły się w latach 80. XX wieku.

Część z blisko 100 szkieletów trafiła do Polski i ich szczegółowa analiza antropologiczna została niedawno zakończona. Teraz przyszła pora na szczegółową analizę kamienia nazębnego. Przebadane mikroszczątki roślin zachowane w kamieniu nazębnym to przede wszystkim fitolity, czyli silnie zmineralizowane, mikroskopijne krzemionkowe twory znajdujące się w komórkach roślin.

Polscy naukowcy ustalili, że ludzie ci jedli przede wszystkim pszenicę i jęczmień. Mniej intensywne starcia zębów niż w późniejszej epoce brązu sugeruje, że nie spożywali zbyt wielu przetworzonych produktów zbożowych — nadal dużą część diety mogło stanowić mięso dzikich zwierząt — uważa dr Sołtysiak.

Próchnica nie stanowiła u ówczesnych większego problemu, wynika to z tego, że ludzie ci mieli ograniczony dostęp do cukrów, które ulegają fermentacji mlekowej.

Badacze odkryli też pradziejowy sposób na czyszczenie zębów, natknęli się na fragment drewna uwięziony w kamieniu nazębnym. Jest to ślad po użyciu patyczka, który służył do codziennej higieny jamy ustnej. Do dziś na Bliskim Wschodzie używa się łatwo rozszczepialnych gałązek do czyszczenia zębów.

—pap, Nauka w Polsce

Stwierdzili to naukowcy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Brali oni udział w badaniach mikroszczątków roślin zachowanych w kamieniu nazębnym w rejonie górnego Tygrysu, w górzystej części północnej Mezopotamii, na stanowisku Nemrik 9 obejmującym osadę i cmentarzysko. Z tego stanowiska pochodzą przebadane zęby. Pracami kierował dr Arkadiusz Sołtysiak.

Obszar północnego Iraku do niedawna rzadko był celem badań archeologów. W ostatnich latach nastąpiła ich intensyfikacja w tym rejonie, wiele ekip archeologicznych przeniosło się z ogarniętej działaniami wojennymi Syrii.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nauka
Czy mała syrenka musi być biała?
Nauka
Nie tylko niesporczaki mają moc
Nauka
Kto przetrwa wojnę atomową? Mocarstwa budują swoje "Arki Noego"
Nauka
Czy wojna nuklearna zniszczy cała cywilizację?
Nauka
Niesporczaki pomogą nam zachować młodość? „Klucz do zahamowania procesu starzenia”