W mojej ocenie – pisze do Prezydenta Adam Bodnar- przyjęcie tych ustaw nie służy kompleksowej reformie wymiaru sprawiedliwości, lecz zmierza do podporządkowania sądów władzy politycznej. Podpisanie ich może narazić państwo polskie na sytuację skutkującą naruszeniem prawa każdej osoby do niezależnego sądu.
Rzecznik wskazuje, iż dwie ustawy, które trafiły na biurko prezydenta, dają władzy wykonawczej i ustawodawczej nieprzewidziany w Konstytucji wpływ na wybór sędziów, a samemu Ministrowi Sprawiedliwości-Prokuratorowi Generalnemu – narzędzia wpływu na pracę sądów, które nie tylko łamią niezależność sędziowską i niezawisłość sądów, ale którymi można doprowadzić do przewlekłości w orzekaniu. Tym bardziej że Minister Sprawiedliwości będzie miał – za pośrednictwem prezesa sądu - wpływ na skład sędziowski w konkretnej sprawie.
RPO zwraca uwagę, że zastrzeżenia co do konstytucyjności przyjętych ustaw wyraziły organy przedstawicielskie władzy sądowniczej, m.in. Krajowa Rada Sądownictwa, Sąd Najwyższy, Naczelny Sąd Administracyjny, Zebrania Przedstawicieli Zgromadzeń Ogólnych Sędziów Okręgów oraz Zebrania Sędziów Sądów Apelacyjnych, jak również instytucje międzynarodowe - Europejska Sieć Rad Sądownictwa, Komisarz Praw Człowieka Rady Europy oraz Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE, Zastrzeżenia wyraziło Biuro Legislacyjne Kancelarii Sejmu.
- Zdaję sobie sprawę, że wymiar sprawiedliwości wymaga reform – pisze do prezydenta Andrzeja Dudy rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar. - Powstaje jednak pytanie, czy rozwiązania zaproponowane w powyższych ustawach są właściwą drogą dla rozwiązania problemów trapiących polskie sądownictwo.
- Jestem przekonany, że z uwagi na postanowienia polskiej Konstytucji RP, ustawy te nie powinny zostać uchwalone w obecnym kształcie. Ich podpisanie przez Pana Prezydenta skutkować będzie podporządkowaniem sądów władzy politycznej. Tym samym, poprzez osłabienie niezależności władzy sądowniczej doprowadzą one do ograniczenia prawa każdego człowieka do sądu i rzetelnego procesu. Istotą zawodu sędziego jest to, iż powinien być on niezawisły w swych decyzjach i niezależny. W sytuacji podporządkowania politycznego sędziego i lęku sędziego przed możliwymi represjami ze strony władzy wykonawczej, w przypadku niepodporządkowania się woli władzy politycznej, obywatel straci prawo do bezstronnego sądu – podkreśla Adam Bodnar.
