Jak legalnie pozbyć się drzewa

Od Nowego Roku zmieniły się zasady wycinki drzew na firmowych działkach oraz prywatnych posesjach. A to za sprawą nowelizacji ustawy z 16 grudnia 2016 r. o ochronie przyrody (DzU z 30 grudnia 2016 r., poz. 2249).

Przepisy nie są precyzyjne i w praktyce właściciele nieruchomości czy ich zarządcy oraz sami urzędnicy mają sporo problemów interpretacyjnych.

Na prywatne cele

Obecnie właściciele prywatnych posesji są zwolnieni z obowiązku uzyskania zezwolenia na wycinkę drzew, jeżeli nie jest ona związana z działalnością gospodarczą. Mówi o tym art. 83f ust. 3a ustawy o ochronie przyrody.

Z przepisów nie wynika jednak wprost, czy z obowiązku uzyskania zezwolenia zwolnione są również wspólnoty mieszkaniowe, spółdzielnie mieszkaniowe oraz rolnicy. Większość urzędów, tak jak Urząd Miasta w Krakowie, uważają, że te dwa pierwsze podmioty powinny ubiegać się o zezwolenie na wycinkę. Natomiast generalnie rolnicy powinni się o nie starać dopiero, gdy wycinka jest związana z prowadzeniem gospodarstwa. Od 1 stycznia zwolnione z zezwolenia jest wykarczowanie gruntu, który do tej pory leżał odłogiem, pod działalność rolniczą. W związku jednak z tymi wątpliwościami wspólnota, spółdzielnia lub rolnik, zanim zdecydują się na wycinkę, powinni zasięgnąć języka w swoim urzędzie i dowiedzieć się, jak tam interpretują przepisy.

Zanim nie ukształtuje się orzecznictwo lub nie wejdzie w życie nowelizacja doprecyzowująca ustawę o ochronie przyrody, lepiej bowiem nie ryzykować. Wciąż bowiem obowiązują kary za nielegalną wycinkę.

Warto też pamiętać, że zezwolenie należy posiadać w wypadku prywatnej nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków.

Uwaga! Wspólnoty mieszkaniowe oraz spółdzielnie mieszkaniowe o planowanej wycince drzew powinny poinformować mieszkańców.

Pod działalność gospodarczą

Po 1 stycznia nic się nie zmieniło w wypadku firm i osób prowadzących działalność gospodarczą. W ich wypadku trzeba uzyskać zezwolenie i wnieść opłatę.

Nowe przepisy przyznały też kompetencje radom gmin (miast) do ustalenia w formie uchwały swoich zasad wycinki. Będzie miała ona charakter prawa miejscowego. W swojej uchwale, jeżeli zdecydują się ją podjąć, powinny uwzględnić kryteria z ustawy o ochronie przyrody. Ich lista jest długa. Znajdują się na niej m.in.: gatunek, wiek drzewa lub krzewu, cel usunięcia drzewa (krzewu), tj. czy jest związany z prowadzeniem działalności gospodarczej, czy nie etc.

Gdzie z wnioskiem

Zezwolenie na wycięcie drzewa wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta. W niektórych wypadkach urzędy inne niż gminy czy miasta. Tak będzie np. w wypadku drzew rosnących na nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków lub na terenie rezerwatu przyrody albo parku narodowego. W pierwszym wypadku właściwą instytucją będzie wojewódzki konserwator zabytków, w drugim – regionalny dyrektor ochrony środowiska, a trzecim – dyrektor parku.

Uwaga! Wzory wniosku można znaleźć na stronach internetowych gmin w zakładce BIP. Często oprócz wzorów znajdują się tam również informacje o procedurze i przepisach.

Jakie opłaty

Opłaty nadal będzie się wnosiło za wycinkę na cele gospodarcze. Zmienią się jednak zasady ich naliczania.

Przed 1 stycznia urzędnik brał pod uwagę wielkość obwodu pnia, gatunek drzewa i jego lokalizację. Wysokość opłat zależała od tego, czy jest to np. miasto, wieś czy teren objęty ochroną zabytkową. Stawki określało zaś rozporządzenie ministra środowiska.

Teraz opłatę za usunięcie drzewa ustala się, mnożąc liczbę cm obwodu pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm i stawkę opłaty.

Gdy chodzi o krzewy, to mnoży się liczbę metrów kwadratowych powierzchni gruntu pokrytej usuwanymi krzewami i stawkę opłaty.

Wysokość stawki mają ustalać gminy w formie uchwały. Gminne stawki nie mogą jednak przekroczyć 500 zł w wypadku drzew,a a w wypadku krzewów – 200 zł. Gdyby gmina nie ustaliła swoich stawek, to obowiązują te z ustawy o ochronie przyrody. Przykładowo, jeżeli przedsiębiorca chce usunąć kasztanowiec biały o obwodzie pnia 150 cm to opłatę administracyjną wylicza się w następujący sposób:

150 (obwód w cm) x 500 (stawka opłaty w zł) = 75 tys. zł

Nowe przepisy obowiązują krótko. Mało jest więc prawdopodobne, by jakaś gmina ustaliła swoje stawki. Dlatego urzędnicy, ustalając wysokość opłat będą brać pod uwagę te z ustawy, czyli 500 i 200 zł.

Uwaga! W wypadku postępowań o udzielenie zezwolenia rozpoczętych przed 1 stycznia stosuje się stare stawki z rozporządzenia, chyba że nowe są korzystniejsze, wtedy urzędnik zastosuje nowe.

Kary i abolicja

Nowe przepisy nadal przewidują kary za nielegalną wycinkę drzewa (krzewu), tj. bez zezwolenia. Wynosi ona – tak jak wcześniej – dwukrotność opłaty, jaką wnosiłoby się za zezwolenie na wycinkę.

Na nowych przepisach skorzystają osoby, które przed 1 stycznia wycięły nielegalnie drzewo (krzew) na prywatnej działce bez wymaganego zezwolenie. Pod warunkiem że ich sprawa nie zakończyła się decyzją ostateczną.

Nowe uregulowania przewidują bowiem, że jeżeli usunięcie drzewa przez osobę fizyczną nie było związane z prowadzeniem działalności gospodarczej lub nie dotyczyło nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków to postępowanie takie zostanie teraz umorzone. Gminy zrobią to z urzędu i następnie zawiadomią osobę, która miała być ukarana.

Natomiast postępowania wszczęte przed 1 stycznia br. w stosunku do podmiotów i osób, które teraz również muszą uzyskać zezwolenie, będą nadal się toczyły. Jeżeli kara ustalona na podstawie nowych stawek opłaty będzie korzystniejsza dla ukaranego, to wówczas urzędnik wyliczy ją według nowych stawek, a jak mniej surowe będzie według starych, to wówczas one będą miały zastosowanie.

Przepisy przewidują odstąpienie od wymierzenia kary za nielegalną wycinkę osobom, które wycięły drzewo, będąc w stanie wyższej konieczności, np. gdy zagrażało ono życiu.

Za nielegalną wycinkę można ścigać tylko przez pięć lat.

Jodła za jodłę

- Czasami urzędnicy udzielają zezwolenia na wycięcie drzewa (krzewu) pod warunkiem, że w zamian posadzi się inne. Kompensacja nie jest jednak obowiązkowa. Urzędnik samodzielnie decyduje, czy zastosować takie rozwiązanie czy nie.

- Jeśli urząd zgodzi się na przesadzenie lub nowe nasadzenia, to nie wnosi się od razu opłaty za udzielenie zezwolenia. Jest ona bowiem odroczona na trzy lata. Jeżeli przez ten czas nowe bądź przesadzone drzewa (krzewy) przeżyją, opłata zostanie umorzona.

- Gdy posadzone drzewa lub krzewy lub ich część nie zachowały żywotności z przyczyn zależnych od posiadacza nieruchomości, opłata jest przeliczana proporcjonalnie do liczby drzew lub powierzchni krzewów, które nie zachowały żywotności.

Kiedy wycinka nie wymaga zezwolenia

Zgoda nie jest potrzebna dla:

- krzewu albo krzewów rosnących w skupisku o powierzchni do 25 mkw.;

- krzewów na terenach pokrytych roślinnością pełniącą funkcje ozdobne, z wyjątkiem krzewów rosnących w pasie drogowym drogi publicznej; na nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków oraz na terenach zieleni;

- drzew, których obwód pnia na wysokości 130 cm