Eksperci zgodni ws. Kamińskiego i Wąsika: politycy stracili mandaty poselskie

Mariusz Kamiński i Maciej Wąsik stracili mandaty. Tak uważa większość prawników, których spytaliśmy się o opinię w tej sprawie.

Aktualizacja: 29.01.2024 11:17 Publikacja: 25.01.2024 03:00

Eksperci zgodni ws. Kamińskiego i Wąsika: politycy stracili mandaty poselskie

Foto: PAP/Tomasz Gzell

Prezydent Andrzej Duda we wtorek podjął decyzję o ułaskawieniu byłych szefów CBA. Cały czas trwa jednak dyskusja, czy obaj panowie nadal są posłami. O wyrażenie zdania w tej sprawie poprosiliśmy naszych ekspertów. Przypomnijmy, że w poniedziałek „Rzeczpospolita” zainaugurowała panel prawników. Tym razem zapytaliśmy ekspertów o to, czy Mariusz Kamiński i Maciej Wąsik są nadal posłami. Zdecydowana większość panelistów stwierdziła, że nie. Odpowiedzi udzieliło 38 naszych panelistów. 84 proc. (32 opinie) kategorycznie stwierdziło, że Kamiński i Wąsik nie są już posłami. Tylko 11 proc. (cztery opinie) uważa, że posłami nadal są. 5 proc. (dwie opinie) odpowiedzi było niejednoznacznych.

Przypomnijmy, że w poniedziałek „Rzeczpospolita” zainaugurowała panel prawników. W pierwszej turze chodziło o ocenę wprowadzenia zmian w wymiarze sprawiedliwości i mediach publicznych w oparciu o uchwały sejmowe. Tym razem przeprowadziliśmy, wśród ekspertów krótką sondę i zapytaliśmy: czy Mariusz Kamiński i Maciej Wąsik są nadal posłami? Jak wynika z odpowiedzi ekspertów, którzy mogli i zechcieli odpowiedzieć na nasze pytania, większość z nich stwierdziła, że panowie Kamiński i Wąsik nie są posłami. Odpowiedzi udzieliło 38 naszych panelistów. 84 proc. ( 32 opinie) z nich kategorycznie stwierdziło, że Mariusz Kamiński i Maciej Wąsik nie są już posłami. Tylko 11 proc. ( 4 opinie) uważa, że posłami nadal są. 5 proc. (2 opinie) odpowiedzi było niejednoznaczne.

Czytaj więcej

Wiesław Kozielewicz: Sprawa nie jest prosta. Sprawa ws. Wąsika nie jest zakończona

Większość na nie

- Kamiński nie jest posłem, zgodnie z prawomocnym orzeczeniem izby Sądu Najwyższego spełniającej standardy niezawisłości i niezależności sędziowskiej rozumianej w zgodzie z zasadą pierwszeństwa prawa UE. Ponieważ Maciej Wąsik znajduje się w identycznej sytuacji faktycznej i prawnej, tożsama powinna być również konkluzja dotycząca ważności stwierdzenia wygaśnięcia jego mandatu. O tym jednak ostatecznie przesądzić powinna izba SN spełniająca standardy niezawisłości i niezależności sędziowskiej, co do tej pory nie nastąpiło. – uważa prof. dr hab. Dariusz Adamski

Zdaniem prof. Huberta Izdebskiego, Kamiński i Wasik nie są posłami - i to nie nadal, tylko ex lege od ogłoszenia prawomocnego wyroku skazującego. Przyjmując, że nastąpiło zatarcie skazania, mogą stać się posłami, jeżeli zostaną wybrani w nowych wyborach.

- Mariusz Kamiński oraz Maciej Wąsik utracili swoje mandaty poselskie w dniu wydania przez sąd prawomocnego wyroku. Ułaskawienie nie przywróciło im mandatów poselskich. Pełen zakres aktu łaski, obejmujący również zatarcie skazania, umożliwia jedynie kandydowanie tych panów w kolejnych wyborach. Panowie Mariusz Kamiński oraz Maciej Wąsik w wyniku ułaskawienia mają przywrócone bierne prawo wyborcze. Ale nie oznacza to przywrócenia im mandatów poselskich. – uważa radca prawny Piotr Podgórski.

- Wygaśnięcie mandatu nastąpiło ex lege z momentem utraty prawa wybieralności, a to z kolei nastąpiło w chwili wydania prawomocnego wyroku w 2023 r. (art. 247 par. 1 pkt. 2) ustawy Kodeksy wyborczy w zw. z art. 99 ust. 3 Konstytucji RP. Paradoksalnie, „ponowne ułaskawienie” , to tylko potwierdza. Skoro trzeba było ułaskawić, to znaczy, że pierwsze „ułaskawienie” nie wywołało skutków prawnych, zatem wyrok z 2023 r. zapadł, a że był prawomocny, to spowodował wygaśnięcie mandatu – stwierdził Paweł Litwiński, adwokat i partner w kancelarii Barta Litwiński Kancelaria Radców Prawnych i Adwokatów

Pogląd, że postanowienie Prezydenta RP o ułaskawieniu nie przywraca mandatów poselskich Mariuszowi Kamińskiemu i Maciejowi Wąsikowi. – podziela dr hab. prof. Tomasz Safjański. - Z dniem wydania prawomocnego wyroku skazującego mandaty te wygasły ipso iure. Natomiast z dniem wydania przez Prezydenta RP pełnego aktu łaski osoby te w świetle prawa są uznawane za niekarane. Tym samym zatarciu ulegają skutki prawomocnego wyroku skazującego, co nie ma żadnego wpływu na przywrócenie mandatu posła. – dodaje Tomasz Safjański

Czytaj więcej

Andrzej Zoll: Kamiński i Wąsik w Sejmie jedynie jako goście, ale mogą startować w wyborach

Do pytania o mandaty poselskie Kamińskiego i Wąsika odniósł się również adwokat Maciej Jamka. - Trzeba mieć świadomość, że to nie jest pytanie o prawo tylko o akty wiary. Prawo nie obowiązuje (nie istnieje) jeśli nie ma podstawowego konsensusu, co do sposobu ustalania jego treści (nie ma organu lub osoby, która ustali wiążąco dla wszystkich treść normy prawnej). W takiej sytuacji rację ma ten, kto jest w stanie wyegzekwować swój pogląd. Z prawem nie ma to wiele wspólnego – uważa Maciej Jamka.

- Nie mam żadnych wątpliwości, że z punktu widzenia przepisów prawa byli panowie ministrowie, nie są posłami. Zostali skazani prawomocnym wyrokiem warszawskiego Sądu Okręgowego i w stosunku do tego orzeczenia Prezydent, korzystając ze swoich uprawnień, podjął decyzję o zastosowaniu prawa łaski – uważa radca prawny dr Marcin Wojewódka. - Nie ulega wątpliwości, że panowie Kamiński i Wąsik zostali teraz prawomocnie skazani, co spowodowało z mocy prawa wygaśnięcie ich mandatów poselskich na podstawie art. 247 § 1 pkt 2 Kodeksu wyborczego w związku z art. 99 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 11 § 2 pkt I Kodeksu wyborczego. – dodaje Marcin Wojewódka.

Podobne zdanie prof. Tomasz Tadeusz Koncewicz. Jego zdaniem Kamiński i Wąsik, nie są posłami, ponieważ utracili ten status w momencie uprawomocnienia się wyroku sądu powszechnego. - Ułaskawienie natomiast nie działa wstecz i nie otwiera na nowo sytuacji, które z perspektywy prawa i obowiązującego systemu prawnego są sytuacjami definitywnie zamkniętymi. – dodaje ekspert.

- W mojej ocenie zarówno pan Mariusz Kamiński jak i Maciej Wąsik nie są posłami. Skutek w postaci utraty mandatów posłów nastąpił z chwilą wydania przez Sąd Odwoławczy prawomocnego wyroku karnego skazującego za przestępstwa ścigane z urzędu. – uważa adwokat Roman Nowosielski

- Wczorajsze ułaskawienie działa na przyszłość, natomiast czas między wyrokiem karmnym skazującym u a ułaskawieniem, to czas obowiązywania w pełni rozstrzygnięcia sądu karnego odwoławczego. Obowiązująca procedura karna oraz konstytucja nie przewidują możliwości reaktywowania mandatu posła, gdy został już raz utracony. Opisany skutek nastąpił z mocy prawa a wszelkie dalsze działania, mają charakter nieistotny z punktu widzenia utraty mandatów – stwierdził mec. Roman Nowosielski

Głosy na tak w mniejszości

Wśród prawników, których zapytaliśmy się o mandaty Kamińskiego i Wąsika tylko kilku uznało, że są oni nadal posłami.

Tak uważa np. sędzia Aleksander Stępkowski, rzecznik SN. - Stanowisko moje zawarte jest w uzasadnieniu postanowienia SN z 5 stycznia ( sygn. I NSW 1267/23).– stwierdził sędzia. Chodzi o uchylenie postanowienie Marszałka Sejmu w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu posła Mariusza Kamińskiego.

Może jakieś porozumienie?

Jeśli chodzi o odpowiedzi niejednoznaczne w sprawie utraty mandatów przez Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika to, zdaniem Jakub Bińkowski Dyrektor Departamentu Prawa i Legislacji, mamy w tym przedmiocie dokładnie odwrotne opinie uznanych prawników, a także zajadły spór polityczny, który doprowadził obie strony do wzajemnego nieuznawania kluczowych instytucji. - Jestem przedstawicielem organizacji zajmującej się głównie sprawami przedsiębiorców i gospodarki - z naszego punktu widzenia najważniejsze jest doprowadzenie do stanu ładu i porządku, w ramach którego wszyscy, bardziej lub mniej chętnie, ale jednak respektują wspólny zbiór instytucji i ich decyzje. Rzecz wykracza wobec tego w moim przekonaniu poza regularną dyskusję prawniczą i wymaga porozumienia o charakterze politycznym – uważa ekspert.

Czytaj więcej

Co dalej z mandatami po Kamińskim i Wąsiku? PKW ma wątpliwości

Natomiast zdaniem prof. Grzegorz Sibigi, z Instytutu Nauk Prawnych PAN, skutek w postaci wygaśnięcia mandatów posłów następuje z mocy prawa w momencie skazania prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego. - Natomiast jeżeli prawo przewiduje tryb potwierdzający zaistnienie tego skutku w konkretnej sprawie, to żeby ten skutek został uwzględniony w obrocie prawnych musi nastąpić wyczerpanie trybu, czyli skutek musi być potwierdzony w tym trybie (np. poprzez akt indywidualny lub czynność o charakterze deklaratoryjnym).- uważa Grzegorz Sibiga

Prezydent Andrzej Duda we wtorek podjął decyzję o ułaskawieniu byłych szefów CBA. Cały czas trwa jednak dyskusja, czy obaj panowie nadal są posłami. O wyrażenie zdania w tej sprawie poprosiliśmy naszych ekspertów. Przypomnijmy, że w poniedziałek „Rzeczpospolita” zainaugurowała panel prawników. Tym razem zapytaliśmy ekspertów o to, czy Mariusz Kamiński i Maciej Wąsik są nadal posłami. Zdecydowana większość panelistów stwierdziła, że nie. Odpowiedzi udzieliło 38 naszych panelistów. 84 proc. (32 opinie) kategorycznie stwierdziło, że Kamiński i Wąsik nie są już posłami. Tylko 11 proc. (cztery opinie) uważa, że posłami nadal są. 5 proc. (dwie opinie) odpowiedzi było niejednoznacznych.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
Słynny artykuł o zniesławieniu ma zniknąć z kodeksu karnego
Prawo karne
Pierwszy raz pseudokibice w Polsce popełnili przestępstwo polityczne. W tle Rosjanie
Podatki
Kiedy ruszy KSeF? Ministerstwo Finansów podało odległy termin
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Podatki
Ministerstwo Finansów odkryło karty, będzie nowy podatek. Kto go zapłaci?
Materiał Promocyjny
Co czeka zarządców budynków w regulacjach elektromobilności?