Po raz 84. Wiedeńscy Filharmonicy zagrają w noworoczne przedpołudnie. Ten najpopularniejszy na świecie koncert będzie transmitowany do 90 krajów. Pokaże go również TVP. Pierwszą część koncertu można oglądać w Dwójce od godz. 11.15.
Dziś mało kto pamięta, że początki tych koncertów sięgają mrocznych czasów nazistowskich. W sylwestrowy wieczór 1939 roku Wiedeńscy Filharmonicy wystąpili z programem złożonym z walców i polek skomponowanych przez Straussów. Pomysł został oceniony przez hitlerowskiego ministra propagandy Josepha Goebbelsa jako wzorcowy przykład propagandy poprzez rozrywkę.
Zafałszowana przeszłość rodziny Straussów
Postanowiono koncerty kontynuować, choć w tym celu trzeba było zafałszować historię. O dorobku Johanna Straussa hitlerowska propaganda twierdziła przecież, że „chyba żadna inna muzyka nie jest tak bardzo niemiecka i tak bliska narodowi, jak muzyka wielkiego króla walca”. Wcześniej w wiedeńskiej katedrze św. Stefana Niemcy zarekwirowali więc stare księgi ślubów, w których zapisano, że protoplasta rodu Straussów Johann Michael, który w tym kościele ożenił się z panną o imieniu Rozalia, jest „ochrzczonym Żydem”.
Od 1941 roku koncerty Wiedeńskich Filharmoników zaczęły odbywać się 1 stycznia. Początkowo ich programy składały się wyłącznie z utworów Straussów. Z czasem zaczęto je uzupełniać innymi nazwiskami, przede wszystkim Josepha Lannera, przyjaciela z czasów młodości Johanna Straussa-ojca. Przez lata koncerty noworoczne prowadzili dyrygenci urodzeni w Wiedniu. W czasie II wojny światowej był to Clemens Krauss, w 1946 roku niejako symbolicznie zastąpił go Josef Krips, który wcześniej nie mógł uczestniczyć w życiu muzycznym, choć był katolikiem, ale ojca miał Żyda.
Najsłynniejsi dyrygenci prowadzą koncerty noworoczne
Krauss potem wrócił, a od 1955 roku przez ćwierć wieku batutę przejął kolejny wiedeńczyk Willy Boskovsky. W 1980 roku po raz pierwszy Wiedeńscy Filharmonicy zaprosili artystę spoza Austrii, Amerykanina Lorina Maazela, który dyrygował w Nowy Rok do 1986 roku. Potem koncerty stały się przeglądem umiejętności najwybitniejszych dyrygentów świata. Obok Maazela rekordzistami są Włoch Riccardo Muti (sześciokrotnie) i urodzony w Indiach Zubin Mehta (pięć razy).
