Zgodnie z zakwestionowanym przepisem art. 9 ust. 3 ustawy z 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów, minister właściwy do spraw zdrowia został upoważniony do ogłoszenia w drodze obwieszczenia kryteriów i sposobu stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu. Zdaniem Rzecznika, ustawodawca upoważnił w ten sposób ministra do wprowadzenia norm prawnych w sposób nieznany Konstytucji RP.
- Obwieszczenie nie jest rodzajem aktu prawnego, a jedynie komunikatem, informacją. Nie może zatem zawierać norm prawnych. Nie bez znaczenia pozostaje przy tym, że wspomniane regulacje dotykają zagadnienia prawnej ochrony życia. Stwierdzenie nieodwracalnego ustania czynności mózgu wyznacza kres prawnej ochrony życia i umożliwia rozpoczęcie procedury pobrania komórek, tkanek lub narządów do przeszczepienia – zauważa RPO.
Ustawa o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów stanowi, że trwałe nieodwracalne ustanie czynności mózgu stwierdza jednomyślnie, na podstawie kryteriów ustalonych przez ministra zdrowia, komisja złożona z trzech lekarzy specjalistów. Przynajmniej jeden z nich musi posiadać specjalizację w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii. Jeden członek komisji musi być specjalistą w dziedzinie neurologii lub neurochirurgii. Komisję powołuje i wyznacza jej przewodniczącego kierownik podmiotu leczniczego lub osoba przez niego upoważniona. Lekarze wchodzący w skład komisji, nie mogą brać udziału w postępowaniu obejmującym pobieranie i przeszczepianie komórek, tkanek lub narządów od osoby zmarłej, u której komisja stwierdziła trwałe nieodwracalne ustanie czynności mózgu.
Na podstawie upoważnienia z Minister Zdrowia wydał obwieszczenie w sprawie kryteriów i sposobu stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu (M.P. z 2007 r. Nr 46, poz. 547). Zdaniem RPO obwieszczenie określa kryteria, którymi komisja musi się kierować oraz opisuje sekwencję niezbędnych działań, które komisja ma podjąć w celu stwierdzenia śmierci mózgu. Są to treści normatywne, które nie mogą być wprowadzone w drodze obwieszczenia, bo obwieszczenie nie jest konstytucyjnym źródłem prawa – uważa RPO.
