Zawarliśmy umowę ze spółką jawną, partnerską, komandytową lub komandytowo-akcyjną. Spółka nie uiściła na naszą rzecz należności. Wystąpiliśmy do sądu i otrzymaliśmy wyrok lub nakaz zapłaty, który po uprawomocnieniu się uprawnia nas do egzekucji. Niestety egzekucja okazała się bezskuteczna i nie udało się wyegzekwować naszej należności w całości lub w części. Być może z góry wiedzieliśmy, że spółka jest niewypłacalna i nie posiada żadnego majątku, z którego moglibyśmy zaspokoić swoje roszczenia. Czy w takiej sytuacji powinniśmy ponownie wystąpić do sądu z powództwem, ale tym razem, przeciwko wspólnikom spółki będącej dłużnikiem? Otóż nie w każdym przypadku. Ustawodawca przewidział bowiem możliwość nadania klauzuli wykonalności orzeczeniu – pierwotnie wydanemu przeciwko spółce – wobec jej wspólników, jeżeli bez ograniczeń odpowiadają oni całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki.
Wynika to wprost z treści art. 7781 Kodeksu postępowania cywilnego, który stanowi, że „Tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce jawnej, spółce partnerskiej, spółce komandytowej lub spółce komandytowo-akcyjnej sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, jak również wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna."
Wspólnikami odpowiadającymi bez ograniczeń całym swoim majątkiem, co do zasady, są w spółce jawnej i partnerskiej – wszyscy wspólnicy, a w spółce komandytowej lub komandytowo-akcyjnej – komplementariusze.
Określone korzyści
W porównaniu do procesu, postępowanie klauzulowe jest mniej sformalizowane. Oznacza, to, że sąd rozpatrując wniosek, będzie badał czy zostały spełnione wyłącznie dwie ustawowe przesłanki. Po pierwsze, czy wspólnik, na którego ma być wydana klauzula wykonalności, odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki – tutaj ma znaczenie odpowiedzialność wynikająca z przepisów prawa, nie zaś wewnętrzne uregulowania pomiędzy wspólnikami. Po drugie natomiast, czy egzekucja okazała się lub oczywiste jest, że będzie bezskuteczna. Sąd nie rozpatruje sprawy merytorycznie, nie musimy ponownie udowadniać, że nasze roszczenie przeciwko spółce jest zasadne. Jeżeli zostały spełnione dwie wyżej wymienione przesłanki, sąd nadaje klauzulę wykonalności, która uprawnia do wszczęcia egzekucji bezpośrednio przeciwko danemu wspólnikowi.
Należy jednak pamiętać, że wspólnik, przeciwko któremu wszczęta zostanie egzekucja, ma prawo się przed nią bronić. W tym celu może wystąpić z powództwem o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności. Tak może być np. w sprawie wspólnika spółki partnerskiej, który wprawdzie odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, ale nie za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę, lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki (art. 95 § 1 ks.).