Przepisy o opodatkowaniu w Polsce dochodów zagranicznej spółki kontrolowanej (Controlled foreign company, w skrócie CFC) nakładają na polskich podatników dodatkowe obowiązki polegające na raportowaniu dochodów podmiotów zagranicznych spełniających kryteria definicji zagranicznej spółki kontrolowanej i rozliczenia się z polskim fiskusem z tego tytułu.
Jednym z kryteriów, jakie ustawodawca przewidział konstruując ustawową definicję pojęcia „zagraniczna spółka kontrolowana", jest posiadanie przez polskiego podatnika udziału w kapitale, praw głosu w organach kontrolnych lub stanowiących lub inne prawo do uczestnictwa w zyskach spółki zagranicznej. Co istotne, liczy się posiadanie zarówno bezpośrednie, jak też za pośrednictwem innego podmiotu (innych podmiotów). W przypadku polskich podatników PIT ustawodawca przewidział, że dla celów obliczenia udziału posiadanego w CFC powinni oni uwzględnić również udziały posiadane przez swoich bliskich (małżonka oraz krewnych do drugiego stopnia).
Problematyczny schemat
Taka konstrukcja przepisów spowodowała powstanie licznych wątpliwości u inwestorów, którzy prowadzili swoje zagraniczne inwestycje (tj. posiadali udziały w zagranicznych spółkach) za pośrednictwem funduszy inwestycyjnych. W ostatnich latach podatnicy coraz częściej, ze względu na zróżnicowane portfolio aktywów, powierzali zarządzanie tymi aktywami profesjonalnym podmiotom poprzez np. ustanowienie funduszu inwestycyjnego zamkniętego (dalej: FIZ). Z kolei, dosyć częstą praktyką było posiadanie przez FIZ udziałów w zagranicznych spółkach, które korzystają z preferencyjnego opodatkowania w kraju swojej siedziby. Dlatego schematy z udziałem FIZ należy analizować pod kątem przepisów o CFC.
Podatnik, ale zwolniony
Fundusz inwestycyjny z siedzibą w Polsce jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych od wszystkich osiąganych przez siebie dochodów bez względu na miejsce ich osiągania. Jest jednak jednocześnie zwolniony podmiotowo od podatku dochodowego na podstawie art. 6 ust. 10 ustawy o CIT. Należy zatem przyjąć, że zwolnienie to obejmuje każdy rodzaj przychodów osiąganych przez fundusz, w tym także dochody CFC.
Niezależnie od tego zwolnienia dochodów CFC z opodatkowania, na funduszu inwestycyjnym ciążą jednak obowiązki raportowe w postaci prowadzenia rejestru zagranicznych spółek oraz ewidencji zdarzeń gospodarczych CFC. Taka konkluzja płynie z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 14 października 2016 r. (III SA/Wa 2547/15).