Czy rozliczenia między członkami konsorcjum podlegają VAT

Czynności rozliczeniowe między konsorcjantami nie są świadczeniem usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Są one bowiem jedynie czynnościami organizacyjno-technicznymi, które mają na celu rozliczenie okresowych lub ostatecznych obrotów uzyskiwanych przez poszczególnych członków konsorcjum.

Publikacja: 03.04.2017 05:00

Czy rozliczenia między członkami konsorcjum podlegają VAT

Foto: Fotorzepa, Marta Bogacz

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 8 lutego 2017 r. (III SA/Wa 3413/15).

Spółka zawarła umowę konsorcjum, której celem jest udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego oraz jego wykonanie. W umowie został wskazany lider rozliczający wykonanie poszczególnych etapów inwestycji. Następuje ono poprzez ewidencjonowanie przychodów i kosztów oraz ich alokację zgodnie z udziałem konsorcjantów w zyskach i stratach. W związku z tym spółka zapytała organ podatkowy, czy prawidłowe jest postępowanie lidera polegające na wystawianiu not obciążeniowych na kwoty wpłacane przez konsorcjantów na rachunek bankowy konsorcjum, a także not księgowych w związku z rozliczeniem wyniku konsorcjum. Zdaniem spółki rozliczenia te nie są czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT. W konsekwencji, właściwą formą ich dokumentowania nie może być faktura, co oznacza, że stosowanie w tym celu innych dokumentów księgowych jest prawidłowe.

Organ w interpretacji IPPP1/ 4512-591/15-4/IGo nie podzielił stanowiska spółki. Jego zdaniem rozliczenia między konsorcjantami, będącymi odrębnymi podatnikami VAT, dotyczą kwot należnych z tytułu czynności wykonanych w ramach zawartej umowy, w związku z czym podlegają opodatkowaniu jako odpłatne świadczenie usług i powinny być dokumentowane fakturami.

Rozpatrując skargę spółki na tę interpretację WSA uznał, że czynności rozliczeniowe między konsorcjantami pod koordynacją lidera są czynnościami o charakterze wewnętrznym, mającymi na celu rozliczenie okresowych i ostatecznych obrotów uzyskiwanych przez wszystkich członków, z których każdy rozlicza podatek w sposób indywidualny W związku z tym są to czynności, które nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Autorka jest współpracowniczką zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte

Komentarz eksperta

Mateusz Bieda, starszy konsultant w dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte

Kolejny raz kanwą sporu pomiędzy podatnikiem a fiskusem stało się podatkowe ujęcie rozliczeń przedsiębiorców współpracujących w ramach konsorcjum.

Z uwagi na brak specyficznych przepisów dotyczących podatkowych konsekwencji działalności konsorcjów, ustalenie skutków podatkowych zdarzeń zachodzących pomiędzy uczestnikami takich struktur często budzi wątpliwości podatników. Jednym z dyskusyjnych tematów jest kwestia rozliczeń następujących pomiędzy uczestnikami oraz liderami konsorcjów, np. wynikających z konieczności podziału wypracowanego przez konsorcjum zysku i skutków takich zdarzeń w VAT. Przykładem takiej dyskusji jest komentowany wyrok.

Konsorcjum nie jest odrębnym bytem prawnym, gdyż nie ma osobowości prawnej czy nawet zdolności prawnej. W konsekwencji, nie występuje w ustawie o VAT jako odrębny podatnik (krajowy ustawodawca nie skorzystał tutaj z możliwości jaką oferują w tej materii przepisy art. 11 Dyrektywy VAT).

Z zadowoleniem należy zauważyć, że komentowany wyrok jest przejawem umacniającej się linii orzeczniczej, zgodnie z którą czynności rozliczeniowe między konsorcjantami, polegające na podziale wyniku wypracowanego przez konsorcjum, są czynnościami o charakterze wewnętrznym, przez co nie podlegają opodatkowaniu VAT (podobne zdanie zaprezentowano m.in. w wyrokach NSA z 10 października 2014 r., I FSK 1493/13 i z 24 lutego 2015 r., I FSK 1954/13 oraz w wyroku WSA w Poznaniu z 18 listopada 2015 r., I SA/Po 1026/15).

Zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym przez sądy administracyjne, umowa konsorcjum co do zasady nie stanowi takiego rodzaju stosunku prawnego, w którym zdarzenie polegające na podziale zysku pomiędzy uczestnikami konsorcjum mogłoby być przedmiotem opodatkowania VAT.

Należałoby się zatem zgodzić z tezą komentowanego wyroku, że czynności rozliczeniowe między konsorcjantami pod koordynacją lidera nie są dostawą towarów ani świadczeniem usług, a zatem nie podlegają opodatkowaniu VAT i mogą być dokumentowane innym niż faktura dokumentem.

Niestety wziąwszy pod uwagę, że taka linia orzecznicza nie znalazła jak na razie powszechnego uznania w oczach organów podatkowych, czego przykładem jest skarżona interpretacja, należy się spodziewać, że spory wokół podatkowych konsekwencji rozliczeń prowadzonych w ramach konsorcjum nadal będą miały miejsce. Dlatego, mając na względzie wspomniane kontrowersje podatkowe wokół zdarzeń zachodzących w ramach działania konsorcjów, jak i niejednokrotnie znaczącą wysokość zaangażowanych w tychże środków finansowych, przedsiębiorcy działający w ramach tego typu struktur powinni zachowywać szczególną ostrożność w zakresie określania podatkowych skutków prowadzonych przez siebie działań i liczyć się z ryzykiem sporu z fiskusem w związku z przyjętymi rozwiązaniami.

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 8 lutego 2017 r. (III SA/Wa 3413/15).

Spółka zawarła umowę konsorcjum, której celem jest udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego oraz jego wykonanie. W umowie został wskazany lider rozliczający wykonanie poszczególnych etapów inwestycji. Następuje ono poprzez ewidencjonowanie przychodów i kosztów oraz ich alokację zgodnie z udziałem konsorcjantów w zyskach i stratach. W związku z tym spółka zapytała organ podatkowy, czy prawidłowe jest postępowanie lidera polegające na wystawianiu not obciążeniowych na kwoty wpłacane przez konsorcjantów na rachunek bankowy konsorcjum, a także not księgowych w związku z rozliczeniem wyniku konsorcjum. Zdaniem spółki rozliczenia te nie są czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT. W konsekwencji, właściwą formą ich dokumentowania nie może być faktura, co oznacza, że stosowanie w tym celu innych dokumentów księgowych jest prawidłowe.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Spadki i darowizny
Ten testament wywołuje najwięcej sporów. Sąd Najwyższy wydał ważny wyrok
Prawo karne
Akta znalezione w domu Zbigniewa Ziobry. Prokuratura przekazała nowe informacje
ABC Firmy
Firma zapłaci prawie 240 tys. zł kary. Wszystko przez zgubionego pendrive'a
Zawody prawnicze
Adwokaci apelują do Tuska. Chcą uchylenia rozporządzenia MS
Praca, Emerytury i renty
Czternasta emerytura z wieloma znakami zapytania. Będzie podwyżka?
Materiał Promocyjny
Technologia na etacie. Jak zbudować efektywny HR i skutecznie zarządzać kapitałem ludzkim?