Nowe podstawy składek za rodziców na urlopie wychowawczym

W 2017 r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe osób korzystających z urlopu wychowawczego nie może być niższa niż 1500 zł ani wyższa niż 2557,80 zł. W przypadku pracowników pełnoetatowych trzeba ją podnieść od stycznia do 2000 zł.

Publikacja: 22.01.2017 11:45

Nowe podstawy składek za rodziców na urlopie wychowawczym

Foto: 123RF

Mimo że składki zusowskie za pracowników przebywających na urlopie wychowawczym finansuje budżet państwa, to pracodawca musi znać reguły ustalania ich wysokości. To on jest bowiem zobligowany do prawidłowego ich naliczania i wykazywania w dokumentach rozliczeniowych ZUS. Aby właściwie wypełniać obowiązki płatnika składek względem osób przebywających na urlopie wychowawczym, zakład pracy powinien:

- w pierwszej kolejności określić, czy podwładny z tego tytułu podlega ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu,

- następnie wyznaczyć dla pracowników objętych ubezpieczeniami podstawę składek emerytalno-rentowych, którą stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających omawiany urlop,

- w razie potrzeby zmodyfikować podstawę tak, aby mieściła się w przedziale dolnej i górnej granicy, którą jest odpowiednio 75 proc. minimalnego wynagrodzenia oraz 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe).

Jedyny tytuł

To, czy za pracownika na urlopie wychowawczym należy naliczać składki zusowskie, zależy od tego, czy posiada on inne tytuły do ubezpieczeń. Szczegóły w tym zakresie prezentuje >poniższa tabela.

Schemat podlegania ubezpieczeniom ZUS pracownika na wychowawczym

Schemat podlegania ubezpieczeniom ZUS pracownika na wychowawczym

Rzeczpospolita

Średnia z 12 miesięcy

Podstawę składek emerytalno-rentowych za pracownika korzystającego z urlopu wychowawczego stanowi, co do zasady, średnie miesięczne wynagrodzenie (podlegające oskładkowaniu) wypłacone mu za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.

Podstawa wymiaru składek za czas urlopu wychowawczego

Podstawa wymiaru składek za czas urlopu wychowawczego

Rzeczpospolita

Przy liczeniu tej średniej należy się kierować regułami wyznaczania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, ale z pewnymi wyjątkami:

1. uwzględnia się wynagrodzenie w kwocie brutto, łącznie z częścią składek na ubezpieczenia społeczne finansowaną przez zatrudnionego,

2. przyjmować należy wszystkie składniki przychodu uzyskiwane z tytułu stosunku pracy, które nie zostały wyłączone z podstawy składki na ubezpieczenie chorobowe (np. dopłaty do dodatkowego ubezpieczenia na życie, nagrody z okazji ślubu lub ukończenia studiów itp.),

3. nie przelicza się podstawy w przypadku wygaśnięcia prawa do określonego składnika wynagrodzenia (przysługującego na podstawie umowy o pracę lub innego aktu nawiązującego stosunek pracy do określonego terminu) lub zaprzestania jego wypłacania w trakcie trwania urlopu wychowawczego,

4. wynagrodzenie z umów zleceń / umów o dzieło zawartych z własnym pracownikiem w okresie, z którego ustalania jest podstawa, wlicza się bez uzupełniania,

5. zmiana wymiaru czasu pracy w okresie 12 miesięcy poprzedzających urlop nie wpływa na sposób ustalania podstawy (uwzględnia się w niej miesiące zarówno z okresu sprzed modyfikacji etatu, jak i po niej).

Dolna i górna granica

Podstawa wymiaru składek społecznych za osobę korzystającą z urlopu wychowawczego nie może być:

- niższa niż 100 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia – w przypadku pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy,

- niższa niż 75 proc. kwoty ustawowej płacy minimalnej obowiązującej w danym roku – w odniesieniu do osoby zatrudnionej w niepełnym wymiarze czasu pracy,

- wyższa niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty rocznego limitu podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych.

Wraz z początkiem 2017 r.:

- podniesiono ustawowe, pracownicze wynagrodzenie minimalne (z 1850 zł do 2000 zł),

- zniesiono różnicowanie płacy minimalnej ze względu na staż pracy, co oznacza, że od 1 stycznia wszyscy pracownicy pełnoetatowi mają prawo do pensji nie niższej niż 2000 zł brutto,

- podwyższono przeciętne prognozowane wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej (z 4055 zł na 4263 zł, obwieszczenie MRPiPS z 30 listopada 2016 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2017 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia).

Z uwagi na powyższe, od 1 stycznia 2017 r. zmieniły się wartości ograniczenia podstawy składkowej z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym.

Po przerwie w urlopie

Urlop wychowawczy można wykorzystywać w częściach – maksymalnie pięciu. Jeżeli pomiędzy okresami przebywania na tym urlopie nie wystąpiła przerwa trwająca co najmniej 3 miesiące kalendarzowe, to podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe należnych za czas korzystania z tego urlopu nie ustala się na nowo. Potwierdza to ZUS w poradniku zatytułowanym „Zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopach wychowawczych".

Powyższe nie zmienia faktu, że od stycznia 2017 r. podstawa składek emerytalno-rentowych osób korzystających z omawianego uprawnienia nie może być niższa niż 1500 zł dla niepełnoetatowców lub 2000 zł dla pracowników pełnoetatowych.

Przykład

Spółka akcyjna udzieliła swojej pracownicy zatrudnionej od 2012 r. w wymiarze 1/2 etatu urlopu wychowawczego na okresy: od 1 lutego do 30 października 2016 r. oraz od 2 stycznia do 30 czerwca 2017 r. Z tego tytułu podwładna podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz zdrowotnemu.

W opisanej sytuacji w przypadku obu części urlopu, podstawę wymiaru składek emerytalno-rentowych stanowi przeciętny miesięczny przychód (podlegający oskładkowaniu) za okres od 1 lutego 2015 r. do 31 stycznia 2016 r. Wynagrodzenie pracownicy do końca sierpnia 2015 r. wynosiło 1350 zł brutto, zaś od września zostało podniesione do 1480 zł. Uwzględniając te informacje, ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe powinno przebiegać następująco:

Krok 1. Wyznaczenie średniego przychodu:

[1350 zł x 7 m-cy z okresu od lutego do sierpnia 2015 r.] + [1480 zł x 5 m-cy z okresu od września 2015 r. do stycznia 2016 r.] = 16 850 zł : 12 = 1404,17 zł.

Krok 2. Porównanie średniego przychodu do dolnego limitu podstawy składek społecznych obowiązującego osoby na urlopie wychowawczym.

Wyliczona średnia przychodu przekracza 75 proc. minimalnej płacy obowiązującej w 2016 r. (75 proc. x 1850 zł = 1387,50 zł). Z tytułu urlopu trwającego od 1 lutego do 30 października 2016 r. składki emerytalna i rentowa powinny być naliczane od podstawy wynoszącej 1404,17 zł.

Natomiast dla urlopu rozpoczętego od 2 stycznia 2017 r. podstawa składkowa powinna zostać podniesiona do poziomu 1500 zł (75 proc. x 2000 zł), mimo że między pierwszą a drugą częścią urlopu nie było trzech miesięcy kalendarzowych przerwy.

Za część miesiąca

Nierzadko urlop wychowawczy zaczyna się bądź kończy w trakcie miesiąca. Przy naliczaniu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za część miesiąca zastosowanie powinna znaleźć zasada proporcjonalnego zmniejszenia podstawy. Dotyczy to także dolnej granicy podstawy składek osób na wychowawczym.

Ta zasada polega na podzieleniu „całomiesięcznej" podstawy składek przez liczbę dni kalendarzowych danego miesiąca i pomnożeniu wyniku przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tym miesiącu.

Tego pomniejszenia nie należy dokonywać przy naliczaniu składki zdrowotnej należnej z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym. Ta składka jest miesięczna i niepodzielna.

Przykład

Pracownica zatrudniona na 1/4 etatu korzysta od 9 stycznia 2017 r. z urlopu wychowawczego. Średnie wynagrodzenie brutto pracownicy wyliczone z 12 miesięcy poprzedzających ww. urlop wynosi 1300 zł i z tego powodu podstawa składek emerytalnej i rentowej za pełny miesiąc urlopu wychowawczego tej pracownicy powinna wynosić 1500 zł.

Wyliczenie styczniowej podstawy wspomnianych składek powinno wyglądać następująco:

1500 zł : 31 dni stycznia x 23 dni stycznia, w czasie których pracownica podlegała ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu przebywania na wychowawczym w = 1112,90 zł.

Uwaga!

- za „inny tytuł do ubezpieczeń" nie uznaje się tego tytułu, z którego ubezpieczony nabył prawo do urlopu wychowawczego

- jeśli osoba na wychowawczym ma inny tytuł do ubezpieczeń, dochodzi do zbiegu obowiązku ubezpieczenia – w takiej sytuacji to z tego innego tytułu trzeba opłacać składki ZUS

- fakt posiadania lub braku innych tytułów ubezpieczeniowych bądź braku prawa do emerytury / renty, pracownik powinien potwierdzać w stosownym oświadczeniu składanym pracodawcy (np. wraz z wnioskiem o urlop wychowawczy)

Mimo że składki zusowskie za pracowników przebywających na urlopie wychowawczym finansuje budżet państwa, to pracodawca musi znać reguły ustalania ich wysokości. To on jest bowiem zobligowany do prawidłowego ich naliczania i wykazywania w dokumentach rozliczeniowych ZUS. Aby właściwie wypełniać obowiązki płatnika składek względem osób przebywających na urlopie wychowawczym, zakład pracy powinien:

- w pierwszej kolejności określić, czy podwładny z tego tytułu podlega ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu,

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP