Tusk: Nie róbcie tego Polsce

Nie miałem zbyt wielkich nadziei na spotkanie z prezydentem, ale trzeba wykorzystać każdą okazję, żeby pomóc Polsce wyjść z tego zakrętu, na jakim się znalazła. Mam własną opinię o tym, co się dzieje w Polsce, i jest ona bardzo krytyczna. Ale rząd PiS musi wiedzieć, jakie grożą konsekwencje za obecne działania związane z sądownictwem - mówił Donald Tusk, gość dzisiejszych "Faktów po Faktach" w TVN24.

Mówił, że nie chodzi o karanie, ale w takim przypadku, jaki ma miejsce w Polsce, konsekwencje są automatyczne. - Chodzi również o reputację Polski w UE, a właściwie na całym świecie - mówił szef RE.

Polska, i byliśmy z tego bardzo dumni, przez ostatnich 25 lat zbudowała podwaliny zdrowej demokracji, w której możliwie najmniej szkodzi się, a najbardziej pomaga obywatelom. Można wiele napisać, ile zaniedbano, ile popełniono błędów, ale dziś wyraźnie widać, że odwracany jest strategiczny kierunek na Zachód, którym szliśmy. Dziś czujemy, że jest odwrotnie, i widzi to świat - mówił Dona;d Tusk.

Skomentował też dzisiejszą krytykę obecnej sytuacji w Polsce, która wyszła z Białego Domu. - Kontrowersyjny prezydent USA, ale lubiany przez dzisiejsze władze w Polsce, bywał w konflikcie z wymiarem sprawiedliwości w swoim kraju. Ale do głowy mu nie przyszło, żeby do góry nogami wywracać amerykański system prawny - podkreślił szef RE.

- W tym sensie byłem rozczarowany odmową spotkania ze strony prezydenta. Uważam, że wciąż większość Polaków uważa, że jesteśmy w UE i naszym interesie nie leży konfrontowanie się z UE i robienie jej na złość. Całość zmian proponowanych przez PiS ma wewnętrzną logikę. Ta logika, zarówno w polityce zagranicznej, wymiarze sprawiedliwości to odejście od modelu wolnościowego, w którym państwo nie wszystko za za obywatela załatwia. Generalnie odchodzimy od tej zasady, że to władze są podporządkowane obywatelowi, a nie odwrotnie - uważa były premier.

- To, czy wolność w Polsce będzie zagrożona, zależy od intencji tych, którzy na razie szykują sobie instrumenty do ograniczania tej wolności. Trzeba rozdzielić dwa problemy - po pierwsze legalistyczne, w których nie czuj e się kompetentny, ale mamy zarówno opinie naszych konstytucjonalistów, prawników sejmowych i senackich, dużej części opinii publicznej, sędziów, rektorów, a równocześnie takich instytucji jak Komisja Wenecka, Rada Europy czy Komisja Europejska. One wszystkie są zbieżne i dotyczą fundamentalnej sprawy dla naszej, świata zachodniego, cywilizacji. Na razie widzimy, że władze majstrują przy przepisach po to, jeśli zechcą, by wolność ograniczyć, uzyskać nad obywatelem w sensie politycznym władzę prawną i sądowniczą. Po tylu latach życia w PRL wydawało nam się, że to minęło bezpowrotnie - mówił Tusk.

Pytany o to, po co szefowi PiS Jarosławowi Kaczyńskiemu są potrzebne takie działania, Tusk stwierdził, że nie jest psychologiem. - Jeśli chodzi o wymiar polityczny, mam bardzo złe domysły, więc nie chcę tego rozwijać. Ale słuchając polskich i europejskich komentarzy trudno nie zwrócić uwagi na brak pragmatyzmu, irracjonalność tych działań. Są coraz bardziej konfrontacyjne i siłowe, a dla sprawnego funkcjonowania państwa zaproponowane zmiany nie będą miały wpływu - uważa Tusk.

- Ceną za najważniejszą wartość systemu prawnego, jaki jeszcze mamy w Polsce, a ą wartością była niezależność sędziów od władzy politycznej, ceną była też brak przymusu wobec sędziów reformowania wymiaru sprawiedliwości. Byliśmy świadomi, że sądy w Polsce może nie pracują tak szybko jak w innych krajach w Europie, rozmawialiśmy tym z sędziami, czasami napotykając na opór, czasem na zrozumienie. Reformy, które rozpoczęliśmy miały na celu przyspieszenie i usprawnienie procedowania, ale zawsze zatrzymywałem się tam, gdzie słyszałem sygnał: to może naruszyć niezawisłość sądu. Dziś mamy do czynienia nie z reformą sądownictwa, tylko odebraniem im niezależności - uważa były premier.

Tusk przypomniał, że swoją krytyczną opinię dotyczącą sędziów wyrażał jako premier, ale w żadnym stopniu nie jest to uzasadnieniem dla odebrania niezawisłości sądom.
- To, co się dzieje, to nie jest leczenie dżumy cholerą, ale grypy cholerą - mówił. - Można było krok po kroku usprawniać działania sądów i to się działo przez ostatnie lata. Dziś buduje się system, w którym zgodnie z ustawą sędziowie od momentu mianowania az do przejścia na emeryturę będą podlegali całkowitej kontroli politycznej.

Pytany o to, czy po wprowadzeniu zmian będzie miał zaufanie do polskich sądów, zwłaszcza że w najbliższej przyszłości będzie w nich bywał, Tusk odparł: - Słyszałem już takie opinie, że jestem jednym z powodów, dlaczego PiS chce mieć polityczny nadzór nad sądami i prokuraturą. Czy będzie to wykorzystane dla osobistej zemsty - nie mogę tego wykluczyć - mówił szef RE.

Jego zdaniem polityczność sądów może być bardzo poważnym problemem dla Polski. - To może się stać za chwilę. Jeśli zmiany zostaną wprowadzone, Polsce grozi ocena KE, że polskie sądy nie są obiektywne, gdy rozstrzygają także sprawy związane z prawem europejskim.