Zofia Chomętowska. Albumy fotografki

Zdjęcia Zofii Chomętowskiej, jednej z najważniejszych fotograficzek Warszawy międzywojnia i okresu II wojny światowej, zostały zebrane w cztery albumy przez Muzeum Warszawy oraz Fundację Archeologia Fotografii.

Aktualizacja: 30.07.2016 14:53 Publikacja: 30.07.2016 00:01

Foto: Fot. Zofia Chomętowska, FAF

Zofia Chomętowska urodziła się w 1902 roku w arystokratycznej rodzinie książąt Druckich-Lubeckich. W młodości zamieszkiwała w majątku Porochońsk na Polesiu. To właśnie te tereny, leżące dziś poza granicami Polski, oraz ich mieszkańcy stali się bohaterami pierwszych zdjęć fotograficzki. Początkowo robiła zdjęcia skrzynkowym Kodakiem, od 1928 roku — aparatem małoobrazkowym Leica.

Zofia Drucka-Lubecka w 1919 roku wyszła za mąż za Władysława Czechowicza-Lachowickiego herbu Ostoja. Małżeństwo jednak zostało unieważnione, a artystka w 1930 roku wstąpiła w kolejny związek małżeński z Jakubem Chomętowskim herbu Lis. Mimo rozwodu w połowie lat 30. zachowała po nim nazwisko. I po rozstaniu na stałe zamieszkała w Warszawie.

Fotograficzna pasja Chomętowskiej zamieniła się w główne źródło utrzymania. Na jej zdjęciach zamiast rybaków i kobiet robiących pranie zaczęła pojawiać się architektura stolicy. Po drodze była też fotografia reklamowa oraz przygoda z miesięcznikiem „Kobiety w Pracy” na stanowisku redaktorki artystycznej. Jednak na pierwszym planie pozostała fotografia dokumentalna.

Na zlecenie prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego wykonała cykl zdjęć „Warszawa wczoraj, dziś i jutro”, który był prezentowany u progu II wojny światowej w Muzeum Narodowym. Na zdjęciach Zofia Chomętowska pokazała elementy krajobrazu miasta, które wymagają zmiany – drewniane domy na Woli czy wysypiska śmieci. Z kolei jej fotografie ukazujące obraz zniszczeń wojennych Warszawy i wracających do miasta ludzi zostały zaprezentowane w Muzeum Narodowym na niezwykle ważnej wystawie „Warszawa oskarża” w 1945 roku.

W 1947 roku w związku z przygotowywaną ekspozycją Chomętowska wyjechała do Londynu. Stamtąd wraz z synem i córką wyemigrowała do Argentyny, w której osiedliła się na wiele lat. Na kliszy zarejestrowała całą podróż przez Europę do Buenos Aires. W Argentynie nie przestała fotografować.

Wydawnictwo „Zofia Chomętowska. Albumy fotografki” jest przekrojem przez różne okresy twórczości tej niezwykłej artystki. Album „Entuzjastka 1912-1935” opowiada historię dojrzewania i życia na Polesiu. „Profesjonalistka 1936-1945” pokazuje twórczość Chomętowskiej z okresu spędzonego w Warszawie. „Dokumentalistka 1945” jest zapisem fotografii wojennych, a „Emigrantka 1946-1981” podróży po Europie i życia na obczyźnie.

Albumy składają się na opowieść o fascynującym życiu zawodowym i prywatnym Zofii Chomętowskiej, która mimo uprzywilejowanej pozycji społecznej, jakie dało jej arystokratyczne pochodzenie, musiała przecierać fotograficzne szlaki w warszawskim środowisku artystycznym zdominowanym przez mężczyzn. Zresztą udało się to Chomętowskiej z niemałym sukcesem, o czym świadczą nie tylko liczne nagrody w konkursach i udział w wystawach, ale także miejsce w stowarzyszeniach fotograficznych jak Fotoklub Polski oraz stanowisko wiceprezeski w Polskim Towarzystwie Fotograficznym.

Kilkaset zreprodukowanych zdjęć Zofii Chomętowskiej zostało uzupełnionych o eseje czworga badaczy – Eweliny Lasoty, Karoliny Ziębińskiej-Lewandowskiej, Tomasza Ferenca i Joanny Łuby.

Zbiór „Zofia Chomętowska. Albumy fotografki” Anny Kotańskiej, Anny Topolskiej i Karoliny Puchały-Rojek ukazał się nakładem Muzeum Warszawy i Fundacji Archeologia Fotografii w maju 2016 roku.

Zofia Chomętowska urodziła się w 1902 roku w arystokratycznej rodzinie książąt Druckich-Lubeckich. W młodości zamieszkiwała w majątku Porochońsk na Polesiu. To właśnie te tereny, leżące dziś poza granicami Polski, oraz ich mieszkańcy stali się bohaterami pierwszych zdjęć fotograficzki. Początkowo robiła zdjęcia skrzynkowym Kodakiem, od 1928 roku — aparatem małoobrazkowym Leica.

Zofia Drucka-Lubecka w 1919 roku wyszła za mąż za Władysława Czechowicza-Lachowickiego herbu Ostoja. Małżeństwo jednak zostało unieważnione, a artystka w 1930 roku wstąpiła w kolejny związek małżeński z Jakubem Chomętowskim herbu Lis. Mimo rozwodu w połowie lat 30. zachowała po nim nazwisko. I po rozstaniu na stałe zamieszkała w Warszawie.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sztuka
Omenaa Mensah i polskie artystki tworzą nowy rozdział Biennale na Malcie
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Rzeźba
Rzeźby, które przeczą prawom grawitacji. Wystawa w Centrum Olimpijskim PKOl
Rzeźba
Trzy skradzione XVI-wieczne alabastrowe rzeźby powróciły do kościoła św. Marii Magdaleny we Wrocławiu
Rzeźba
Nagroda Europa Nostra 2023 za konserwację Ołtarza Wita Stwosza
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Rzeźba
Tony Cragg, światowy wizjoner rzeźby, na dwóch wystawach w Polsce