Iran: Miłośnicy poezji, pogromcy Babilonu

Iran w większości zamieszkany jest przez Persów, lud indoeuropejski wywodzący się od Ariów, przybyłych nad Zatokę Perską w II tysiącleciu p.n.e. Jeśli chodzi o geny i język, to więcej mają wspólnego z Polakami – bo polski i perski wywodzą się ze wspólnego praindoeuropejskiego korzenia – niż z Arabami, ludem pochodzenia semickiego, bliskiego Żydom czy starożytnym Fenicjanom.

Aktualizacja: 27.06.2018 05:43 Publikacja: 26.06.2018 17:45

Iran: Miłośnicy poezji, pogromcy Babilonu

Foto: Fotorzepa/ Bogusław Chrabota

Język perski, będący drugim językiem islamu i lingua franca dla blisko 80 mln mieszkańców Środkowego Wschodu, w ogóle nie jest spokrewniony z językiem arabskim, choć łączy je podobne pismo: współczesny alfabet perski powstał na bazie arabskiego – różnią go cztery dodatkowe litery. Dawniej rola perskiego była jeszcze większa. Jeszcze w XVIII w. był to język dworu na całym Bliskim Wschodzie, podobnie jak francuski w Europie.

Czytaj więcej:

Irańscy łowcy węży

Starożytni Persowie stworzyli bardzo rozwiniętą cywilizację. W VII w. p.n.e. podbili Asyrię, a w następnym stuleciu Babilonię, Egipt i dolinę Indusu. Wyznawali zaratusztrianizm, jedno z pierwotnych wierzeń ludów indoeuropejskich, uznawany za pierwszą religię monoteistyczną. Słowo „Persja" rozpowszechnili Grecy, ale w języku perskim zawsze miało ono węższe znaczenie: oznaczało mieszkańców regionu Persis. A jako nazwy całego kraju używano słów: Airjana, Arjan, Eran, Iran – oznaczających „państwo aryjskie", czyli kraj Ariów.

Kulturowe związki Iranu ze światem arabskim są wynikiem podboju terenów starożytnej Persji przez Arabów w VII w. Persowie ulegli islamizacji, ale nie poddali się arabizacji, zachowując dużą odmienność kulturową. Dziś są drugim najważniejszym ludem świata islamskiego, blisko spokrewnionym z Tadżykami z Afganistanu i Tadżykistanu. Ich religia różni się jednak od islamu sunnickiego, który dominuje w świecie arabskim. Iran jest jedynym państwem na świecie, gdzie religią państwową jest szyizm, a dokładniej imamizm, główny nurt islamu szyickiego uznający pierwszych 12 imamów. W krajach arabskich szyici są często prześladowani lub dyskryminowani.

Irańczycy są świadomi swoich korzeni i wielkiego dorobku cywilizacyjnego. Wpływy dawnej kultury perskiej wciąż można dostrzec w architekturze, literaturze czy sztuce. Szczególnie perska poezja – fundament irańskiej kultury, wywiera ogromny wpływ na cały Środkowy i Bliski Wschód. Konkursy poetyckie w Iranie cieszą się podobną popularnością jak najważniejsze wydarzenia sportowe. A tamtejsza liga piłkarska do najsłabszych nie należy: oferowane sportowcom kontrakty są na tyle wysokie, że rzadko decydują się na transfer do Europy.

Starsi mieszkańcy pamiętają wciąż czasy szacha sprzed rewolucji islamskiej w 1979 r., gdy swobody i obyczajowość były zupełnie inne: dostępny był alkohol, a kobiety ubierały się po europejsku. Teheran do dziś pozostaje miastem dość otwartym, jednak na prowincji zasady islamu są bardzo restrykcyjnie przestrzegane.

Społeczeństwo
Walka z gwałtami zakończyła się porażką. Władze zamykają więzienie w USA
Społeczeństwo
5 milionów osób o krok od śmierci głodowej. Kryzys humanitarny w Sudanie
Społeczeństwo
Szefowa niemieckiego MSW: Ponad 700 zatrzymanych przemytników ludzi
Społeczeństwo
Roberto Cavalli nie żyje. Jego ekstrawagancki styl był uwielbiany przez gwiazdy
Społeczeństwo
Oscar Pistorius po wyjściu z więzienia nie może znaleźć pracy. "Zbyt toksyczny"