PIT 2011: Zeznanie podatkowe nowożeńców, rozwodników i wdowców

Małżonkowie, między którymi istnieje wspólność majątkowa, mogą opodatkować swoje dochody łącznie (złożyć wspólne roczne zeznanie podatkowe). Kiedy zyskujemy lub tracimy możliwość wspólnego rozliczenia?

Publikacja: 02.03.2012 09:14

Podstawowym warunkiem złożenia wspólnego zeznania podatkowego jest istnienie wspólności majątkowej i

Podstawowym warunkiem złożenia wspólnego zeznania podatkowego jest istnienie wspólności majątkowej i pozostawanie w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy

Foto: www.sxc.hu

Małżonkowie, między którymi istnieje wspólność majątkowa, mogą opodatkować swoje dochody łącznie (złożyć wspólne roczne zeznanie podatkowe). Kiedy zyskujemy lub tracimy możliwość wspólnego rozliczenia?

Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy o PIT podstawowym warunkiem złożenia wspólnego zeznania podatkowego jest istnienie wspólności majątkowej i pozostawanie w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy. Aby prawidłowo dokonać interpretacji przywołanego przepisu, należy wyjaśnić, czym jest rok podatkowy, a także kiedy powstaje i ustaje wspólność majątkowa.

Rokiem podatkowym, zgodnie z art. 11 ordynacji podatkowej, jest rok kalendarzowy. Należy przez to rozumieć, że dla celów PIT przyjmuje się, iż rok podatkowy zaczyna się o godzinie 0.00 1 stycznia i trwa do godziny 24 31 grudnia.

Stosownie do przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta jednocześnie obecni złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek małżeński (art. 1§1 k.r.i.o). W przypadku ślubu wyznaniowego jest to moment złożenia oświadczenia woli w obecności duchownego, pod warunkiem spełnienia dodatkowych wymagań, m.in. późniejszego sporządzenia przez kierownika urzędu stanu cywilnego aktu małżeństwa (art. 1 § 2 k.r.i.o). Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (art. 31 § 1 k.r.i.o).

Z przywołanych powyżej regulacji wynika, iż zawarcie małżeństwa w trakcie trwania roku podatkowego (kalendarzowego) sprawia, że nie jest spełniony wymóg dotyczący istnienia wspólności majątkowej przez cały rok podatkowy. Moim zdaniem dotyczy to także sytuacji, gdy małżeństwo zostanie zawarte 1 stycznia danego roku – w takiej sytuacji złożenie wspólnego zeznania będzie możliwe dopiero w stosunku do następnego roku podatkowego.

Warto zauważyć, że odmienne stanowisko zajął Urząd Skarbowy w Dębicy w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego (PO I 415/1/06 z 5 stycznia 2006 r.), w którym wskazał, iż zawarcie małżeństwa 1 stycznia danego roku upoważnia do złożenia wspólnego zeznania za tenże rok. Należy jednak podkreślić, że przytoczone postanowienie zostało wydane w nieobowiązującym już stanie prawnym.

Orzeczenie przez sąd rozwodu powoduje zaprzestanie małżeństwa, a tym samym oznacza koniec istnienia wspólności majątkowej. Trzeba pamiętać, że taki skutek wywoła dopiero prawomocne orzeczenia sądowe. W rezultacie, dla ustalenia momentu zakończenia istnienia wspólności majątkowej istotny jest moment uprawomocnienia się orzeczenia, a nie jego ogłoszenia. A zatem, jeśli orzeczenie zostanie wydane pod koniec danego roku, ale nie zdąży się uprawomocnić, to prawo do złożenia wspólnego zeznania podatkowego zostanie zachowane.

Podobnie będzie w przypadku separacji. Orzeczenie separacji, choć nie powoduje rozpadu małżeństwa, sprawia, że między małżonkami powstaje rozdzielność majątkowa (art. 54 § 1 k.r.i.o.).

Ustawa o PIT zawiera odrębne regulacje, które dotyczą śmierci jednego z małżonków. Jej art. 6a ust. 1 określa, iż zasady dotyczące wspólnego opodatkowania dochodów będą miały także zastosowanie w sytuacji, gdy małżonkowie pozostawali w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, a jedno z małżonków zmarło przed złożeniem zeznania za tenże rok. Tak samo będzie, gdy związek małżeński został zawarty przed początkiem roku podatkowego (za który składane jest zeznanie), a jedno z małżonków zmarło w trakcie tegoż roku podatkowego. Dodatkowym warunkiem jest tutaj oczywiście istnienie wspólności majątkowej.

Oznacza to, że jeśli małżeństwo zostało zawarte przed 1 stycznia 2011 r., a jedno z małżonków zmarło w zeszłym roku (nawet 1 stycznia 2011 r.), to żyjący małżonek może dokonać łącznego opodatkowania dochodów.

Autor jest doradcą podatkowym, właścicielem kancelarii doradztwa podatkowego TuboTax

Małżonkowie, między którymi istnieje wspólność majątkowa, mogą opodatkować swoje dochody łącznie (złożyć wspólne roczne zeznanie podatkowe). Kiedy zyskujemy lub tracimy możliwość wspólnego rozliczenia?

Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy o PIT podstawowym warunkiem złożenia wspólnego zeznania podatkowego jest istnienie wspólności majątkowej i pozostawanie w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy. Aby prawidłowo dokonać interpretacji przywołanego przepisu, należy wyjaśnić, czym jest rok podatkowy, a także kiedy powstaje i ustaje wspólność majątkowa.

Pozostało 86% artykułu
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Prawnicy
Bodnar: polecenie w sprawie 144 prokuratorów nie zostało wykonane
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Konsumenci
Jest pierwszy wyrok ws. frankowiczów po głośnej uchwale Sądu Najwyższego
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił