Przez inflację Polacy mniej marnują i mniej kupują

Pandemia, ale i rosnące ceny spowodowały, że Polacy dużo większą wagę przywiązują do rozważniejszych zakupów. W efekcie mniej żywności trafia do śmieci.

Publikacja: 09.10.2023 03:00

Przez inflację Polacy mniej marnują i mniej kupują

Foto: Bloomberg

Aż 66,5 proc. Polaków, którzy kupują zdrowe produkty, przyznaje, że walka z marnowaniem jedzenia jest dla nich teraz bardzo ważna. Z kolei tylko kilkanaście procent mówi, iż nie stara się kupować mniej produktów spożywczych. Pozostali z różnym natężeniem starają się jednak do koszyków wkładać mniej – wynika z badania Kantaru na użytkownikach aplikacji zdrowe zakupy.

Pokazuje to, jak wielka zmiana zaszła w polskich konsumentach w ostatnich latach. Obecne zmiany w zachowaniach zakupowych to efekt tak pandemii, jak i rosnących cen w sklepach – od miesięcy są one sporo wyższe niż rok wcześniej, wbrew pozytywnym przekazom NBP. Dynamika wzrostu cen w sierpniu w sklepach zmalała, ale wciąż było tam średnio 12,4 proc. drożej niż przed rokiem.

Mimo to, jak podaje Kantar, z badania wynika również, że dla konsumentów podczas zakupów najważniejsza jest jakość, na co wskazało 36 proc. Dopiero w drugiej kolejności badani wskazywali na cenę, wymienianą przez 25 proc. Z kolei 16 proc. wymieniło w tym kontekście informacje o składzie produktów.

– W dzisiejszych czasach konsumenci są coraz bardziej świadomi tego, co kupują. Dostęp do informacji jest łatwiejszy niż kiedykolwiek wcześniej, co pozwala ludziom na dokładne badanie produktów przed zakupem. Jakość jest często postrzegana jako wskaźnik wartości. Jeśli produkt jest wysokiej jakości, konsumenci oczekują, że będzie trwały, efektywny i spełni ich oczekiwania – mówi Marcin Lenkiewicz z grupy Blix. – Mimo że jakość jest ważna, wiele osób musi również zwracać uwagę na budżet. Cena jest bezpośrednim wskaźnikiem tego, ile konsumenci muszą zapłacić za produkt, dlatego jest to kluczowy czynnik decyzyjny. W niektórych przypadkach niska cena może sugerować niższą jakość, ale nie zawsze jest to prawda – dodaje.

Czytaj więcej

Balcerowicz: inflacja w Polsce wyższa niż podaje GUS

Ankietowani dostali też pytanie, czy robiąc zakupy, kierują się tylko i wyłącznie ceną. Całkowicie z takim twierdzeniem zgodziło się zaledwie 2,7 proc. Z kolei 30 proc. wskazywało, że zupełnie się z tym nie zgadza. – Dla wielu konsumentów cena nie jest jedynym kryterium wyboru. Bardzo często klienci szukają produktów, które oferują najlepszą wartość za ich pieniądze. Oznacza to, że chociaż cena jest ważna, równie ważne są inne czynniki, takie jak jakość, trwałość, marka, opinie innych konsumentów czy korzyści zdrowotne – mówi ekspert.

– Użytkownicy aplikacji Zdrowe Zakupy to szczególna grupa: konsumenci świadomi. W końcu sięganie po aplikację związaną ze zdrowym lifestyle'em mówi samo za siebie. Można się więc spodziewać po takiej grupie badanych, że będzie skupiać się bardziej na innych niż cena czynnikach wyboru – mówi Kamila Sondej, senior digital executive w Kantarze. – Jakość produktu, jego wpływ na zdrowie, sposób produkcji to kwestie, które są w tym przypadku w stanie przyćmić czynniki cenowe i okołocenowe. Badani są zapewne świadomi, że zdrowa żywność może być droższa, ale wciąż są skłonni zapłacić więcej za produkty, które uważają za korzystne dla swojego zdrowia – dodaje.

Zdaniem ekspertki konsumenci mogą być bardziej skłonni inwestować w zdrowe produkty spożywcze, aby uniknąć potencjalnych problemów zdrowotnych w przyszłości. Cena zapewne wciąż pozostaje do pewnego stopnia czynnikiem decyzyjnym, ale nie jedynym.

– Polski konsument z każdym rokiem staje się coraz bardziej świadomym konsumentem, wybierającym produkty dobrej jakości. Szczególnie, jeśli mówimy o żywności. Od niej bowiem zależy nasz stan zdrowia, a o zdrowie Polacy troszczą się wyjątkowo. Zgodne jest to z ogólnoświatowymi trendami, gdzie zdrowy sposób odżywiania i aktywność fizyczna zyskują coraz bardziej na popularności – mówi Robert Orpych z Uniwersytetu WSB Merito Chorzów.

– Konsumenci, stojąc przed wyborem „produkt tańszy i słabszej jakości czy produkt droższy, ale wyższej jakości”, coraz częściej wybierają ten drugi. I to pomimo że w Polsce w ostatnich latach na skutek drastycznego wzrostu cen żywność jest po prostu droga – dodaje.

Trzeba zaznaczyć jednocześnie, że sytuacja ta dotyczy konsumentów świadomych i dysponujących odpowiednim budżetem. W pozostałych przypadkach wygrywa kryterium cenowe. – Często ludzi nie stać na zakup zdrowej żywności, a o składzie koszyka wciąż w głównej mierze decyduje cena – podkreśla ekspert.

Rabaty, promocje, wyprzedaże to narzędzia wykorzystywane przez sklepy, których konsumenci żywności szczególnie pożądają. Jednakże w przypadku produktów, gdzie o zakupie w większej mierze decyduje ich jakość, schodzą one na plan dalszy. Dlatego nie powinien dziwić fakt, że decyzja o zakupie zdrowej żywności nie jest tak silnie skorelowana z promocją czy rabatem na dany produkt, jak ma to miejsce w przypadku standardowych produktów żywnościowych. I to pomimo że Polacy zgodnie z większością badań kupują przede wszystkim na promocjach.

– Oczywiście, rabaty i promocje to element ceny, która jest jednym z kluczowych czynników wpływających na decyzje. Zauważalne jednak jest to, że osoby, które chcą zadbać o swoje zdrowie, są gotowe na wybór różnych produktów, kierując się nie tylko ceną czy promocjami, ale też składem i jakością produktu – mówi Arkadiusz Paprzycki z aplikacji Zdrowe Zakupy. – Marka produktu czy reklama ma mniejsze znaczenie, bo klient jest gotowy, żeby podjąć świadomą decyzję i zamienić produkt marki A na inną markę, jeżeli tylko jakość będzie lepsza – dodaje.

Konsumenci, którzy w pierwszej kolejności zwracają uwagę na jakość produktów, wiedzą, że wyższa jakość może wiązać się z wyższą ceną. Dlatego zwracanie uwagi na promocje produktów wydaje się naturalne i zrozumiałe.

Aż 66,5 proc. Polaków, którzy kupują zdrowe produkty, przyznaje, że walka z marnowaniem jedzenia jest dla nich teraz bardzo ważna. Z kolei tylko kilkanaście procent mówi, iż nie stara się kupować mniej produktów spożywczych. Pozostali z różnym natężeniem starają się jednak do koszyków wkładać mniej – wynika z badania Kantaru na użytkownikach aplikacji zdrowe zakupy.

Pokazuje to, jak wielka zmiana zaszła w polskich konsumentach w ostatnich latach. Obecne zmiany w zachowaniach zakupowych to efekt tak pandemii, jak i rosnących cen w sklepach – od miesięcy są one sporo wyższe niż rok wcześniej, wbrew pozytywnym przekazom NBP. Dynamika wzrostu cen w sierpniu w sklepach zmalała, ale wciąż było tam średnio 12,4 proc. drożej niż przed rokiem.

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Handel
Wojna cenowa cieszy konsumentów, ale coraz mocniej uderza w firmy handlowe
Handel
Ofiary wojny cenowej. Za szalone promocje ktoś w końcu zapłaci
Handel
Znana japońska marka odzieżowa otwiera pierwszy sklep w Polsce
Handel
Producent sprzętu Thermomix zwiększa sprzedaż
Handel
Sankcje odcinają rosyjski handel