Kobiety w nauce błyszczą, ale wyzwań nie brakuje

Pod względem odsetka kobiet wśród naukowców i inżynierów Polska bije inne kraje na głowę. Na dalszych etapach rozwoju zawodowego statystyki nie wyglądają już niestety tak dobrze.

Publikacja: 29.02.2024 03:00

Pod względem odsetka kobiet wśród naukowców i inżynierów Polska bije inne kraje na głowę

Pod względem odsetka kobiet wśród naukowców i inżynierów Polska bije inne kraje na głowę

Foto: Adobe Stock

W ostatniej dekadzie we wszystkich krajach UE wzrosła liczba naukowczyń i inżynierek – wynika z danych Eurostatu. Zaskoczeniem może być wysoka pozycja Polski, gdzie ten odsetek wynosi aż 49 proc. Średnia dla UE to 41 proc. Mocno wygrywamy z takimi krajami jak Niemcy, Francja czy Finlandia.

Biotechnologia daje przykład

W strukturze polskiej gospodarki dominują branże tradycyjne, ale coraz mocniejsza jest tzw. nowa ekonomia, wymagająca innowacyjności. To usługi cyfrowe, medycyna czy biotechnologia. Ten ostatni sektor rośnie w siłę, a pod względem reprezentacji kobiet wyróżnia się pozytywnie. Przykładem jest Captor Therapeutics, gdzie pracuje 101 specjalistów, z czego 72 to kobiety, a 29 (40 proc.) z nich ma tytuł doktorski.

– I nie jest to odosobniony przypadek, gdyż obecna pozycja Polek w świecie nauki jest efektem skomplikowanej interakcji wielu czynników – podkreśla Michał Walczak, członek zarządu w Captorze. Pozytywnie wyróżniają się też takie firmy jak Ryvu Therapeutics, Selvita czy Scope Fluidics.

Czytaj więcej

Kobiety wciąż zarabiają mniej niż mężczyźni. W tych branżach różnice są największe

– Kobiety doskonale odnajdują się w branży life science. Mają bardzo pożądane w tego typu działalności cechy, takie jak dokładność i precyzja, umiejętność analitycznego myślenia, pracy w zespole, chęć ciągłego uczenia się i etykę zawodową – wymienia dr Mirosława Zydroń, członek zarządu i dyrektor operacyjna Selvity. Dodaje, że rosnące wsparcie dla zawodowych ambicji kobiet, inicjatywy na rzecz równości płci czy zmiany w politykach edukacyjnych przyczyniają się do rosnącej proporcji doktoratów pisanych przez kobiety.

Natomiast wśród profesorów i zarządzających nauką mężczyźni nadal mają liczebną przewagę.

– Może to wynikać ze statystycznie większych przerw w uprawianiu nauki przez kobiety niż mężczyzn. Nawet roczna przerwa w newralgicznym z punktu widzenia rozwoju kariery naukowej momencie może powodować, że już na poziomie młodych liderów grup badawczych częściej wybierani są mężczyźni, a potem efekt ten tylko się wzmacnia w gronie profesorów, dyrektorów i rektorów – mówi Piotr Garstecki, współzałożyciel i prezes Scope Fluidics oraz profesor Polskiej Akademii Nauk. Ma nadzieję, że nowoczesne zapisy dotyczące niebrania pod uwagę przerw związanych z macierzyństwem będą niwelowały ten efekt, ale na pewno będzie to wymagało dłuższego czasu, potrzebnego na zmianę pokoleniową. Tempo zmian będzie zależało też w dużej mierze od samych kobiet i zmiany stereotypów.

Czytaj więcej

Ekspertki radzą, jak przebijać szklane sufity

– Świat się zmienia, standardy również. W moim przypadku wsparcie ze strony męża po założeniu rodziny było czymś oczywistym. Na cztery miesiące przejął opiekę nad dzieckiem, dzięki czemu po porodzie byłam w stanie szybciej wrócić do zawodowych obowiązków. Umówiliśmy się też, że na zmianę opiekujemy się dzieckiem w przypadku chorób i innych tego typu sytuacji – opowiada mgr inż. Magdalena Rudzińska, kierowniczka projektu w Scope Fluidics. Była zaangażowana w sukces PCR|ONE. Komercjalizacja tej technologii to jedna z największych transakcji w historii polskiej biotechnologii.

Finanse oraz IT u progu zmian

Biotechnologia jest sektorem specyficznym.

– Już od najmłodszych lat dziewczynki wykazują silne zainteresowanie naukami przyrodniczymi. To zainteresowanie, rozwijane przez lata edukacji, przekłada się na wybory zawodowe. Gdy połączyć to z wysokim poziomem kształcenia rodzimych uczelni wyższych, to mamy do czynienia z sytuacją, w której na rynek pracy trafią kompetentne, zdeterminowane i świadome osoby – mówi Walczak.

Czytaj więcej

Claudia Goldin przebiła szklany sufit. Trzecia kobieta z Nagrodą Nobla z ekonomii

Natomiast nadal niewiele kobiet znajdziemy np. w świecie finansów. Szczególnie na wysokich stanowiskach. To problem całej UE. Z niedawnego badania EY wynika, że liczba nominacji kobiet na prezeski zarządów największych europejskich firm z sektora usług finansowych wyraźnie spadła. Co trzecia firma nie osiągnęła wymaganej przez Komisję Europejską reprezentacji kobiet.

O ile w sektorze bankowym sytuacja nie wygląda jeszcze źle, o tyle na rynku kapitałowym analityczka w domu maklerskim czy zarządzająca funduszami to prawdziwa rzadkość. W tym wąskim gronie jest m.in. Katarzyna Kosiorek z Trigon DM. Studia zaczęła od... biotechnologii.

Opinia dla "Rzeczpospolitej"
dr Aleksandra Sabiniarz, dyrektor operacji badawczych w Ryvu Therapeutics

Na stanowiskach średniego szczebla menedżerskiego rozkład między kobietami i mężczyznami pozostaje równy, jednak na stanowiskach dyrektorskich dominują już wyraźnie mężczyźni. Nasze wewnętrzne badania wskazują, że kobiety częściej odrzucają propozycję awansów niż mężczyźni, pośród których ten fenomen praktycznie nie występuje. Może to wynikać z tradycyjnego modelu wobec zobowiązań rodzinnych, mniejszej pewności siebie czy braku potrzeby rozwoju kariery. Dlatego w firmie realizujemy programy i szkolenia dla kobiet. Faktem jest, że napotykają na szklany sufit. Ponadto same na siebie patrzą często przez pryzmat płci i ograniczają własne ścieżki karier.

– Po uzyskaniu tytułu inżyniera doszłam do wniosku, że konkurencja na rynku pracy w tej branży jest w Polsce bardzo duża, i postanowiłam się zdywersyfikować, rozpoczynając drugi kierunek związany z zarządzaniem – opowiada. Dostała się do projektu grantowego w Instytucie Biochemii i Fizyki PAN i rozpoczęła doktorat. Postanowiła poszukać pracy, która pozwoli połączyć kompetencje, i tak w 2017 r. trafiła do Trigon, gdzie została analitykiem spółek z sektora biotechnologii.

– Dwa tygodnie po rozpoczęciu pracy wzięłam ślub. Rodzina powiększyła nam się w roku 2020, w idealnym momencie, kiedy w związku z pandemią wszyscy przeszli na pracę zdalną. Przy dużym wsparciu męża i rodziny już po czterech miesiącach urlopu macierzyńskiego postanowiłam wrócić do pracy na rynku kapitałowym i do dokończenia doktoratu. Udało mi się go obronić pod koniec 2023 r. – podsumowuje.

Czytaj więcej

Kobiety rozpychają się w IT

Patrząc na długofalowe trendy, kobiet w świecie finansów powinno przybywać. Podobnie jak w IT, gdzie od lat mówi się o deficycie kadr. A zapotrzebowanie rośnie wraz z postępującą cyfryzacją.

– Warto inwestować w skierowane do dziewcząt i kobiet programy szkoleniowe i rekrutacyjne, które wspomagają młode specjalistki w realizacji pierwszych kroków w technologicznym zawodzie – mówi Katarzyna Oracz, menedżerka z Staff Gleevery. Dodaje, że dopiero kompleksowe podejście może przynieść trwałe zmiany w reprezentacji kobiet w nauce i technologiach.

W ostatniej dekadzie we wszystkich krajach UE wzrosła liczba naukowczyń i inżynierek – wynika z danych Eurostatu. Zaskoczeniem może być wysoka pozycja Polski, gdzie ten odsetek wynosi aż 49 proc. Średnia dla UE to 41 proc. Mocno wygrywamy z takimi krajami jak Niemcy, Francja czy Finlandia.

Biotechnologia daje przykład

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Rynek pracy
Ukraińcy mogą zniknąć z polskiego rynku pracy. Kto ich zastąpi?
Rynek pracy
Polskie firmy mają problem. Wojenna mobilizacja wepchnie Ukraińców w szarą strefę?
Rynek pracy
Złe i dobre strony ostrego wzrostu płac
Rynek pracy
Rośnie popyt na pracę dorywczą
Rynek pracy
Pokolenie Z budzi postrach wśród pracodawców