Istotną pozycję bilansową wielu przedsiębiorstw stanowią środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne. To, czy firma posiada takie składniki majątku i jaka jest ich wartość, stanowi często przedmiot zainteresowania analityków finansowych. W wyniku oceny wskaźnika struktury majątku można stwierdzić czy doszło do umocnienia, czy spadku zdolności produkcyjnej przedsiębiorstwa, a także ocenić jego elastyczność. W przypadku rozliczeń podatkowych, wartość odpisów amortyzacyjnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowi często znaczną pozycję kosztów uzyskania przychodu. Istotne jest zatem, aby podatkowe rozliczanie środków trwałych dokonywane było poprawnie. Jednym z zagadnień, budzącym wiele wątpliwości, jest korekta wartości początkowej środków trwałych, a co za tym idzie odpisów amortyzacyjnych. Jednak pojawiające się najczęściej pytania dotyczą nie tylko samego obowiązku korygowania, ale przede wszystkim momentu ujęcia takiej zmiany dla celów podatkowych.
Przepisy dość szczegółowe...
Przepisy ustaw podatkowych regulują szczegółowo zasady kwalifikowania poniesionego wydatku do kategorii środków trwałych, ustalania ich wartości początkowej oraz sposobu amortyzacji (art. 22a–22o ustawy o PIT oraz art. 16a–16m ustawy o CIT). Określają również, że w sytuacji ulepszenia środka trwałego w wyniku jego przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji, istnieje obowiązek zmiany przez podatnika wartości początkowej (art. 16g ust. 13 ustawy o CIT oraz art. 22g ust. 17 ustawy o PIT).
Ustawodawca precyzuje również w jaki sposób należy rozliczyć podatkowo, otrzymaną przez podatnika a wystawioną przez sprzedawcę, fakturę korygującą czy inny dokument potwierdzający przyczyny korekty. Wskazane w art. 15 ust. 4i ustawy o CIT (odpowiednio art. 22 ust. 7c ustawy o PIT) zasady ujmowania faktur korygujących dotyczą również odpisów amortyzacyjnych.
... ale są luki
Brakuje natomiast przepisów, które odnosiłyby się bezpośrednio do określenia wartości początkowej środka trwałego w przypadku jego częściowego/całkowitego sfinansowania, a także momentu korekty odpisów amortyzacyjnych. Należy więc wnikliwie śledzić wydawane interpretacje organów podatkowych oraz wyroki sądów administracyjnych, dotyczące tych zagadnień.
Sprzedawca wystawił fakturę korygującą
Powodem wystawienia dokumentu zmniejszającego wartość środka trwałego jest bardzo często udzielony przez dostawcę rabat posprzedażowy. Niekiedy przyczyna korekty to omyłka czy błąd rachunkowy i wówczas może dojść nie tylko do zmniejszenia, ale również do zwiększenia wartości środka trwałego.