Raport NIK: Fiskus przychylniejszy podatnikom

Podatki lepiej ściągane, jednak zaległości i tak rosną. Wszystko przez „puste" faktury i oszustów VAT.

Aktualizacja: 10.06.2017 14:12 Publikacja: 08.06.2017 20:42

Raport NIK: Fiskus przychylniejszy podatnikom

Foto: Fotolia

Skarbówka z większym szacunkiem traktuje podatników i działa skuteczniej – także dzięki perswazji i zachęcaniu do wpłat, zanim wytoczy ciężkie działa – to wnioski z kontroli NIK, które poznała „Rzeczpospolita".

Jednak mimo usprawniających działań, jakie wdrożyło Ministerstwo Finansów, zaległości podatkowe rosną, a ich część jest stracona – winni temu są oszuści VAT.

– Państwo powinno się skupić na tym, by maksymalnie ograniczyć liczbę popełnianych przestępstw podatkowych, co istotnie zmniejszyłoby zaległości podatkowe – mówi nam Krzysztof Kwiatkowski, prezes NIK.

Oszust siedzi w VAT

Izba wzięła pod lupę Ministerstwo Finansów i dziewięć urzędów skarbowych (2,24 proc. ogółu) w czterech województwach – dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, mazowieckim i śląskim. Co ustaliła?

Zaległości podatkowe na koniec 2016 r. wyniosły 68,9 mld zł, i były o jedną trzecią wyższe niż rok wcześniej. W porównaniu ze stanem z końca 2014 r. wzrosły aż o 96 proc.

Największą cześć, ponad 83 proc., stanowiły zaległości z tytułu podatku VAT, które na koniec zeszłego roku sięgały 59,6 mld zł (wzrost o ok. 40 proc. w porównaniu z końcem 2015 r. i o 115 proc. wobec 2014 r.).

Skąd wzrost? Przyczynili się do niego naciągacze, którzy puszczają w obieg „puste", czyli fikcyjne faktury VAT.

„Wzrost zaległości podatkowych wynika z większej skali wyłudzeń i lepszej wykrywalności dużych nadużyć oraz oszustw podatkowych" – wskazuje raport Izby.

Paradoksalnie, dzięki lepszej pracy m.in. służb skarbowych i policji, oszuści VAT są łapani, dostają zarzuty, jednak przez ich „działalność" zaległości podatkowe rosną.

Dzieje się tak, bo zgodnie z prawem (art. 108 ust. 1 ustawy o VAT) trzeba zapłacić podatek w przypadku faktury, w której go wykazano – nawet jeśli jest „pusta" i nie potwierdza prawdziwej transakcji.

Tymczasem należności od firm biorących udział w takich oszustwach trudno wyegzekwować, zwłaszcza gdy mają wirtualne biura czy podały fałszywe dane o siedzibie – zauważa NIK, a potwierdzają to śledczy ścigający nadużycia.

Fikcyjne faktury to plaga, w 2015 r. skarbówka wykryła ich w obrocie 360 tys. NIK podaje, że niezapłacone zobowiązania wynikające z nich w połowie 2016 r. sięgały 27,3 mld zł.

Perswazja skuteczna

Z innymi problemami skarbówka sobie radzi – ocenia NIK. Sprawdziła się tzw. miękka egzekucja – jak się okazuje, telefony i e-maile od urzędników, którzy przypominają, że trzeba zapłacić należność, działają nie gorzej niż egzekucje. Ta metoda już po dwóch latach okazała się równie skuteczna, jak czasochłonna i kosztowna jest droga administracyjna – twierdzi NIK. Urzędy skarbowe, w każdym razie te poddane kontroli, ściągały zobowiązania „z poszanowaniem praw podatników", traktując ich jednakowo. Poprawiła się ściągalność zaległości podatkowych (w 2016 r. skuteczność sięgała 34,2 proc.).

– W ostatnim czasie Ministerstwo Finansów zainicjowało wprowadzenie zmian, które już na wczesnym etapie pozwalają wykrywać oszustwa podatkowe. To m.in. obowiązujące od początku roku zmiany ustawy o VAT. W połączeniu z coraz sprawniejszą analityką jest to kluczem do uszczelniania systemu podatkowego – mówi Łukasz Świerżewski, rzecznik resortu. Dodaje, że tzw. jednolity plik kontrolny daje organom skarbowym możliwość identyfikowania podejrzanych schematów transakcyjnych, a jednocześnie – przy niebudzących wątpliwości rozliczeniach – pozwala przyspieszać zwroty VAT.

– Zdajemy sobie sprawę, że te mechanizmy nie rozwiązują całkowicie problemów związanych z oszustwami w VAT i wyeliminowaniem luki podatkowej, dlatego projektujemy kolejne zmiany. Wśród nich jest m.in. system podzielonej płatności – mówi.

Skarbówka z większym szacunkiem traktuje podatników i działa skuteczniej – także dzięki perswazji i zachęcaniu do wpłat, zanim wytoczy ciężkie działa – to wnioski z kontroli NIK, które poznała „Rzeczpospolita".

Jednak mimo usprawniających działań, jakie wdrożyło Ministerstwo Finansów, zaległości podatkowe rosną, a ich część jest stracona – winni temu są oszuści VAT.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Społeczeństwo
Afera Collegium Humanum. Wątpliwy doktorat Pawła Cz.
Społeczeństwo
Cudzoziemka urodziła dziecko przy polsko-białoruskiej granicy. Trafiła do szpitala
Społeczeństwo
Sondaż: Polacy nie boją się wojny
Społeczeństwo
Odeszła pozostając wierna sobie. Jaka naprawdę była prof. Jadwiga Staniszkis
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Społeczeństwo
Zmarła Jadwiga Staniszkis