Zofia Chomętowska. Albumy fotografki

Zdjęcia Zofii Chomętowskiej, jednej z najważniejszych fotograficzek Warszawy międzywojnia i okresu II wojny światowej, zostały zebrane w cztery albumy przez Muzeum Warszawy oraz Fundację Archeologia Fotografii.

Aktualizacja: 30.07.2016 14:53 Publikacja: 30.07.2016 00:01

Zofia Chomętowska urodziła się w 1902 roku w arystokratycznej rodzinie książąt Druckich-Lubeckich. W młodości zamieszkiwała w majątku Porochońsk na Polesiu. To właśnie te tereny, leżące dziś poza granicami Polski, oraz ich mieszkańcy stali się bohaterami pierwszych zdjęć fotograficzki. Początkowo robiła zdjęcia skrzynkowym Kodakiem, od 1928 roku — aparatem małoobrazkowym Leica.

Zofia Drucka-Lubecka w 1919 roku wyszła za mąż za Władysława Czechowicza-Lachowickiego herbu Ostoja. Małżeństwo jednak zostało unieważnione, a artystka w 1930 roku wstąpiła w kolejny związek małżeński z Jakubem Chomętowskim herbu Lis. Mimo rozwodu w połowie lat 30. zachowała po nim nazwisko. I po rozstaniu na stałe zamieszkała w Warszawie.

Fotograficzna pasja Chomętowskiej zamieniła się w główne źródło utrzymania. Na jej zdjęciach zamiast rybaków i kobiet robiących pranie zaczęła pojawiać się architektura stolicy. Po drodze była też fotografia reklamowa oraz przygoda z miesięcznikiem „Kobiety w Pracy” na stanowisku redaktorki artystycznej. Jednak na pierwszym planie pozostała fotografia dokumentalna.

Na zlecenie prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego wykonała cykl zdjęć „Warszawa wczoraj, dziś i jutro”, który był prezentowany u progu II wojny światowej w Muzeum Narodowym. Na zdjęciach Zofia Chomętowska pokazała elementy krajobrazu miasta, które wymagają zmiany – drewniane domy na Woli czy wysypiska śmieci. Z kolei jej fotografie ukazujące obraz zniszczeń wojennych Warszawy i wracających do miasta ludzi zostały zaprezentowane w Muzeum Narodowym na niezwykle ważnej wystawie „Warszawa oskarża” w 1945 roku.

W 1947 roku w związku z przygotowywaną ekspozycją Chomętowska wyjechała do Londynu. Stamtąd wraz z synem i córką wyemigrowała do Argentyny, w której osiedliła się na wiele lat. Na kliszy zarejestrowała całą podróż przez Europę do Buenos Aires. W Argentynie nie przestała fotografować.

Wydawnictwo „Zofia Chomętowska. Albumy fotografki” jest przekrojem przez różne okresy twórczości tej niezwykłej artystki. Album „Entuzjastka 1912-1935” opowiada historię dojrzewania i życia na Polesiu. „Profesjonalistka 1936-1945” pokazuje twórczość Chomętowskiej z okresu spędzonego w Warszawie. „Dokumentalistka 1945” jest zapisem fotografii wojennych, a „Emigrantka 1946-1981” podróży po Europie i życia na obczyźnie.

Albumy składają się na opowieść o fascynującym życiu zawodowym i prywatnym Zofii Chomętowskiej, która mimo uprzywilejowanej pozycji społecznej, jakie dało jej arystokratyczne pochodzenie, musiała przecierać fotograficzne szlaki w warszawskim środowisku artystycznym zdominowanym przez mężczyzn. Zresztą udało się to Chomętowskiej z niemałym sukcesem, o czym świadczą nie tylko liczne nagrody w konkursach i udział w wystawach, ale także miejsce w stowarzyszeniach fotograficznych jak Fotoklub Polski oraz stanowisko wiceprezeski w Polskim Towarzystwie Fotograficznym.

Kilkaset zreprodukowanych zdjęć Zofii Chomętowskiej zostało uzupełnionych o eseje czworga badaczy – Eweliny Lasoty, Karoliny Ziębińskiej-Lewandowskiej, Tomasza Ferenca i Joanny Łuby.

Zbiór „Zofia Chomętowska. Albumy fotografki” Anny Kotańskiej, Anny Topolskiej i Karoliny Puchały-Rojek ukazał się nakładem Muzeum Warszawy i Fundacji Archeologia Fotografii w maju 2016 roku.

Zofia Chomętowska urodziła się w 1902 roku w arystokratycznej rodzinie książąt Druckich-Lubeckich. W młodości zamieszkiwała w majątku Porochońsk na Polesiu. To właśnie te tereny, leżące dziś poza granicami Polski, oraz ich mieszkańcy stali się bohaterami pierwszych zdjęć fotograficzki. Początkowo robiła zdjęcia skrzynkowym Kodakiem, od 1928 roku — aparatem małoobrazkowym Leica.

Zofia Drucka-Lubecka w 1919 roku wyszła za mąż za Władysława Czechowicza-Lachowickiego herbu Ostoja. Małżeństwo jednak zostało unieważnione, a artystka w 1930 roku wstąpiła w kolejny związek małżeński z Jakubem Chomętowskim herbu Lis. Mimo rozwodu w połowie lat 30. zachowała po nim nazwisko. I po rozstaniu na stałe zamieszkała w Warszawie.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sztuka
Omenaa Mensah i polskie artystki tworzą nowy rozdział Biennale na Malcie
Rzeźba
Rzeźby, które przeczą prawom grawitacji. Wystawa w Centrum Olimpijskim PKOl
Rzeźba
Trzy skradzione XVI-wieczne alabastrowe rzeźby powróciły do kościoła św. Marii Magdaleny we Wrocławiu
Rzeźba
Nagroda Europa Nostra 2023 za konserwację Ołtarza Wita Stwosza
Rzeźba
Tony Cragg, światowy wizjoner rzeźby, na dwóch wystawach w Polsce
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił