W bieżącym roku wnieśliśmy aport w postaci środka trwałego do nowoutworzonej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w zamian za 100 proc. jej udziałów. Wartość bilansowa środka trwałego wynosiła 30 000 zł (cena nabycia 100 000 zł i umorzenie 70 000 zł). Zgodnie z wyceną rzeczoznawcy majątkowego, wartość godziwa wniesionego środka trwałego wynosiła 80 000 zł, w związku z czym spółka otrzymała udziały o wartości nominalnej 80 000 zł. Na moment objęcia udziałów nadwyżkę pomiędzy wartością bilansową środka trwałego a wartością otrzymanych udziałów w kwocie 50 000 zł wykazaliśmy na przychodach finansowych. Czy postąpiliśmy prawidłowo? – pyta czytelnik.
Sposób wyceny udziałów na moment ich objęcia został opisany w art. 35 ust 1 ustawy o rachunkowości (dalej: uor). Zgodnie z tym przepisem, nabyte lub powstałe aktywa finansowe oraz inne inwestycje ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich nabycia albo powstania, według ceny nabycia albo ceny zakupu, o ile koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji nie są istotne.
Gdy ceny nabycia...
Gdy zapłata za udziały następuje w postaci środków pieniężnych, ustalenie ceny nabycia nie jest problemem. Problem z ustaleniem ceny nabycia pojawia się, gdy zapłata następuje w formie niepieniężnej (aport). Aby ustalić czym w takim przypadku jest cena nabycia, należy odnieść się do jej definicji wskazanej w art. 28 ust. 2 uor. Zgodnie z tą definicją cena nabycia to cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.
... nie da się ustalić
Definicja ta w dalszej części mówi także, że jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów, a w szczególności przyjętego nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny - jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu. Ta właśnie część definicji powodowała spór pomiędzy teoretykami rachunkowości. Sprowadzał się on do dylematu, czy w przypadku zapłaty za udziały wkładem niepieniężnym możliwe jest ustalenie ceny nabycia. Istniały dwa poglądy na ten temat:
• jeden, że cena nabycia jest możliwa do ustalenia, ponieważ jest nią historyczna wartość bilansowa składnika, za który obejmowany jest składnik aktywów (wartość księgowa przekazywanego aportu),