Facebook zmarłego: dane cyfrowe powinny mieć majątkowy charakter

Podobne problemy pojawiły się już za granicą. W grudniu 2015 r. berliński sąd uznał racje rodziców, nakazując Facebookowi umożliwienie im dostępu do konta ich zmarłej 15-letniej córki.

Problem na przyszłość

Zgodnie z regulaminem serwisu konto zyskało status „In Memoriam". Matka nie była znajomą córki na portalu, nie miała więc dostępu do jej profilu. Znajomi dziewczyny dalej mogli przeglądać jej profil i publikować posty na tablicy. Na konto nie można było się też zalogować (choć matka próbowała, podając właściwy login i hasło). Rodzice chcieli też uzyskać dostęp do wiadomości prywatnych, bo podejrzewali, że nastolatka mogła popełnić samobójstwo.

Wyrok ten może być wskazówką dla polskiego ustawodawcy. Wzorem mogą być też Stany Zjednoczone, tam problem pojawił się najwcześniej. Kilka stanów przyjęło prawo umożliwiające ustanowienie administratorami spadkobierców, jeśli użytkownik nie zostawił w tym względzie dyspozycji. W USA toczyło się już wiele spraw o dostęp do danych, często sąd nakazywał wydanie ich na płycie CD, ale nie udostępnianie hasła do konta.

– Prawo nie jest wolne od luk, a jego lokalny charakter, w zderzeniu z międzynarodowym zasięgiem niektórych serwisów, bez jednoznacznych zapisów w praktyce może okazać się zbyt słaby – zauważa Borkiewicz. I dodaje, że problem ten, jako wciąż wzbudzający kontrowersje, powinien zostać uregulowany przez przepisy wprost.

Mariusz Załucki - profesor, adwokat z kancelarii KPMZ.

Dane te mogą służyć realizacji interesu majątkowego, co przemawia za ich dziedzicznym charakterem. Mieszczą się zatem w kategorii dóbr majątkowych, a więc objęte są regulacja art. 922 § 1 kodeksu cywilnego. Przepisy nie przewidują żadnego wyłączenia, trudno też uznać, że są to prawa ściśle związane z osobą zmarłego (choć w niektórych wypadkach tak może być). Jeżeli ktoś nabywa dane prawo w spadku, to może z nim robić, co chce, także kierować żądania udostępnienia danych do administratora portalu. Problemem jest niedostosowanie prawa spadkowego do wymogów współczesnych, sądy i ustawodawca muszą zacząć myśleć o prawie nowoczesnymi kategoriami, a nie doktryną prawa rzymskiego.