Terapia eksperymentalna podlega zwolnieniu z VAT

Terapia eksperymentalna z wykorzystaniem komórek macierzystych, której podstawowym celem jest leczenie pacjenta, a zastosowany produkt jest już na rynku i posiada sprawdzoną skuteczność, korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, nawet jeżeli jej ubocznym skutkiem jest prowadzenie badań eksperymentalnych w celu doskonalenia technologii.

Publikacja: 30.11.2015 01:00

Krzysztof Kutek, konsultant w dziale doradztwa podatkowego w warszawskim biurze Deloitte

Krzysztof Kutek, konsultant w dziale doradztwa podatkowego w warszawskim biurze Deloitte

Foto: materiały prasowe

Tak w wyroku z 21 października 2015 r. orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie (I SA/Kr 1286/15).

Spółka będąca podmiotem leczniczym świadczy usługi medyczne. W jednej z oferowanych terapii zamierza wykorzystać komórki macierzyste w postaci preparatu opracowanego na potrzeby konkretnego klienta. Będzie to produkt leczniczy w rozumieniu art. 3 ust. 3 pkt 7 ustawy – Prawo farmaceutyczne. Przygotowanie preparatu powierzone zostanie podmiotowi zewnętrznemu. Za wynik terapii w całości odpowiedzialność poniesie spółka i ze względu na to jej wynagrodzenie będzie niepodzielne. Chociaż produkt jest już wykorzystywany na rynku, a jego lecznicze właściwości zostały dowiedzione, to zawiera w sobie elementy badań klinicznych w tym znaczeniu, że terapia jest zindywidualizowana i nie są pewne skutki, jakie odniesie w stosunku do konkretnego pacjenta.

We wniosku o interpretację spółka zadała pytanie, czy tak przeprowadzona terapia podlega zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT. Dodatkowo spółka wniosła o potwierdzenie, że wykorzystanie w usłudze świadczeń osób trzecich nie wpłynie na klasyfikację podatkową usługi.

Zdaniem spółki terapia będzie stanowić kompleksową, niepodzielną usługę medyczną i będzie podlegać zwolnieniu z VAT. Do osiągnięcia zamierzonego celu terapeutycznego niezbędne jest prawidłowe wykonanie wszystkich elementów składowych usługi, a klient, decydując się na ofertę spółki, zainteresowany jest przede wszystkim efektem leczniczym.

Organ podatkowy zgodził się ze spółką co do niepodzielności usługi, lecz uznał jej stanowisko za nieprawidłowe w zakresie kwalifikacji podatkowej przedmiotowej usługi. Zdaniem organu oferowana usługa jest badaniem klinicznym. Chociaż pacjenci mogą odnosić z niej korzyści, to jej podstawowym celem jest sprawdzenie, czy terapia jest bezpieczna i skuteczna. Usługa w swojej istocie nie ma na celu leczenia danego schorzenia, więc nie może podlegać zwolnieniu z VAT. Nie zgadzając się ze stanowiskiem fiskusa, spółka zaskarżyła interpretację do sądu administracyjnego.

WSA w Krakowie w całości podzielił stanowisko spółki i uchylił interpretację. Stwierdził, że opisana terapia ma charakter eksperymentalny, lecz jej podstawowym celem jest leczenie pacjenta. Produkt jest już stosowany na rynku, ale ewentualny rezultat badawczy jest tylko efektem ubocznym praktyki medycznej, a nie podstawowym celem terapii.

—Radosław Nowak, współpracownik zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte

Komentarz eksperta

Krzysztof Kutek, konsultant w dziale doradztwa podatkowego w warszawskim biurze Deloitte

W omawianej sprawie spór dotyczył zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT świadczonych przez spółkę usług. Zgodnie z tym przepisem, będącym w istocie implementacją art. 132 ust. 1 lit. b dyrektywy 2006/112/WE, zwolnieniu z VAT podlegają usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze. Zwolnienie to ma zatem charakter przedmiotowo-podmiotowy.

Spółka jest podmiotem leczniczym, a zatem spełniała warunek podmiotowy zwolnienia. Według organu podatkowego nie był jednak spełniony przedmiotowy warunek pozwalający na skorzystanie ze zwolnienia. W ocenie organu świadczone przez spółkę usługi nie mają celu terapeutycznego, ponieważ w zasadzie są badaniami klinicznymi. Organ akcentował zatem przede wszystkim element badań klinicznych jako główny cel usług świadczonych przez spółkę.

Stanowisko fiskusa nie powinno dziwić, ponieważ organy podatkowe często prezentują restrykcyjne podejście w kwestii zwolnień z VAT (w szczególności w branży usług medycznych), argumentując, że zwolnienie jest wyjątkiem od ogólnej zasady opodatkowania i powinno być interpretowane ściśle. W podobnych sprawach organy, powołując się na wyroki TS UE (np. wyrok z 20 listopada 2003 r., C-212/01), wywodzą, że skoro podstawowym celem danego świadczenia nie jest diagnoza, opieka bądź leczenie chorób lub zaburzeń zdrowia (tj. świadczeniu nie przyświeca cel terapeutyczny), to świadczenie takie nie podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług.

Nie sposób jednak zgodzić się w tej kwestii z organem w przypadku niniejszej sprawy, ponieważ okoliczność, że zindywidualizowana terapia lecznicza (mająca dodatkowo charakter eksperymentalny) posiada także walor badawczy, nie może przekreślać celu terapeutycznego, jaki jej przede wszystkim przyświeca. Jak wynika z opisu sprawy, klient spółki decydujący się na terapię zainteresowany jest przede wszystkim jej efektem leczniczym. Dodatkowo potwierdza to fakt, że produkt jest już dostępny na rynku, a jego właściwości lecznicze zostały potwierdzone. Siłą rzeczy terapia taka niesie ze sobą poszerzenie wiedzy klinicznej, lecz ten element ma jedynie charakter uboczny i nie może decydować o braku możliwości zastosowana zwolnienia. Należy więc zgodzić się ze stanowiskiem WSA, że nadrzędnym celem wykonywanej terapii jest w tym przypadku leczenie pacjenta.

Tak w wyroku z 21 października 2015 r. orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie (I SA/Kr 1286/15).

Spółka będąca podmiotem leczniczym świadczy usługi medyczne. W jednej z oferowanych terapii zamierza wykorzystać komórki macierzyste w postaci preparatu opracowanego na potrzeby konkretnego klienta. Będzie to produkt leczniczy w rozumieniu art. 3 ust. 3 pkt 7 ustawy – Prawo farmaceutyczne. Przygotowanie preparatu powierzone zostanie podmiotowi zewnętrznemu. Za wynik terapii w całości odpowiedzialność poniesie spółka i ze względu na to jej wynagrodzenie będzie niepodzielne. Chociaż produkt jest już wykorzystywany na rynku, a jego lecznicze właściwości zostały dowiedzione, to zawiera w sobie elementy badań klinicznych w tym znaczeniu, że terapia jest zindywidualizowana i nie są pewne skutki, jakie odniesie w stosunku do konkretnego pacjenta.

Pozostało 84% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego