Popularną formą likwidacji szkód komunikacyjnych jest tryb bezgotówkowy, w którym warsztat naprawiający samochód rozlicza się bezpośrednio z firmą ubezpieczeniową likwidującą szkodę. Warto się zatem zastanowić czy w takiej sytuacji poszkodowany jest uprawniony do wnioskowania o pokrycie przez ubezpieczyciela kwoty VAT wskazanej na fakturze dokumentującej naprawę.
Rozpatrując możliwość wnioskowania przez poszkodowanego o pokrycie przez ubezpieczyciela kwoty VAT, należy mieć na uwadze fundamentalną zasadę VAT, jaką jest zasada neutralności wyrażona w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Zasada ta przewiduje możliwość odliczenia przez podatnika VAT naliczonego na poprzednim etapie obrotu gospodarczego. Co za tym idzie, wystąpienie do firmy ubezpieczeniowej z wnioskiem o pokrycie kosztu usługi warsztatu w kwocie brutto związane jest ze statusem poszkodowanego (zarejestrowania jako podatnika VAT) oraz istnieniem po jego stronie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabywaniu usługi.
Orzecznictwo sądowe związane z tą tematyką potwierdza, że odszkodowanie za szkodę poniesioną przez podatnika VAT obejmuje VAT w zakresie, w jakim poszkodowany nie może obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku naliczonego (tak m.in. w uchwale siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 17 maja 2007 r., III CZP 150/06).
Wobec tego, poszkodowany niebędący zarejestrowanym podatnikiem VAT, w związku z likwidacją szkody komunikacyjnej powinien mieć możliwość wnioskowania o pokrycie przez firmę ubezpieczeniową kwoty VAT wskazanej na fakturze wystawionej przez warsztat.
Odnosząc się natomiast do poszkodowanych będących zarejestrowanymi podatnikami VAT, należy wskazać, że kwestia możliwości wystąpienia o pokrycie przez ubezpieczyciela kwoty VAT uzależniona jest od tego, czy poszkodowany ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabywaniu usługi świadczonej przez warsztat. Gdyby poszkodowany miał prawo obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu zakupu usługi (tzn. gdyby zostały spełnione warunki wskazane w ustawie o VAT), ale nie skorzystał z tego uprawnienia, kwota odszkodowania powinna zostać wypłacona w kwocie netto. Jak wynika z wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z 10 października 2012 r. (III Ca 215/12), do obowiązków poszkodowanego należy działanie zmierzające do ograniczenia rozmiarów szkody. Zaniechanie dążenia przez poszkodowanego do ograniczenia rozmiarów szkody nie może zwiększać zakresu obowiązku odszkodowawczego osoby obowiązanej do jej naprawienia.
