Kostka Rubika to jedna z najpopularniejszych zabawek na świecie – ma ją chyba większość dzieci. Skąd ta jej popularność i na czym polega jej fenomen?
Jakub B. Bączek: Kostka Rubika jest wynalazkiem stosunkowo nowym. Powstała w 1974 roku. Jej twórca Erno Rubik był węgierskim architektem i profesorem architektury. Początkowo miała służyć wyłącznie jego studentom, aby pomóc im zrozumieć trójwymiarowe struktury. Bardzo szybko jednak zyskała popularność jako swego rodzaju zagadka logiczna. Jeśli natomiast zastanowimy się nad tym, co stanowi o jej fenomenie, to są to pewno są to szczęście – jak w przypadku wszystkich tego typu trendów — ale także wyjątkowość tej łamigłówki. Kostka Rubika w swoim designie jest zagadką estetyczną dla oka, tylko pozornie nieskomplikowaną. Dzięki temu przyciąga każdego, a równocześnie wciąga mimo faktycznego skomplikowania i czasu który trzeba poświęcić, aby ją rozwiązać.
Dodatkowym czynnikiem, który decyduje o jej fenomenie, jest kwestia naturalnych skłonności ludzkiego mózgu i nas samych jako gatunku od wieków, tysiącleci i całych er istnienia Ziemi. Homo Sapiens rozwija się przede wszystkim dzięki swojej kreatywności i skłonności do szukania rozwiązań różnych problemów oraz szczególnie rozwiniętym zdolnościom manualnym, którymi obdarzyła nas natura — „dając nam w wyposażeniu” kciuk przeciwstawny.
Czyli można powiedzieć, że jesteśmy niejako stworzeni do układania Kostki Rubika?
Fascynacja zagadkami logicznymi jest naturalnym efektem powyższych aspektów, a jest też przy okazji dla nas bardzo zdrowa i świadczy o dobrze funkcjonującym mózgu. Nie oznacza to oczywiście, że ktoś, kto nie interesuje się tego rodzaju aktywnościami, ma w jakikolwiek sposób mózg źle funkcjonujący. Dostrzega się jednak naukowo zależność pomiędzy praktykowaniem hobby tego rodzaju, a większą ilością połączeń w mózgu, sprawniejszą pamięcią oraz większymi pokładami kreatywności, nie mówiąc już o obniżaniu poziomu kortyzolu w organizmie. Układanie kostki to pewnego rodzaju medytacja i relaksacja. Tak działa długotrwałe skupienie uwagi, angażujące jednocześnie ręce i umysł. Przestajemy zwracać uwagę na otoczenie, jesteśmy jedynie my, nasze ręce i nasz umysł. Odcięcie od spraw zewnętrznych, skupienie na jednej rzeczy, zwłaszcza kiedy odbywa się to w ciszy — to coś, czego bardzo potrzeba wielu ludziom.
