W „Rzeczpospolitej” z 6 i 15 marca sędzia Henryk Walczewski poddał miażdżącej krytyce opinię rzecznika generalnego TSUE w sprawie C-520/21. Choć sądzę, że opinia doświadczonego irlandzkiego prawnika – sędziego Anthony’ego Michaela Collinsa – broni się sama, twierdzenia sędziego Walczewskiego o rzekomych błędach rzecznika TSUE zasługują na polemikę, tym bardziej że ukazując się równocześnie z wypowiedziami przedstawicieli bankowego managementu o rzekomo złym podejściu sądów rozpoznających „sprawy frankowe”, może prowadzić do stworzenia fałszywego obrazu tych spraw oraz związanej z nimi prawnej ochrony konsumentów.
Wnioski wyrażone w opinii w sprawie C-520/21 nie tylko nie zaskakują, a przeciwnie: są oczywistą kontynuacją konsekwentnie utrzymywanej przez TSUE linii orzeczniczej.
Czytaj więcej
Opinia Anthony’ego Michaela Collinsa nie odnosi się wcale do przywrócenia wymaganej dyrektywą równowagi kontraktowej stron, ale sprzyja partykularnym interesom niektórych kredytobiorców.
Czytaj więcej
Uwagi do opinii Rzecznika Generalnego TSUE Anthony’ego Michaela Collinsa z 16 lutego 2023 r.
Czego dotyczą spory
Sędzia Walczewski stwierdza, że procesy konsumentów przeciw bankom nie dotyczą ryzyka walutowego. Twierdzenie to jest tak ogólne, że można się z nim zgodzić lub nie, w zależności od tego, jak się je rozumie. Osią sporu w tych procesach i przyczyną stwierdzania nieważności umów kredytu są niedozwolone postanowienia wiążące wysokość świadczeń stron z kursem waluty obcej.
Swoboda stron w kształtowaniu treści umowy ma granice wyznaczone w art. 3531 k.c., a ich przekroczenie najczęściej skutkuje nieważnością umowy. W przypadku postanowień zawartych z konsumentami umów, których treść nie powstała w toku indywidualnych negocjacji, swoboda kształtowania ich treści przez przedsiębiorcę jest dodatkowo ograniczona zasadami tzw. słuszności kontraktowej, do której odsyłają przepisy dyrektywy 93/13, a w ślad za nimi art. 3851 k.c. – 3853 k.c. Postanowienia umowy naruszające te zasady określane są mianem niedozwolonych, abuzywnych lub nieuczciwych. Ta ostania nazwa, zaczerpnięta z dyrektywy, najlepiej oddaje ich istotę. Sankcją w ich przypadku jest bezskuteczność.
