Tomasz Markowski: Dla Kaczyńskiego interes państwa był najważniejszy, dla PO - nie

Plus Minus: Był pan wpływowym politykiem PiS. W 2007 roku, tuż przed wyborami, okazało się, że wbrew prawu pobierał pan dodatek do mieszkania w Warszawie, i kariera legła w gruzach. Co pana podkusiło, żeby połaszczyć się na te pieniądze?

Tomasz Markowski: Rzecz w tym, że nie zrobiłem niczego niewłaściwego. Nie warto by było robić czegoś takiego i niszczyć sobie życie oraz karierę. Gdy zostałem posłem z Bydgoszczy w 2001 roku, za własne pieniądze wynająłem tam mieszkanie, bo nie chciałem być deputowanym-spadochroniarzem, który w swoim okręgu pojawia się raz w miesiącu. Spytałem w Kancelarii Sejmu, czy w tej sytuacji mam prawo do dopłaty do mieszkania w Warszawie. Rozmowa była następująca: „Jest pan zameldowany w Warszawie? – Nie. – To dodatek panu przysługuje".

Został pan skazany przez sąd za wyłudzenie 142 tys. zł?

A widzi pani, powinienem zażądać takiego oświadczenia na piśmie, bo gdy w 2007 roku poszedłem do Kancelarii Sejmu w tej sprawie – a byłem pewien, że idę jak po swoje, wytoczę proces o zniesławienie „Gazecie Wyborczej", która opisała tę sprawę, i go wygram – to się okazało, że rozmowy sprzed lat nikt nie pamięta, za to jest jakaś ekspertyza i moje prawo do dodatku mieszkaniowego nie jest takie oczywiste. Mimo to dwukrotnie wygrałem sprawę w sądzie I instancji. Ale też dwa razy sąd II instancji cofał ją do ponownego rozpatrzenia. Ostatecznie za trzecim razem w I instancji zostałem skazany przez sędziego Wojciecha Łączewskiego, a sąd okręgowy przy ul. Chopina w Warszawie, gdzie trafia większość spraw politycznych, szybciutko przyklepał sprawę, odrzucając wszystkie moje wnioski dowodowe.

To ten sam sędzia, który skazał Mariusza Kamińskiego za przekroczenie uprawnień?

Tak. Tych dwóch lat pozbawienia wolności, w zawieszeniu na dwa, żądał dla mnie prokurator, ale sędzia Łączewski oznajmił, że dwa lata to nie wyrok, więc jeszcze dołoży mi 35 tys. zł grzywny, bo to dopiero będzie właściwy wymiar kary. I jeszcze się przy tym uśmiechał z dużą satysfakcją, bo właśnie zniszczył mnie finansowo. Musiałem oddać rzekomo wyłudzone pieniądze z odsetkami, które narosły przez lata sporu sądowego, a jeszcze doszły do tego koszty sądowe. W sumie kosztowało mnie to ponad 200 tys. zł. Później przeanalizowałem skład tego sądu okręgowego i zauważyłem, że gdy sprawa dotyczyła osoby związanej z prawicą, nie było korzystnego orzeczenia, a z lewicą – niekorzystnego. Jeden z przewodniczących składów prowadził sprawę palenia akt SB na Szczęśliwicach tak skutecznie, że wreszcie się przedawniła i nikogo nie skazano. Inny uniewinnił likwidatora majątku PZPR itd. Można by długo wymieniać.

Politycy chętnie tłumaczą swoje winy spiskiem politycznym, żeby się wybielić. Kancelaria Sejmu jakoś nie była po pana stronie.

Bo to była misterna operacja. Wydaje mi się, że brał w niej udział Michał Kamiński, któremu bardzo zależało na zmianie układu sił w moim okręgu wyborczym.

Przecież on nie kandydował z Bydgoszczy.

Ale robił wszystko, żeby pozbyć się mnie i żeby zaistniał tam jako lider Wojciech Mojzesowicz, przejęty z Samoobrony. Poza tym w tej intrydze musiał brać udział Ludwik Dorn, ówczesny marszałek Sejmu, który mnie nie lubił, bo parę razy go skrytykowałem. Urzędnicy z Kancelarii Sejmu musieli do niego pójść z tą sprawą i on zdecydował, żeby mnie utopić. Gdy Jan Olszewski do niego dotarł, by mi pomóc, Dorn nawet nie chciał z nim gadać. To Kamiński z Dornem wmawiali prezesowi Jarosławowi Kaczyńskiemu, że moja historia jest sprawą na miarę Beaty Sawickiej, która wzięła łapówkę, co zobaczyła cała Polska. Ja pieniędzy na dopłaty na oczy nie widziałem, bo szły bezpośrednio do właścicieli wynajmowanych przeze mnie mieszkań. Kamiński z Dornem przekonywali, że PO w kampanii będzie wykorzystywała moją sprawę do uderzenia w PiS i że jedynym rozwiązaniem jest zdjęcie mnie z listy. I tak się stało. Jestem wdzięczny Jarosławowi Kaczyńskiemu, że mimo to, do momentu postawienia mnie w stan oskarżenia, utrzymywał mnie na stanowisku szefa okręgu. Cały czas pracowałem przy kampanii, organizowałem wieszanie plakatów, tyle że mojego plakatu już nie było. Ale byłem przekonany, że ta sprawa w ogóle nie wyjdzie z prokuratury, choć dostałem nawet dozór policyjny.

Miał pan dozór policyjny w sprawie o wyłudzenie dotacji do mieszkania?

Na etapie postępowania w prokuraturze. Sędzia na pierwszej rozprawie zdjął ten dozór. Ale prokurator sobie trochę poużywał. Musiałem meldować się razem z chłopakami w dresach na komisariacie i podawać specjalny numer, na podstawie którego policjant odhaczał, że się zameldowałem. Nie skarżę się, tylko stwierdzam fakt.

Reasumując, to zaangażowanie w politykę słono pana kosztowało?

Z całą pewnością. Majątku się nie dorobiłem, a do dziś spłacam długi wobec Skarbu Państwa. Właśnie negocjuję rozłożenie spłaty odsetek na raty. Po moich doświadczeniach dochodzę do wniosku, że do polityki powinni iść ludzie materialnie zabezpieczeni, a najlepiej, żeby mieli dorosłe dzieci, bo polityka stale nie ma w domu i sprawy rodzinne leżą odłogiem.

Pan w ogóle nie miał dzieci, gdy trafił pan do polityki w 1995 roku.

To prawda. Zapisałem się wtedy do młodzieżówki Ruchu Odbudowy Polski Jana Olszewskiego i wyżywałem się w działalności politycznej. No ale potem założyłem rodzinę i zaczęły się kłopoty. Rzadko która młoda żona czy mąż, bo to dotyczy obu płci, znosi dobrze fakt, że drugiej połówki nie ma w domu i wanienkę z wodą musi wylewać sama. Moje małżeństwo nie wytrzymało tej próby. Zresztą moje pokolenie generalnie skończyło źle w polityce. Paru moich kolegów wypadło za burtę tak samo jak ja.

O kim pan mówi?

Adam Hofman, Zbigniew Girzyński, Dawid Jackiewicz – wszyscy wypadli z polityki. Girzyński i Jackiewicz byli ze mną w młodzieżówce ROP. Była to prężna organizacja i sporo się o nas mówiło. Mieliśmy swoje ogniwa w każdym większym mieście. Gdy Jan Olszewski przegrał batalię polityczną o wejście ROP do Akcji Wyborczej Solidarność, nie szukaliśmy nowego miejsca, tylko pozostaliśmy w partii. Czas zresztą pokazał, że dla AWS ta decyzja źle się skończyła.

Dla ROP też.

Nasza koncepcja przegrała. Jan Olszewski chciał, żeby AWS była oparta z jednej strony na ruchu patriotyczno-narodowym, reprezentowanym przez Olszewskiego, Antoniego Macierewicza, Jana Parysa, a z drugiej strony na ruchu związkowym. ROP był wtedy najsilniejszą partią na prawicy i wydawało się, że ten pomysł jest logiczny. Ale Marian Krzaklewski, ówczesny szef NSZZ Solidarność i patron AWS, wybrał sobie za partnerów partie słabsze. Być może obawiał się silnych postaci skupionych w ROP i wybrał mniejsze podmioty, uznając, że będą łatwiejsze do zarządzania. Na koniec zawiązał koalicję z Unią Wolności, czyli partią odpowiedzialną za to, że po 1989 roku nie odzyskaliśmy niepodległości. To już było dla nas nie do zaakceptowania.

Nie odzyskaliśmy niepodległości w 1989 roku?

Oczywiście, że nie. To, że w 1989 roku kilku gości spotkało się, wypiło razem wódkę i umówiło się w sprawie zmiany władzy, nie oznacza, że od tego momentu mamy wolną, niepodległą Polskę. Przez lata mieliśmy po prostu kontynuację. Postkomunę. Ukradziono nam pół Polski. Nikt nie został skazany za zbrodnie z czasów PRL. Sędziowie stali na straży poprzedniego systemu i pilnowali, żeby nikt nie poniósł odpowiedzialności. A to wszystko przy udziale ludzi, którzy byli skupieni w Unii Demokratycznej, a później Unii Wolności. O ile można tłumaczyć ich działania na samym początku transformacji – mogli wierzyć, że ratują społeczeństwo przed rozlewem krwi – o tyle formy odwołania rządu Jana Olszewskiego nie można wytłumaczyć.

Jakiej formy? Rząd nie miał większości i został odwołany większością głosów, zgodnie z regułami demokratycznymi.

Odsyłam do filmu „Nocna zmiana". Tam można zobaczyć, jakie emocje towarzyszyły temu głosowaniu. Tamten podział, kto po której stronie wówczas stanął, jest do dzisiaj aktualny. I przez cały czas u władzy byli ci, którzy konserwowali stare układy. Dopiero za sprawą PiS wahadło po raz pierwszy od 1989 roku wychyliło się na rzecz wolności i demokracji. Wcześniej nikt nie był w stanie go nawet ruszyć, takie było ciężkie.

Chodzi panu o czystki w administracji, sądach, Trybunale Konstytucyjnym?

To nie są czystki, tylko konieczna wymiana. Wielu ludzi z dawnego systemu w ogóle nie ruszono z administracji po 1989 roku, np. naczelników urzędów skarbowych. W województwie kujawsko-pomorskim jako jedynym w Polsce w 2005 roku postulowałem skuteczną wymianę naczelników urzędów skarbowych. A potem nowi ludzie łapali się za głowę, że były takie wysokie umorzenia podatkowe. Prawo dawało przewagę ludziom byłej nomenklatury. Sam pilotowałem sprawę, jedną z wielu, pewnego biznesmena, który kupił przedsiębiorstwo z mieszkaniami zakładowymi i postanowił je natychmiast sprzedać, a ludzi wyrzucić na bruk. Prawo na to pozwalało, choć to nie było zgodne z jakimkolwiek interesem społecznym. To, że Jerzy Urban mógł wypisywać kłamstwa o Jarosławie Kaczyńskim, było dowodem na to, że nic się nie zmieniło, jeżeli chodzi o system. Urban powinien siedzieć w więzieniu.

Za co? Za artykuły prasowe?

Za to, co robił wcześniej.

Był rzecznikiem rządu, co prawda w stanie wojennym, ale to jednak nie przestępstwo.

Komunizm nie różnił się wiele od nazizmu. A przecież propagandyści nazistowscy nie opływali w dostatki po II wojnie światowej.

Uważa pan, że Jerzy Urban był jak Joseph Goebbels i tak jak on powinien skończyć?

Nie upraszczajmy tego. Nie chodzi o to, żebyśmy robili drugą Norymbergę. Ale za takie rzeczy trzeba ponieść jakąś odpowiedzialność. A na pewno tą odpowiedzialnością nie może być luksus. PRL to nie był wesoły autobus, tylko ustrój totalitarny. Dochodziło w nim do mordów na tle politycznym i wielu innych prześladowań. To wszystko nie zostało rozliczone.